Η κυρία Ελένη ήταν μια ξεχωριστή προσωπικοτητα της εποχής εκείνης γνωστή σε όλες και όλους στη Καρυά ψιλή λυγερόκορμη και με το χαρακτηριστικό δέσιμο του μαντηλιού της στο κεφάλι της το μόνο που δεν γνωρίζαμε ότι ήταν και ποιήτρια.Ευχαριστούμε θερμά το κ. Γιώργο Ζακυνθινό για την παραχώρηση του υλικού.

Από το κανάλι του Θανάση Κατωπόδη στο Youtube

The post Η Ελένη Ζαβιτσάνου «Μαγκλιδώνη» απαγγέλλει ποιήματα της στην Καρυά το 1990 appeared first on My Lefkada.

Η ομάδα της Λευκάδας στους αγώνες ανωμάλου δρόμου 5.000 μέτρων  το έτος 1974 υπό την επίβλεψη του ΣΕΓΑΣ.

Διακρίνονται οι καθηγητές-γυμναστές: Κώστας Ροντογιάννης-Ζέππος, Γιώργος Μάλφας, Βάσω Παπαβασιλείου, Σπύρος Πολίτης.

Απο τους μαθητές και τις μαθήτριες διακρίνονται: Ολγα Κορφιάτη-Σκληρού, Νέλλη Κατωπόδη-Πανοθώμου, Κώστας Αργ. Σκλαβενίτης, Στάθης Κοντογιώργης (Ζάβγιας), Γιώργος Δοξαράς και πολλοί άλλοι που θα τους ανακαλύψετε επιστρατεύοντας τη μνήμη σας…

Εγώ τότε τέλειωνα τη πρώτη Δημοτικού στο Κάβαλο.

Νίκος Ζαβιτσάνος

The post Μια παλιά φωτογραφία του Νίκου Ζαβιτσάνου appeared first on My Lefkada.

Στα όρια Νικιάνας και Περιγιαλίου, υπάρχει η τοποθεσία «Στου Πασά».

Από τη μεριά της θάλασσας, υπάρχει μια μικρή αμμουδιά, που αν και δεν είναι οργανωμένη, γεμίζει με κόσμο τα καλοκαίρια, που χαίρεται τα δροσερά νερά και την θέα των καταπράσινων νησιών Σπάρτη, Χελώνη και Μαδουρή αλλά και τις θαλάσσιες διαδρομές των μικρών ιστιοπλοϊκών και καϊκιών.

Από τη μεριά του βουνού, αφήνεσαι να ταξιδέψεις, πίσω στο χρόνο προσπαθώντας, ανάμεσα στα νεόκτιστα ενοικιαζόμενα καταλύματα και την κίνηση των αυτοκινήτων,  να ακούσεις την ιστορία που έχει αν σου πει το νερό της ομώνυμης πηγής που χιλιάδες χρόνια τώρα, ξεκινά την πορεία του από την καρδιά του βουνού και χάνεται στην αλμύρα της θάλασσας.

Και πάμε πρώτα στο μύθο …

Σύμφωνα με τον Doerpfeld και τη θεωρία του περί Ομηρικής Ιθάκης, εκεί, ήταν το κτήμα του Λαέρτη, του πατέρα του πολυμήχανου Οδυσσέα. Ήσυχο και πανέμορφο κτήμα, μακριά από την πόλη, αυτό ακριβώς που επιθυμούσε ένας κουρασμένος από τα χρόνια και την αναμονή (της επιστροφής του γιου του), βασιλιάς.
Την ονομασία του ωστόσο, την οφείλει, όπως και χιλιάδες ακόμα τοπωνύμια στο νησί, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Η εύφορη αυτή γωνιά, ανήκε στον Φαϊτ Πασά, νόθο γιο του Καρόλου Α” Τόκκου, που πήρε ή μπήκε στη Λευκάδα το 1479.

Ο ίδιος λένε, μάλιστα, φύτεψε και το μεγάλο πλάτανο, που ξεριζώθηκε από θύελλα στις 26 Οκτώβρη 1937. (Αλλά και το γνωστό πλάτανο στο Άλατρο, που στέκει ακόμα όρθιος, αλλά δεν του μένουν παρά λίγες ακόμα ανάσες ζωής).

Στη συνέχεια υπήρξε μετόχι της Κόκκινης Εκκλησιάς, μιας και στο κτήμα υπήρχε μικρός ναός του Αγίου Νικολάου, στον οποίο εκκλησιάζονταν οι πρώτοι κάτοικοι του οικισμού Αχούρια (που μετονομάστηκε στις 27/7/1954 σε Περιγιάλι) και αποτέλεσε και νεκροταφείο του οικισμού.

Με τις απαλλοτριώσεις στις μοναστηριακές περιούσιες του 1928, το κτήμα (με οπωροφόρα δέντρα, αμπέλια και κήπους λαχανικών), πέρασε στο κράτος, ως γεωργικός σταθμός, στην Κρατική Γεωργική Υπηρεσία και λειτούργησε για ένα διάστημα, σαν Γεωργική Σχολή.

Στη συνέχεια δόθηκε στο Υπουργείο Παιδείας και χτίστηκαν εκεί, πέτρινα κτίσματα, ως θάλαμοι και βοηθητικοί χώροι, για τη δημιουργία παιδικών κατασκηνώσεων που λειτούργησαν εκεί τις δεκαετίες ΄60 – ΄80.

Το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου γκρεμίστηκε το 1950, και στη θέση του Αγίου Βήματος του ναού, χτίστηκε ένα μικρό εικονοστάσι, που όμως το 1995 μεταφέρθηκε δυτικότερα. Μάλιστα οι εικόνες, το ξύλινο τέμπλο, τα ιερά σκεύη του ναού κα, πετάχτηκαν στις αποθήκες των κτιρίων. Το τέμπλο καταστράφηκε, ενώ ό,τι απέμεινε με πρωτοβουλία του δασκάλου και αρχηγού της Κατασκήνωσης Σπύρου Κατηφόρη, δόθηκαν το 1967, στον πρεσβύτερο Απόστολο Ζαβιτσάνο, που τα φύλαξε στην εκκλησία της Ευαγγελίστριας του Περιγιαλίου.
Σήμερα ο χώρος είναι εγκαταλελειμμένος, και αφημένος στην τύχη του.

Η πηγή εξακολουθεί να υπάρχει, ακριβώς έξω από τις εγκαταστάσεις των πρώην κατασκηνώσεων και σε πείσμα του χρόνου και της φθοράς του, μιλάει ακόμα και σιγοτραγουδάει, σε όποιον θέλει να το ακούσει, καθώς κυλάει προς τη θάλασσα.
Σαν όνειρο μου έρχεται στο μυαλό, να πηγαίνουμε για νερό στη βρύση με τον παππού και τη γιαγιά, αμέσως μετά το μπάνιο μας στην παραλία.
Σαν όνειρο σβήνει και ο χώρος γύρω της … και θυσιάζεται σιγά σιγά στο βωμό τουρισμού.

Πηγή: Πρεσβυτέρου Απόστολου Ζαβιστσάνου: «Το ιστορικό του συνοικισμού Περιγιαλίου Λευκάδος και του Ιερού Ναού του» Νυδρί 1997

Κείμενο – Φωτογραφίες: Χρυσούλα Σκλαβενίτη

The post Στου Πασά appeared first on My Lefkada.

Απόσπασμα συνέντευξης που παραχωρήθηκε στην ιστοσελίδα karyalefkadas.blogspot.gr που φιλοξενεί αξιόλογο λαογραφικό υλικό για το ορεινό κεφαλοχώρι της Καρυάς.

Επιμέλεια: Αναστασία Στραγαλινού.

Το πολυδιάστατο ταλέντο του στην μουσική και το χορό, το πάθος του για τη μετάδοση της γνώσης σε συνδυασμό με την άριστη μουσική του κατάρτιση και το αξιόλογο πολιτισμικό έργο που άφησε στην Καρυά, συντέλεσαν ώστε ο καταξιωμένος Αρχιμουσικός -Χοροδιδάσκαλος Νικόλαος Γ. Θάνος – » Μορίνας» να καταστεί μια από τις πιο αξιόλογες προσωπικότητες που πέρασαν από τον τόπο μας.

Σε μια συνοπτική παρουσίαση του έργου του και σύμφωνα με την αυτοβιογραφία του, ο «Απόλλωνας» Καρυάς υποδέχεται τον Μορίνα τον Μάιο του 1963, οπότε και ιδρύει Μουσικό τμήμα με Φιλαρμονική και τμήμα Mαντολινάτας, ενώ τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους ιδρύει και Χορευτικό τμήμα. Ο Μορίνας ήταν ο εμπνευστής ενός από τους πιο ιδιαίτερους λευκαδίτικους χορούς, τον χορό των γυναικών με τις ¨Τέντζερες¨. Η ιδέα του κ. Θάνου γεννήθηκε όταν αντίκρισε ένα μεσημέρι που απολάμβανε τον ίσκιο των πλατάνων στην πλατεία, τις Καρσάνες που πήγαιναν στη βρύση με τις τέντζερες στο κεφάλι και κουβαλούσαν νερό. Αυτή την εικόνα ταίριαξε απόλυτα με ένα παραδοσιακό λευκαδίτικο σκοπό και έκτοτε ο χορός αυτός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των χορευτικών εμφανίσεων του Απόλλωνα.

Τα χρόνια που ο Μορίνας δραστηριοποιήθηκε στην Καρυά, το χωριό γνώρισε μέγιστη πολιτισμική άνθιση, δεδομένης της στενότητας των αντιλήψεων της εποχής εκείνης σε αρκετούς τομείς της καθημερινότητας καθώς και της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.
Αναμφίβολα ήταν ο άνθρωπος που με την παρουσία του στα πολιτιστικά δρώμενα της εποχής, χάραξε βαθιά το όνομά του στη συνείδηση των Καρσάνων αλλά και όσων είχαν την ευκαιρία να τον γνωρίσουν μέσα από το πολύτιμο έργο του.

Αυτή η μικρή αναφορά στο έργο του Μορίνα στον ¨Απόλλωνα¨ Καρυάς αποτελεί τον πρόλογο της παρουσίασης αποσπάσματος της συνέντευξης που μας παραχώρησε τον Νοέμβριο του 2008.

Εκτός από τα λόγια και τις σκέψεις του, θα ήταν παράλειψή μας να μην αναφέρουμε το ιστορικό της συνέντευξης αυτής. Ο κ. Θάνος, έπειτα από τηλεφωνική συνομιλία που είχαμε μαζί του, αποδέχθηκε με μεγάλη προθυμία να απαντήσει δια αλληλογραφίας στις ερωτήσεις μας. Δεν έκρυψε δε την έκπληξή του, στο άκουσμα της παραχώρησης συνέντευξης, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως για πρώτη φορά του ζητείται να καταθέσει ο ίδιος, πέραν των ιστορικών γεγονότων, την άποψή του για θέματα που σχετίζονται με τα πολιτιστικά δρώμενα.

Θεωρούμε ότι για έναν άνθρωπο που αναμφισβήτητα πρόσφερε σημαντικά στην πολιτιστική αφύπνιση του χωριού, ηθικό πρωτίστως χρέος κάθε εμπλεκόμενου φορέα είναι να του δώσει τη δυνατότητα της ελεύθερης έκφρασής της γνώμης του, τόσο για τα γεγονότα του παρελθόντος, που προκύπτουν από τη θητεία του στον Απόλλωνα, όσο και την προσωπική του άποψη για θέματα που σχετίζονται με την πολιτιστική δράση του τόπου μας.

«Στην Καρυά ανέβηκα θέτοντας σαν όρο όχι μόνο να διδάξω μουσική, αλλά και να δώσω σάρκα και οστά στον Απόλλωνα, ο οποίος βρισκόταν σε πλήρη απραξία λόγω της παρεξηγημένης ηθικολογίας που υπήρχε τότε σε όλα τα χωριά και στην δικαιολογημένη απειρία… “Ημουν νέος, γεμάτος ενεργητικότητα και φιλοδοξία και ήθελα να δημιουργήσω μουσική κίνηση σε όλα τα χωριά της Λευκάδας, εμπνεόμενος από το σύστημα των Κερκυραίων. Στην Καρυά έμεινα διότι διεπίστωσα την διαβολεμένη φλόγα που υπάρχει μέσα στους Καρσάνους».

«Η σχέση μου με τον λαό της Καρυάς ήταν άριστες και η συμπαράστασή τους αμέριστη. Άλλωστε για να πετύχεις πρέπει με κάποιο τρόπο να δώσεις στο γονιό να καταλάβει τι θα μάθει το παιδί του και αυτός με τη σειρά του θα επηρεάσει το παιδί του ανάλογα». Όλη η Καρυά ήταν στο πλευρό μου με κορυφαίους τον Πέτρο Σταύρακα και τον Φώντα Κοψιδά αλλά και αρκετούς άλλους που δεν θυμάμαι α επίθετά τους και δεν θέλω να χρησιμοποιήσω τα παρατσούκλια τους».

«Στο μουσικό τμήμα εφοιτούσαν μικρά παιδιά στο μαντολίνο, στην κιθάρα και στο ακορντεόν, παράλληλα με τα σχετικά θεωρητικά. Εδημιούργησα σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα μαντολινάτα και μικρή ορχήστρα από ακορντεόν και κιθάρες. Επροχώρησα σε καινούρια ενορχήστρωση των κομματιών, που χωρίς αυτή την τεχνική ήταν αδύνατο να παίξουν παιδιά ακόμα και πιο προχωρημένα. Οι πρόβες και η διδασκαλία ήταν για δύο φορές την εβδομάδα. Δούλεψα με μεράκι και φιλοδοξία και δεν ετηρούσα ούτε τα ωράρια ούτε τις ημέρες. Για τούτο με εκπαίδευση μόνο έξι μηνών, επαρουσίασα στο Φεστιβάλ της Λευκάδας μαντολινάτα και χορευτικό. Ήταν μια βραδιά που εσημάδεψε τα καλλιτεχνικά δρώμενα, όχι μόνο του Απόλλωνα, αλλά και της Λευκάδας».

«Η λειτουργία του χορευτικού τμήματος άρχισε παράλληλα με το μουσικό τμήμα και επειδή ο χορός τραβούσε περισσότερο τα παιδιά, χρησιμοποίησα τον χορό ως μέσο για τη δημιουργία του μουσικού τμήματος, υποστήριζα ότι για να μάθεις χορό θα μάθεις και μουσική και αυτό απέδωσε και στα δύο τμήματα. Στη διδασκαλία του χορευτικού με εβοήθησαν ο Νίκος Κατωπόδης και ο Φώντας Κοψιδάς, που έπαιζαν στις πρόβες πολύ καλά τα δημοτικά».

«Η εμφάνιση που άφησε εποχή, ήταν όταν παρουσίασα την Φιλαρμονική αδύναμη, αλλά πολλά υποσχόμενη και όταν παρουσίασα την Μαντολινάτα και την ορχηστρούλα στην πλατεία της Καρυάς. Ο κόσμος ήταν άμαθος και δεν γίνονταν η σχετική ησυχία. Τότε επήρα το μικρόφωνο και τους είπα λίγα λόγια, κάπως αυστηρά…. Οι Καρσάνοι περήφανοι όπως είναι δεν παρεξηγήθηκαν αλλά λεβέντικα έκαναν απόλυτη σιγή. Από τότε η Καρυά μπορούσε να δέχεται κλασικά συγκροτήματα, εκτός από ( κατά τα άλλα απόλυτα σεβαστά) Δημοτικά συγκροτήματα. Μια από τις σημαντικότερες στιγμές του χορευτικού ήταν όταν στο Φεστιβάλ Λευκάδας εχορογράφησα ένα βαρύ Τσάμικο σε ομαδικό στυλ και το αφιέρωσα στον αγώνα που έκανε η Κύπρος μας εκείνη την εποχή. Είναι περιττό να μιλήσω για τα παρατεταμένα και ξέφρενα χειροκροτήματα που συγκλόνισαν την πλατεία της Λευκάδας. Ήταν την ίδια βραδιά που ετραγούδησε η μαθήτριά μου, Αγνή Μπάλτσα».

«Η χειρότερη στιγμή ήταν όταν ένα βράδυ, λίγους μήνες αφότου άρχισα να δουλεύω στον Απόλλωνα, ήρθαν στην αίθουσα τα όργανα της Τάξεως και με οδήγησαν στην αστυνομία για να ενημερώσω (υποτίθεται) τον Αστυνόμο για το τι γίνεται στον Απόλλωνα».

«Ίσως θα ήταν χρήσιμο να καταθέσω και τούτο: Όσο καιρό τα Δ.Σ. του Απόλλωνα είχαν καλλιτεχνική άγνοια (δικαιολογημένη) με άκουγαν σε ότι τους έλεγα και τότε κάναμε άλματα και όλα πήγαιναν καλά. Από τον καιρό που νόμισαν ορισμένοι πως τα έμαθαν όλα, υποχρέωσαν τον Απόλλωνα να παραμείνει σε χαμηλά καλλιτεχνικά επίπεδα».

«Τον Χωριάτικο Γάμο δεν τον έχω δει ποτέ. Μία φορά μόνο όταν επέστρεψα στην Καρυά μετά από χρόνια για να τον θαυμάσω, δυστυχώς δεν μπόρεσα να βρω ή ίσως να μου προσφέρουν μια καρέκλα και έτσι αναγκάστηκα να φύγω. Το μόνο που με λύπησε, ήταν που δεν μπόρεσα να χαιρετίσω τον τότε Πρόεδρο του Απόλλωνα……….»

«Μου ζητάτε να πω κάτι που πρέπει να ακουστεί, να καταγραφεί. Ήθελα μόνο τούτο: Ένα θέμα που διαπίστωσα τον τελευταίο καιρό είναι η αδιαφορία των παιδιών του Απόλλωνα που έμαθαν μουσική από αυτόν και έγιναν επαγγελματίες. Ο Απόλλωνας τώρα χρειάζεται βοήθεια, ας βοηθήσουν».

Ολοκληρώνοντας την αναφορά μας στον Νίκο Θάνο – Μορίνα κρίνουμε σκόπιμο να παραθέσουμε μήνυμα που απηύθυνε σε όλους τους Καρσάνους, μέσω της επιστολής με ημερομηνία 31/3/2008, που απέστειλε στην πρώην δήμαρχο Καρυάς, την οποία μας κοινοποίησε ο κ. Θάνος, που καταλήγει ως εξής:

Αγαπητοί Καρσάνοι,
αυτό που προτείνω θα απογειώσει πνευματικά και πολιτιστικά την Καρυά και θα την τοποθετήσει εκεί που είναι η αξία της. Προείνω να δημιουργηθεί στον Απόλλωνα Μουσική Σχολή αναγνωρισμένη από το Κράτος, όπου θα λειτουργεί επίσημα με ετήσιες εξετάσεις και οι μαθητές θα αποκτούν πτυχία αναγνωρισμένα από το κράτος Εγώ από την πλευρά μου θα βοηθήσω όσο μπορώ και όσο μου το επιτρέπει η υγεία μου. Όλα είναι δυνατά, αντιμετωπίστε το θέμα χωρίς απογοήτευση, με θάρρος και ενθουσιασμό. Δεν σας μιλώ ανεύθυνα. Εγώ πήρα τον Απόλλωνα και τον απογείωσα μουσικά και χορευτικά. Την ίδια αξία είχαν τότε τα Καρσανόπουλα, την ίδια και καλύτερη έχουν σήμερα. Το χορευτικό από ότι διαπίστωσα είναι σε καλά χέρια. Το Δ.Σ. και ο Πρόεδρος του Απόλλωνα είναι επίσης άριστοι. Τώρα είναι η σειρά σας. ΤΟΛΜΗΣΤΕ. Να θυμάσθε, η Μουσική είναι το ΠΑΝ.

Ευχαριστώ
Νίκος Θάνος
Βούλα 31/03/2008

The post Νίκος Θάνος-«Μορίνας»: Η πολιτιστική προσφορά ενός μεγάλου ΔΑΣΚΑΛΟΥ appeared first on My Lefkada.

Από τη δεκαετία του 1990 έρχεται αυτό το βίντεο.

Στον Άγιο Δονάτο, στο Οροπέδιο της Εγκλουβής πραγματοποιήθηκε, όπως για πάνω από τριάντα χρόνια, η «Γιορτή της Φακής». Ο σκοπός της βιντεοσκόπησης ήταν να φτάσει στην Αυστραλία και – συγκεκριμένα – στην Κοινότητα των Λευκαδιτών μεταναστών εκεί.

Πηγή: inlefkas.gr

The post Βίντεο από τη «Γιορτή της Φακής» στον Άγιο Δονάτο στις αρχές του 1990 appeared first on My Lefkada.

Η παραλία Δεσίμι βρίσκεται στο βάθος ομώνυμου υπήνεμου κόλπου, στην έξω πλευρά της χερσονήσου του Βλυχού, στην ανατολική πλευρά του ακρωτηρίου Γένι.

Επισκεφτήκαμε την παραλία νωρίς το Σάββατο 6 Ιουνίου με σχετικά καλές καιρικές συνθήκες, και με μια φουσκωτή λέμβο κωπηλατώντας φτάσαμε σε απόσταση 300 μέτρων από την παραλία σε μια ενάλια σπηλιά. Στα δεξιά όπως μπαίνεις στο άνοιγμά της (ύψους 6 περίπου μέτρων και πλάτους 12) συναντάς το πετρόκτιστο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου.

Η σπηλιά έχει βάθος είκοσι περίπου μέτρων και μέγιστο πλάτος δεκαπέντε. Το μέγιστο ύψος οροφής φθάνει τα δέκα μέτρα. Πρόκειται για ένα κροκαλοπαγές σπήλαιο μικρού βάθους με βοτσαλωτή παραλία στο εσωτερικό του.

Ψηλά σε κάποιες απρόσιτες τρύπες της οροφής του, διακρίνεις φωλιές από πουλιά, των οποίων ο πληθυσμός ανέρχεται σε μερικές δεκάδες.

Η υποθαλάσσια ζωή της εισόδου της είναι εντυπωσιακή.

Πολλά είδη ψαριών κολυμπούσαν μέσα στην ποσειδώνια (φυκιάδα), χταπόδια, σπόγγοι, κοράλλια, άφθονα χλωροφύκη, φαιοφύκη και ροδοφύκη, σκουλίκια της θάλλασας, αστερίες, αχινοί και πολλά άλλα είδη που κατέγραψε ο καταδυτικός φακός μας.

Η αίσθηση της διαμονής σε ένα τέτοιο σπήλαιο είναι μοναδική. Οι εικόνες του σπηλαίου αγκαλιά με το γαλήνιο καθαρό νερό της θάλασσας θα μας μείνουν αξέχαστες. Θεωρούμε ότι αποτελεί έναν ενδιαφέροντα προορισμό κάθε επισκέπτη, με δεδομένο ότι μπορεί και κολυμπώντας να προσεγγίσει κάποιος τη σπηλιά.

Ομάδα σπηλαιολόγων: Μπακολίτσας Κώστας και Καρούτσος Πάνος.

The post Επίσκεψη στο ενάλιο σπήλαιο του Αγίου Νικολάου στο Δεσίμι της Λευκαδας appeared first on My Lefkada.

Ο Θανάσης Κατωπόδης βιντεοσκόπησε και φωτογράφησε την διαδικασία εξαγωγής ελαιολάδου με παραδοσιακό και σύγχρονο τρόπο στο ελαιοτριβείο της οικογένειας Κατωπόδη στην Καρυά.

The post Στο ελαιοτριβείο της Καρυάς appeared first on My Lefkada.

Φωτογραφίες από την εκλογή του Παναγιώτη Καββαδά ως Βουλευτής Λευκάδας το 1989.

Οι εκλογές της 18ης Ιουνίου 1989 που διεξήχθησαν από την κυβέρνηση του Α. Παπανδρέου κερδήθηκαν από τον Κ. Μητσοτάκη, αλλά χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Οι εκλογές διεξήχθησαν με το σύστημα του Νόμου 1847/1989 (παραλλαγή της απλής αναλογικής) που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση λίγο πριν τις εκλογές.

Η ΝΔ με 44,3% των ψήφων κατέλαβε 145 έδρες, το ΠΑΣΟΚ με 39,1% 125 έδρες, ο Συνασπισμός με 13,1% 28 έδρες και από 1 έδρα κατέλαβαν η ΔΗΑΝΑ με 1% και ο ανεξάρτητος Μουσουλμάνος με 0,5%.

Στη μονοεδρική της Λευκάδας, Βουλευτής, με το ένα χέρι, (το δεξί το είχε σπάσει σε τροχαίο κατά την προεκλογική περίοδο) εξελέγη ο κ. Παναγιώτης Καββαδάς, απο όπου και οι φωτογραφίες των πανηγυρισμών μετά την εκλογή του.

Ακολουθούν φωτογραφίες από το αρχείο του Νίκου Ζαβιτσάνου.

The post Η Λευκάδα σαν σήμερα πρίν απο 26 χρόνια appeared first on My Lefkada.

Κείμενο – Φωτογραφίες: Χρυσούλα Σκλαβενίτη

Μελετώντας τη λαογραφία των εκκλησιών, βρήκα κάποιες παραδόσεις που σχετίζονται με το πώς ένας Άγιος ή μια Αγία έσωσαν κάποιο χωριό ή και το νησί ολόκληρο από επιδημίες αθεράπευτων τότε ασθενειών που αποδεκάτιζαν τον πληθυσμό του.

Όσον αφορά τη Λευκάδα σαν νησί αλλά και το Μεγανήσι, ένας είναι ο άγιος που τα έσωσε όχι με την κατά μέτωπο επίθεση του με την αρρώστια, ή με κάποιο τάμα που ζήτησε ή με το να το προσέχει απλά, αλλά με τη λιτάνευση της θαυματουργής κάρας του που έδιωξε το θανατικό και μιλάμε φυσικά για τον Άγιο Βησσαρίωνα.

Την άνοιξη του 1743 ένα πλοίο που έφτασε στη Λευκάδα, μετέφερε μαζί με τα προϊόντα του και το βακτήριο της πανώλης ή πανούκλας που το κουβαλούσε μαζί του και το διέσπειρε στα λιμάνια που έδενε. Ο βάκιλος σύντομα απλώθηκε στο νησί προκαλώντας το θάνατο.

Η τότε Ενετική διοίκηση  πήρε  όλα τα μέτρα που ίσχυαν εκείνη την εποχή (λοιμοκαθαρτήριο, υγειονομική ταφή νεκρών, σωστή διατροφή κλπ) και κατάφερε το φθινόπωρο του ίδιου έτους να περιορίσει την επιδημία, ενώ τον Ιούνιο του 1744 το νησί ήταν πια «ελεύθερο» από τα δεσμά της θανατηφόρου νόσου, που είχε όμως πάρει μαζί της 1800 ψυχές, το ένα τρίτο του (τότε) πληθυσμού του νησιού και είχε αφανίσει ολόκληρους οικισμούς όπως το Κατούνι στα Κολυβάτα.

Από την μεριά της η Εκκλησία δεν έμεινε άπραγη μπροστά στο θανατικό και κάλεσε τον ιερομόναχο Ματθαίο Δουσκιώτη να φέρει την θαυματουργή κάρα του Αγίου Βησσαρίωνος, Αρχιεπισκόπου Λαρίσης, που φυλάγονταν στη Μονή Δουσίκου στα Τρίκαλα. Ο μοναχός βρισκόταν σε μια διαρκή μετακίνηση σε όλο το δυτικό Ελλαδικό χώρο  που μαστίζονταν από την ασθένεια και έφτασε στο νησί στις 11 Αυγούστου του 1743. Η λιτάνευση της θαυματουργής Κάρας είχε το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Αμέσως μετά την εξάλειψη της πανώλης χτίστηκε στην συνοικία που ακόμα και σήμερα ονομάζεται Αγία Κάρα (λόγω της θαυματουργής κάρας) ένας μικρός ναός αφιερωμένος στον Άγιο ο οποίος τη φιλοξένησε για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Ενώ καθιερώθηκε η 1η Ιουνίου ως ημέρα ευχαριστίας για την απαλλαγή από το κακό.(1)

Σχεδόν 130 χρόνια αργότερα το 1870  η ευλογιά εμφανίστηκε στο Μεγανήσι και μάλιστα το μοναδικό λένε κρούσμα της ήταν γόνος πλούσιας οικογένειας του νησιού που αμέσως απομονώθηκε με την οικογένεια του, σε καλύβα σε ερημική τοποθεσία. Την εποχή εκείνη καλόγεροι είχαν μεταφέρει για προσκύνημα την κάρα του Αγίου στη Λευκάδα και οι κάτοικοι του Μεγανησίου από το φόβο της διασποράς της ασθένειας ζήτησαν να γίνει λιτάνευση της στο νησί τους, όπως και έγινε, και ως εκ θαύματος όχι μόνο δεν μεταδόθηκε η αρρώστια αλλά εξαλείφθηκε πλήρως. Ο άγιος Βησσαρίων βοήθησε τους Μεγανησιώτες και σε άλλες περιπτώσεις όπως για παράδειγμα το θάνατο των τσακαλιών που έκαναν επιθέσεις στα κοπάδια τους, αλλά και στο θέμα της λειψυδρίας που αντιμετώπισε το νησί. Έτσι στο Βαθύ, χτίστηκε στις αρχές του 20ου αι ναός προς τιμή Του και καθιερώθηκε ως πολιούχος του νησιού. (2)

Περνάμε τώρα στις παραδόσεις που δημιούργησε η πίστη του λαού και έφτασαν μέχρι σήμερα σε μας  μέσα από την αγάπη ανθρώπων που τα κατέγραψαν.

Άγιος Αθανάσιος  Κατωχωρίου

«Κάποτε στο Κατοχώρι είχε πέσει μια φοβερή αρρώστια  και οι άνθρωποι επεθαίνανε. Κάποιος τότε ονειρεύτηκε τον Άγιο Αθανάσιο, που του είπε να του χτίσουν μια εκκλησιά όλοι οι χωριανοί μαζί και έτσι θα γλιτώσουν. Πράγματι την άλλη μέρα επέσανε με τα μούτρα, άλλος πέτρες, άλλος ασβέστη, άλλος άμμο, κι εχτίσανε  μέσα σε μια μέρα την εκκλησιά του Αγίου Αθανασίου στο Κατοχώρι.» (3)

(Ο Γιάννης Αθηνιώτης μας δίνει την επιπλέον πληροφορία ότι η ασθένεια αυτή ήταν το Κουκούδι «αρρώστια ανεξήγητη θανατηφόρα» (4)  – δεν μπόρεσα να εντοπίσω για ποια ασθένεια πρόκειται, να βρω την επιστημονική της ονομασία, ωστόσο μιας και «κουκούδι» λέμε το εξάνθημα, υποθέτω ότι επρόκειτο για κάποια αρρώστια με εξανθήματα, ίσως να ταυτίζεται με την ευλογιά που ταλαιπώρησε το νησί σε διάφορες χρονικές περιόδους μέχρι και τις αρχές του 20ου αι που το παλιό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Μαραντοχώρι, μετατράπηκε σε «Σπινιαλόγκα» του νησιού(*). Ο Άγιος Χαράλαμπος βρίσκεται στο κοιμητήριο του χωριού.

Αγία Αικατερίνη Χορτάτων

«Στο Καλαμίτσι κάποτες έπεσε βλογιά. 

Νύχτα βαθειά πήγαιναν οι Καλαμιτσιώτισσες 

σε πηγές Χορτιώτικες τα ρούχα τους να πλύνουν.

Το μάθαν στο χωριό και τρόμαξαν.

Φύλακες βάνανε με την αράδα κάθε νύχτα

να φυλάνε τις πηγές μη λάχει και κολλήσουν.

Βαριοσουεμένος μια βραδιά, ο φύλακας αποκοιμήθηκε.

Τον ξύπνησε η Άγια Κατερίνη λέγοντας του:

Ήρταν και πάλι οι Καλαμιτσιώτισσες, χαμπέρι δεν τις πήρες.

Άειντε και πες τους στο χωριό φόβο κανένα να μην έχουν,

φυλάω εγώ ΄πο δω και πέρα το χωριό.

Και με τη χάρη της η ευλογιά δεν πέρσ΄ από τα Χορτάτα» (4)

Η Αγία Αικατερίνη βρίσκεται σε ύψωμα, ανατολικά του χωριού.

Αγία Παρασκευή Πλατυστόμων (α)

«Το θάμα δε λείπει από το χωριό. Η πίστη ατόφιο το προσφέρει.

Έπεσε κάποτε στο χωριό βλογιά,

Προστάτισσα η Άγια τους Παρασκευή, 

πήγε και κάρφωσε σιδερόκαρφο σ΄ ένα κορμό ελιάς.

Με μιας εχάθη το φοβερό θανατικό» (4)

Αγία Παρασκευή Πλατυστόμων  (β)

«…. μια φορά ερχότανε η χολέρα απέναντι στο δρόμο της Βαυεκερής, και λέει: 

«Παρασκευή να ΄ρτω;»

«Όχι»

«Παρασκευή να ΄ρτω;»

«Όχι»

Την τρίτη που …. «να ΄ρτω» τηνε κάρφωσε πιο κάτω …απ΄την εκκλησία ήταν μια ελιά και την κάρφωσε εκεί, και ξεράθηκε και η ελιά και λέανε ότι ήτανε θαυματουργή» (5)

Στο δεύτερο απόσπασμα ο πατέρας Ευάγγελος Θειακός διηγείται παλιές ιστορίες και παραδόσεις του χωριού. Η Αγία Παρασκευή είναι ο ενοριακός ναός του χωριού και η πολιούχος του.

Άγιος Χαράλαμπος Βαυκερής

«Και δω το θάμα το βρήκες ζωντανό στο στόμα.

Προστάτης του χωριού ο Άη Χαράλαμπος, 

προστάτεψε τη Βαυκερή απ΄ τη χολέρα.

Ήταν ξεσκέπαστη η εκκλησιά, νεοχτιζούμενη.

Την εσκεπάσανε οι Βαυκεριώτες με σεντόνια, 

Μπήκανε μέσα, παρακαλέστηκαν, 

Βοήθησε ο Άη Χαράλαμπος, σώθηκε το χωριό.

Ούτε σημάδι σήμερα της εκκλησιάς δε μένει.» (4)

(Δεν έχω διασταυρώσει την πληροφορία για το αν υπήρχε το συγκεκριμένο εκκλησάκι στην Βαυκερή)

Άγιος Χαράλαμπος Εγκλουβής

«Με σεβασμό και δέος μιλάνε οι γέροντες,

ιστορώντας το θάμα τ΄ Άη Χαράλαμπου,

ως έχει φτάσει από προπάππου στόμα.

Νίκησε ο Άγιος  το τέρας της πανούκλας.

Στον Άγιο Χαράλαμπο, δείγμα ευγνωμοσύνης, 

οι πιστοί, σ΄ ένα μερόνυχτο, χτίσανε εκκλησία.

Στο ίδιο μέρος βρίσκονταν τ΄ απομεινάρια του ναού,

Με το φτωχό το κόνισμα προσκυνητάρι του Αγίου.» (4)

(Πρόκειται για την επιδημία πανώλης/πανούκλας, που ήδη αναφέραμε παραπάνω (Άγιος Βησσαρώνας) του 1743. Μάλιστα στο χωριό έχει μείνει η ονομασία «πανούκλα του Άη Χαραλάμπου» (6). Σήμερα ο άγιος τιμάται στον τρισυπόστατο ναό μαζί με τη μνήμη των Αγίων Δημητρίου και Γεωργίου στο το κέντρο της Εγκλουβής και το εικονοστάσι του Αγίου βρίσκεται στη θέση που ήταν η Αγία τράπεζα του παλιού ναού.)

Αγία Τριάδα Αγίου Ηλία

» ,,,, την Άγια Τριάδα που γλύτωσε το χωριό από την ευλογιά.

Στάθηκε, λέει, εκεί στο έμπα του χωριού,

λαμπροστόλιστη με στέμμα στο κεφάλι, άνοιξε διάπλατα τα χέρια,

κι έφραξε το δρόμο στη φοβερή αρρώστια.

Ως τη ρωτήσανε πνεύματα κακά γιατί δεν μπαίνει, απάντησε:

Πώς να περάσω, το δρόμο φράζει η μαυρομάτα.

Την κράζουμε μαυρομάτα, γιατί απ΄ έξω στην κόγχη της

έχει δυο τρύπες ανοιχτές, ίδια μαύρα μάτια.» (4)

Η Αγία Τριάδα είναι παρεκκλήσι του ενοριακού ναού του χωριού.

Πηγές:

(1) http://www.imli.gr/metropolis/hagiology/saint_vissarion/

(2) http://www.meganisitimes.gr/2011/09/21/o-a%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%B2%CE%B7%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%81%CE%AF%CF%89%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CE%B7-%CE%B5%CF%85%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%AC-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B1-%CF%84%CF%83%CE%B1/

(3) Πανταζή Κοντομίχη «Λαογραφικά σύμμεικτα Λευκάδας» εκδ Γρηγόρη

(4) Γιάννης Αθηνιώτης «Οδοιπορικό Λευκάδας» Λευκάδα 1989

(5) http://platistoma.gr/2011/09/24/%CF%84%CE%BF-%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CF%8C%CE%BD%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%8D%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B5%CF%82-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BC/

(6) Μιλτιάδης Κακλαμάνης «Εγκλουβή» εκδ. Γρηγόρη

(*) http://lefkadapatridamou.blogspot.gr/2014/04/blog-post_26.html

– Η φωτογραφία του ναού του Αγ. Βησσαρίωνα ανήκει στον κ. Μίμη Κούρτη, τον οποίο και ευχαριστώ για την ευγενική παραχώρηση.

The post Οι άγιοι της Λευκάδας πολεμάνε τις μάγισσες του θανάτου, τη Βλογιά και την Πανούκλα appeared first on My Lefkada.

Μια εξαιρετική ιστορική έρευνα του κ. Δημήτρη Ρεπούλιου για την ιστορία του κοινοβουλευτισμού της Κέρκυρας, με σημαντικά στοιχεία για την Λευκάδα και τα 69 χρόνια που η Λευκάδα ανήκε διοικητικά στο Νομό Κέρκυρας.

Στην αίθουσα της Ιονίου Βουλής, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 7 Ιουνίου 2015, η παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας:

“Η συμβολή της Κέρκυρας στον Κοινοβουλευτισμό”.

Η έρευνα έγινε από τον Δημήτρη Ρεπούλιο, Δημοσιογράφο και Ιστορικό ερευνητή από τους Λιαπάδες Κέρκυρας και κάλυψε τα κοινοβουλευτικά δρώμενα της Κέρκυρας, για ένα διάστημα δύο αιώνων, από τις 9 Νοεμβρίου 1815, οπότε ιδρύθηκε το “Ηνωμένο κράτος των Ιονίων Νήσων”, μέχρι σήμερα 2015.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους:

Από τους εν ενεργεία βουλευτές ο κ. Στέφανος Γκίκας, καθώς και οι πρώην Βουλευτές κ.κ. Αλέξανδρος Δεσύλλας, Χαράλαμπος Χαραλάμπους και Σπύρος Σπύρου.

Από το Δημοτικό Συμβούλιο ο κ.  Μάνος Ράπτης, Αντιδήμαρχος Παιδείας και Πολιτισμού, η κα. Μερόπη Υδραίου, επικεφαλής «Κερκυραίων Δήμος», ο κ. Μπάμπης Χαραλάμπους, επικεφαλής «Λαϊκή Συσπείρωση», ο κ. Νίκος Κορακιανίτης, Γραμματέας Δημοτικού Συμβουλίου και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι,  κα. Μαρία Μουζακίτη και  κ. Δημήτρης Μεταλληνός,

Από την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Αλέκος Μιχαλάς.

Τέλος στην κατάμεστη αίθουσα της Ιονίου Βουλής, παραβρέθηκαν ο τέως Δήμαρχος Παλαιοκαστριτών κ. Κώστας Xαλικιάς, ο τέως Δήμαρχος Παξών κ. Σπύρος Μπογδάνος, κατιόντες συγγενείς βουλευτών και εκπρόσωποι φορέων.

• Η έρευνα έγινε γιατί είναι διαπιστωμένο ότι υπάρχει σίγουρα σημαντικό κενό ενημέρωσης. Αν παρατηρήσουμε τις πινακίδες των δρόμων στην Κέρκυρα, θα δούμε πως κάποιες πήραν ονομασίες για να τιμήσουν πολιτικά πρόσωπα. Όλοι γνωρίζουν ότι η οδός Καποδιστρίου μας θυμίζει τον Ιωάννη Καποδίστρια, τον πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας. Πολλοί γνωρίζουν ότι η Πλατεία Γεωργίου Θεοτόκη (Σαρόκο) και η οδός Ιωάννου Θεοτόκη, υπάρχουν για να μας θυμίζουν δύο κερκυραίους Πρωθυπουργούς της Ελλάδας. Η γνώση όμως σταματάει εδώ!

Ελάχιστοι ίσως γνωρίζουν γιατί υπάρχει η οδός Μουστοξύδη, η οδός Δονάτου Δημουλίτσα, η οδός Πολυχρονίου Κωνσταντά, η οδός Ξενοφώντος Στρατηγού, η οδός Γεωργίου Μαρκορά, η οδός Αρμένη Βράϊλα, η οδός Κωνσταντίνου Ζαβιτσιάνου, κ.ά.

Η μεγάλη μάζα του κερκυραϊκού πληθυσμού και ιδιαίτερα οι νέες γενιές, έχουν άγνοια του αντικειμένου και με το δίκιο τους. Η νεότερη ιστορία της Κέρκυρας δεν διδάσκεται σε καμμία βαθμίδα εκπαίδευσης, για να επαληθευτεί η ρήση: “Όπου ο μαθητής δεν έμαθε, ο δάσκαλος δεν εδίδαξε”.

Η έρευνα και η σημερινή παρουσίαση, ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΟΜΜΑΤΙΚΟ ΟΥΤΕ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ.

Σκοπός της έρευνας είναι ΜΟΝΟ Η ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΓΝΩΣΗΣ.

Τοπικά η έρευνα κάλυψε…

• το νησί της Κέρκυρας με τις τρεις επαρχίες του (Κέρκυρας, Όρους και Μέσης),
• την επαρχία Παξών, και
• την επαρχία Λευκάδος (για τα 69 χρόνια που η Λευκάδα ανήκε διοικητικά στο Νομό Κέρκυρας. (1886-1899 και 1909-1945).

Μεθοδολογία

Πρόκειται για μικτή (τόσο βιβλιογραφική, όσο και παράγουσα πρωτογενή στοιχεία) έρευνα, η οποία συγκεντρώνει, επεξεργάζεται και ερμηνεύει ιστορικά στοιχεία από έναν αριθμό φορέων, δημόσιων υπηρεσιών και ιδιωτών, από όλη την Ελλάδα.

Ο συντάκτης της έρευνας  διάκειται πολιτικά ουδέτερος απέναντι στα αποτελέσματα της έρευνας.

Στην έρευνα παρουσιάστηκαν:

1. Οι Κερκυραίοι Βουλευτές που εξελέγησαν στην εκλογική περιφέρεια Κέρκυρας, που είναι η πλειονότητα,
2. Οι Κερκυραίοι Βουλευτές που εξελέγησαν σε άλλες εκλογικές περιφέρειες, (όπως η Ελένη Αυλωνίτου, η Αννέτα Καββαδία, ο Κϊμων Κουλούρης, ο Θεόδωρος Κασσίμης, η Συλβάνα Ράπτη, ο Γιώργος Ρωμαίος και ο Τηλέμαχος Χυτήρης).
3. Οι μη Κερκυραίοι Βουλευτές που εξελέγησαν στην εκλογική περιφέρεια Κέρκυρας, (όπως η Φωτεινή Βάκη, ο Λορέντζος Μαβίλης, ο Ναπολέων Ζέρβας, ο Νικόλαος Μαυροκορδάτος, ο Γεώργιος Ράλλης και ο Χαράλαμπος Χαραλάμπους).

Πηγές της έρευνας

1. Για την περίοδο της Ιονίου Βουλής, η έρευνα άντλησε δεδομένα, από το Ιστορικό Αρχείο Κέρκυρας, την αποδελτίωση της εφημερίδας Gazzetta και από την ψηφιοθήκη του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, ενώ
2. Για την μετά την Ένωση περίοδο, η έρευνα άντλησε δεδομένα, από τη μεγάλη κιβωτό της γνώσης, που είναι η Βουλή των Ελλήνων, από το Εθνικό ίδρυμα Ερευνών (openarchives.gr), από το Ιστορικό Αρχείο Λευκάδας, από την Αναγνωστική Εταιρία Κέρκυρας, από τα κοινωνικά δίκτυα, από τη Βιβλιοθήκη Παξών, από το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας, από εργασίες κερκυραίων συγγραφέων και από κατιόντες συγγενείς βουλευτών. (Όλες οι πηγές αναφέρονται στη βιβλιογραφία).

Μερικά ενδιαφέροντα ευρήματα της έρευνας:

Η έρευνα κατέγραψε 192 Βουλευτές και Γερουσιαστές, εκ των οποίων 134 στην Κέρκυρα, 30 στους Παξούς και 28 στην Λευκάδα (μόνο για τις χρονικές περιόδους που η Λευκάδα ανήκε διοικητικά στην Κέρκυρα).

Τοποθέτηση στην κομματική παλέτα:

Η Κέρκυρα έχει συμβάλλει με πολιτικό δυναμικό σε όλο το φάσμα της κομματικής παλέτας (από δεξιά έως αριστερά).

Οικογενειοκρατία:

Σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται ο θεσμός της οικογενειοκρατίας. Παππούς, γιος και εγγονός βουλευτής, είναι συνηθισμένο φαινόμενο, που απαντάται στην Κέρκυρα, στους Παξούς και τη Λευκάδα. Το ρεκόρ της οικογενειοκρατίας, το κρατάνε οι Παξοί, όπου το επώνυμο Βελλιανίτης απαντάται  σε 11 Παξινούς βουλευτές. Σε ορισμένες περιπτώσεις συναντάμε τα ίδια επώνυμα ως συνωνυμίες ή σε κλώνους παλαιότερων γενεών και όχι ως μέλη μιας συγκεκριμένης οικογένειας.

• Παξοί: 11 βουλευτές (Βελιανίτης)
• Κέρκυρα: 6 βουλευτές (Ζερβός)
• Λευκάδα: 6 βουλευτές (Βαλαωρίτης)

Επαγγέλματα

Το μητρώο βουλευτών της Βουλής των Ελλήνων, καταγράφει τα επαγγέλματα των βουλευτών, μόνο στις όψιμες κοινοβουλευτικές περιόδους. Αλλά και επί Ιονίου Βουλής, σπάνια αναφέρεται το επάγγελμα του βουλευτή ή του γερουσιαστή. Γιαυτό το λόγο δεν υπάρχουν επαληθευμένα στοιχεία προς δημοσίευση.

Όμως, από την εμπειρία που αποκτήθηκε στη διάρκεια της έρευνας, μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε, ότι τα επαγγέλματα που έδωσαν τους περισσότερους βουλευτές, είναι κατά σειρά: δικηγόρος, δημοσιογράφος και γιατρός. Σε μια περίπτωση δηλώθηκε βιομήχανος και σε τρεις περιπτώσεις δηλώθηκε κτηματίας.

Σπουδές

Επί Ιονίου Πολιτείας οι περισσότεροι βουλευτές και γερουσιαστές, είχαν τίτλους σπουδών ξένων (ευρωπαϊκών) Πανεπιστημίων, ενώ το Πανεπιστήμιο της Αθήνας ήταν τελευταίο στις προτιμήσεις τους. Ως τόποι σπουδών, αναφέρονται κυρίως το Παρίσι, το Βερολίνο, η Λειψία, το Λονδίνο η Βιέννη και η Ιταλία, η οποία λόγω γειτνίασης δέχθηκε μεγάλο αριθμό φοιτητών. Η Πάδοβα, η Πίζα, η Φλωρεντία, η Ρώμη, το Μπάρι, η Νάπολη -ίσως και άλλες πόλεις- αναφέρονται ως τόποι σπουδών των βουλευτών.

Σε μία έρευνα που επιμελήθηκε η κα. Αλόη Σιδέρη (ΙΑΕΝ-ΓΓΝΓ, αρ. 21, Αθήνα 1989), γίνεται αναφορά στους Έλληνες φοιτητές του Πανεπιστημίου της Πίζας για το διάστημα 1806-1861. Στα 55 χρόνια του ερευνητέου χρόνου, καταγράφονται 670 Έλληνες φοιτητές.

Επτάνησα 65.3% του συνόλου των Ελλήνων φοιτητών:

• Κεφαλληνία 203,
• Ζάκυνθος 93,
• Κέρκυρα 88,
• Ιθάκη 28 και
• Λευκάδα 26.

Φύλο

Η ιδιότητα του βουλευτή ήταν πάντα ανδρικό προνόμιο. Από το 1815 μέχρι το 2004, ο Νομός της Κέρκυρας είχε εκλέξει μόνο άνδρες βουλευτές. Το 2004, πρώτη η κα Άντζελα Γκερέκου και το 2015 η κα. Βάκη Φωτεινή, η κα. Ελένη Αυλωνίτου και η κα. Αννέτα Καββαδία, άλλαξαν το κατεστημένο και είναι οι πρώτες γυναίκες βουλευτές της Κέρκυρας.

Ήθος

Η ευγένεια που διακρίνει τους Κερκυραίους γενικώς, βρίσκει εφαρμογή και μέσα στο Κοινοβούλιο. Τόσο στην ιστορία της Ιονίου Βουλής, όσο και στη Βουλή των Ελλήνων, ουδέποτε καταγράφηκε “θερμό επεισόδιο” από Κερκυραίους βουλευτές. Αυτό το συμπέρασμα δείχνει καθαρά ότι οι Κερκυραίοι βουλευτές, διακρίθηκαν και με διαφορά …ήθους.

Δωρεές

Στη διάρκεια της έρευνας, καταγράφηκε η γενναιοδωρία κάποιων Κερκυραίων βουλευτών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρχαν και άλλοι, οι οποίοι λόγω μετριοφροσύνης έμειναν στην αφάνεια. Για να τους τιμήσουμε, αναφέρουμε τον Δονάτο Δημουλίτσα ο οποίος με διαθήκη του το 1937 άφησε την περιουσία του σε φορείς της Κέρκυρας, το Λίνο Κογεβίνα ο οποίος μπήκε στην πολιτική πλούσιος και ανάλωσε την περιουσία του υπέρ της Κέρκυρας και τέλος ο βουλευτής Παξών Παναγιώτης Κάγκας (φαρμακοποιός), ο οποίος δώρησε την περιουσία του στις τέσσερις κοινότητες του νησιού.

Στη συνέχεια, έγινε παρουσίση των πένττε (5) Κερκυραίων Πρωθυπουργών, συμπεριλαμβανομένου και του πρώτου Έλληνα κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια:

Ιωάννης Καποδίστριας: Πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος,

Γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 11 Φεβρουαρίου 1776.

Γεώργιος Θεοτόκης, Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1844 και διετέλεσε 4 φορές Πρωθυπουργός:
– Από 2 Απριλίου 1899 – 12 Νοεμβρίου 1901
– Από 14 Ιουνίου 1903 – 28 Ιουνίου 1903
– Από 6 Δεκεμβρίου 1903 – 16 Δεκεμβρίου 1904
– Από 8 Δεκεμβρίου 1905 – 7 Ιουλίου 1909

• Σπυρίδων Λάμπρος, ένας άγνωστος στο κοινό Κερκυραίςο Πρωθυπουργός, που γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1851. Διετέλεσε Πρωθυπουργός από 27 Σεπτεμβρίου 1916 μέχρι της 21 Απριλίου 1917. Αναφέρουμε ότι ο Σπυρίδων Λάμπρος δεν ήταν αιρετός, αλλά διορίστηκε από τον βασιλιά

Ιωάννης (Τζων) Θεοτόκης, Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1880, Διετέλεσε υπηρεσιακός Πρωθυπουργός από τις 6 Ιανουαρίου 1950 μέχρι τις 23 Μαρτίου 1950.

Γεώργιος Ράλλης, Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1918. Συμπεριλαμβάνεται όμως στην παρούσα έρευνα, επειδή εκλέχθηκε βουλευτής Κέρκυρας στις εκλογές του 1990. Διετέλεσε Πρωθυπουργός από 9 Μαΐου 1980 μέχρι τις 19 Οκτωβρίου 1981

Τέλος παρουσιάσθηκαν οι Κερκυραίοι Βουλευτές, που αναδείχθηκαν από τις φετινές εκλογές του 2015.

Παρόλο που η Κέρκυρα διαθέτει τρεις βουλευτικές έδρες, εν τούτοις στη Βουλή των Ελλήνων καταλαμβάνει …έξι έδρανα. Έτος λοιπόν εκλέχθηκαν με αλφαβητική σειρά:

• Αυλωνίτου Ελένη, Εκλέχθηκε για δεύτερη φορά βουλευτής στην Β΄Αθηνών με τον ΣΥΡΙΖΑ.
• Βάκη Φωτεινή, Εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής Κέρκυρας με τον ΣΥΡΙΖΑ.
• Γκίκας Στέφανος, Εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής Κέρκυρας με την Νέα Δημοκρατία.
• Δένδιας Νικόλαος, Εκλέχθηκε για τέταρτη φορά βουλευτής στην Β’ Αθηνών με την Νέα Δημοκρατία.
• Καββαδία Αννέτα, Εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής στην Β’ Αθηνών, με τον ΣΥΡΙΖΑ.
• Σαμοΐλης Στέφανος, Εκλέχθηκε για δεύτερη φορά βουλευτής Κέρκυρας με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Επίλογος / Αφιέρωση

Η ομιλία μου έχει τελειώσει, όπως σας προανέφερα όμως, η έρευνά μου θα συνεχισθεί για λίγους ακόμη μήνες. Κάθε πληροφορία που έχετε, είναι ευπρόσδεκτη και πολύτιμη.

Η έρευνα αυτή αφιερώνεται με πολύ αγάπη στις νέες «ψηφιακές» γενιές της Κέρκυρας.

Γιατί τα παιδιά μας είναι ο πλούτος μας…

Διαθεσιμότητα της έρευνας:

Ήδη έχει κατατεθεί το domain voyleftes–kerkyras.gr στο οποίο αρχικά θα αναρτηθούν τα στοιχεία της έρευνας. Θα χρειασθεί εύλογο διάστημα καταχώρησης των δεδομένων και ακόμη ολιγόμηνος χρόνος για διόρθωση λαθών ή και παραλείψεων.

Υπολογίζεται πως με το Νέο Έτος 2016, η έρευνα θα διατίθεται και σε έντυπη έκδοση, μέχρι τότε παρακαλώ όλους όσους διαθέτουν κάποιο στοιχείο ή μπορούν εμμέσως να βοηθήσουν στην έρευνα, συστήνοντάς μου άτομα που γνωρίζουν περαιτέρω στοιχεία, να μη διστάσουν να επικοινωνήσουν μαζί μου.

Παρακάτω μπορείτε να παρακολουθήσετε το βίντεο της παρουσίασης της έρευνας του κ. Δημήτρη Ρεπούλιου.

The post Η συμβολή της Κέρκυρας στον Κοινοβουλευτισμό appeared first on My Lefkada.

Είναι συνθέτης κινηματογραφικής μουσικής και την τελευταία επταετία ζει και εργάζεται στο Λος Άντζελες. Με τη μουσική του «ντύνει» παραγωγές διεθνούς βεληνεκούς, ενώ ανάμεσα στις πιο πρόσφατες δουλειές του συμπεριλαμβάνεται το «Empire», η τηλεοπτική σειρά-φαινόμενο που στον πρώτο της κύκλο έσπασε κάθε ρεκόρ τηλεθέασης στην Αμερική. Ας τον γνωρίσουμε…

Ας ξεκινήσουμε από το πιο πρόσφατα «επίτευγμά» σου, τη συμμετοχή σου στη μουσική του Empire, που κάνει θραύση στην Αμερική. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;

Πριν από 2 χρόνια ξεκίνησα μια συνεργασία με ένα γνωστό συνθέτη του χώρου με αφορμή τη μουσική του «Revenge», μιας πετυχημένης σειράς που παίζεται εδώ και χρόνια σε όλο τον κόσμο, και απ” όσο γνωρίζω και στην Ελλάδα. Του άρεσε η μουσική μου και μετά από 2 κύκλους εντατικής δουλειάς, καθώς και μερικές ταινίες στις οποίες συνεργαστήκαμε, μου δόθηκε η ευκαιρία να γράψω μουσική για το «Empire». Ούτε εγώ φυσικά ούτε κανείς άλλος από την παραγωγή περίμενε αυτό που θα ακολουθούσε και την απήχηση που θα είχε.

Πώς ήταν η συνεργασία και τι αποκόμισες από αυτή;

Η πρόκληση του να δουλεύεις πάνω σε κάτι που θα δουν και θα ακούσουν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο κάθε εβδομάδα δημιουργεί ένα ωραίο συναίσθημα, αλλά ταυτόχρονα και ένα υποσυνείδητο άγχος. Συνήθως καταφέρνω να κάνω αυτή την πίεση να λειτουργήσει δημιουργικά και να γράψω μουσική σκεπτόμενος μόνο την εικόνα που έχω μπροστά μου και αφήνοντας τα υπόλοιπα να λειτουργήσουν από μόνα τους. Στη συγκεκριμένη σειρά οι προκλήσεις ήταν αρκετές, και παρ” όλο που έχω μάθει να δουλεύω υπό πιεστικές συνθήκες μεγάλων παραγωγών και μέσα σε στενές προθεσμίες, ο πρώτος κύκλος του «Empire» ήταν για μένα μια διδακτική εμπειρία και είμαι ευγνώμων που μου δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχω με τον τρόπο μου στο τελικό αποτέλεσμα. Πλέον αισθάνομαι πιο «έτοιμος» για το δεύτερο κύκλο, ο οποίος θα κάνει πρεμιέρα τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Έχεις γράψει μουσική και για άλλες σειρές αλλά και για ταινίες. Θέλεις να μας παρουσιάσεις σύντομα το μουσικό σου έργο μέχρι ώρας;

Έχω γράψει μουσική για 5 σειρές μέχρι στιγμής, όλες τελείως διαφορετικές μεταξύ τους, κάτι το οποίο μου αρέσει, καθώς με κρατάει σε εγρήγορση πάνω σε διαφορετικά μουσικά στυλ και αποφεύγω την επανάληψη. Για παράδειγμα, το «Empire» και το «Revenge» που προανέφερα, είχαν καθαρά ορχηστρική μουσική επένδυση και ως συνθέτης είχα την «πολυτέλεια» της ζωντανής ηχογράφησης συμφωνικής ορχήστρας για κάθε επεισόδιο σε εβδομαδιαία βάση. Μες στο χειμώνα έγραψα μουσική για μια σειρά που ονομάζεται «Unreal» και θα προβληθεί στην Αμερική αυτό το καλοκαίρι, και χρησιμοποίησα αποκλειστικά ηλεκτρονικούς ήχους και όργανα. Τις ίδιες εναλλαγές και προκλήσεις αναζητώ και όταν συνθέτω για κινηματογράφο. Έχω επενδύσει μουσικά 15 ταινίες, όλες από τον ανεξάρτητο χώρο, ο οποίος έχω να πω ότι προσφέρει μια δημιουργική και καλλιτεχνική ελευθερία μοναδική. Η τελευταία μου ταινία «Land of Leopold» με πρωταγωνιστή τον Ray Wise, γνωστό και από το «Twin Peaks» του David Lynch, κέρδισε πρόσφατα βραβείο κοινού στο Sun Valley Film Festival και αγοράστηκε από το HBO. Έχω δουλέψει και ως μουσικός παράγωγος σε δισκογραφικές δουλειές, κάτι που αν και δεν συμβαίνει συχνά, με αναζωογονεί καθώς με απελευθερώνει από τον «περιορισμό» της εικόνας.

Πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη μουσική;

Για όλα «ευθύνεται» η μητέρα μου, η οποία ήταν και η πρώτη μου δασκάλα. Ήταν για πολλά χρόνια διευθύντρια του (μοναδικού τότε) Ωδείου στη Λευκάδα όπου μεγάλωσα και χωρίς να το πολυκαταλάβω ξεκίνησα να μαθαίνω μουσική από 4 χρονών. Βρέθηκα τελείως αβίαστα και σε αρκετά μικρή ηλικία να παίζω 3 όργανα και να έχω γνώσεις ανώτερων θεωρητικών. Όταν ενηλικιώθηκα, έκανα ένα (ατυχές) πέρασμα από το τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Αθηνών, το οποίο όμως αποδείχτηκε πολύ σημαντικό για μένα, καθώς σπουδάζοντας πάνω σε ένα τελείως διαφορετικό αντικείμενο ένιωσα έξω από τα νερά μου και μόνο τότε έγινε ξεκάθαρο μέσα μου τι είναι αυτό που θέλω να κάνω. Αισθάνθηκα ότι ήταν η μόνη επιλογή και ήμουν τυχερός που είχα ήδη τις γνώσεις ώστε να το προσπαθήσω.

Πώς έφτασες στο Berklee και στο στούντιο στο Λος Άτζελες;

Μια υποτροφία που κέρδισα το 2005 μου έδωσε τη δυνατότητα να μετακομίσω στη Βοστώνη και να σπουδάσω σύνθεση μουσικής για κινηματογράφο στο Berklee College of Music. Εκεί συνειδητοποίησα τι ακριβώς είναι αυτό που θέλω να κυνηγήσω επαγγελματικά και μετά το πέρας των σπουδών μου εγκαταστάθηκα στο Los Angeles το 2008. Ήξερα ότι αν θέλω να ασχοληθώ με κινηματογραφική μουσική πρέπει να ζήσω σε αυτή την πόλη και να προσπαθήσω να δικτυωθώ. Αρχικά φυσικά τα πράγματα δεν ήταν καθόλου εύκολα, καθώς ο χώρος είναι εξαιρετικά ανταγωνιστικός και σκληρός. Ωστόσο, με συστηματική δουλειά, την απαραίτητη υπομονή και φυσικά αρκετή δόση τύχης, κατάφερα να αξιοποιήσω τις όποιες ευκαιρίες μου παρουσιάστηκαν και να μπορέσω να σταθώ στα πρώτα βήματα μου εδώ. Τα τελευταία χρόνια, το στούντιο μου, από όπου και εργάζομαι καθημερινά, βρίσκεται εντός των κινηματογραφικών στούντιο της Warner Brothers, κάτι που έμοιαζε μόνο με σενάριο επιστημονικής φαντασίας όταν πρωτοήρθα στο Los Angeles.

Πώς είναι η ζωή στην Αμερική και ποια η σχέση σου με την πατρίδα ως Έλληνας του εξωτερικού πλέον;

Η ζωή στην Αμερική διαφέρει πάρα πολύ από πόλη σε πόλη, οπότε θα σας απαντήσω συγκεκριμένα για το Los Angeles, το οποίο μου αρέσει όλο και περισσότερο όσο ζω εδώ. Είναι μια πολυπολιτισμική μεγαλούπολη, με ό,τι σημαίνει αυτό, ζωντανή, χαοτική, πάρα πολύ απλωμένη, με ιδανικό καιρό και καλή ποιότητα ζωής. Από επαγγελματικής πλευράς η κατάσταση είναι σαφώς δύσκολη και πολύ ανταγωνιστική, απαιτεί σκληρή δουλειά, αλλά ταυτόχρονα σου δίνει τη δυνατότητα (ή έστω την αίσθηση) ότι μπορείς να κυνηγήσεις αυτό που θέλεις να κάνεις. Είναι μια πόλη που δε σου βάζει περιορισμούς και δε σε κάνει να νιώθεις ότι υπάρχει όριο στο πού μπορεί να φτάσει κάτι αλλά και το πώς μπορεί να εξελιχθεί.

Με την Ελλάδα φυσικά διατηρώ άρρηκτη σχέση, καθώς η οικογένεια μου και πολλοί φίλοι μου ζουν εκεί. Αν και λείπω 10 χρόνια, νιώθω ότι είναι το σπίτι μου. Παρακολουθώ τα γεγονότα από κοντά και ενημερώνομαι καθημερινά για τις εξελίξεις. Προφανώς δε βιώνω την παρούσα κατάσταση από πρώτο χέρι, αλλά με στεναχωρεί και με ανησυχεί βαθιά η παρατεταμένη περίοδος κρίσης που περνάει η χώρα. Εύχομαι να τελειώσει το συντομότερο με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες.

«Για Ολα «ευθΥνεται» η μητΕρα μου,
η οποΙα Ηταν και
η πρΩτη μου δασκΑλα“

Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;

Στα πολύ άμεσα σχέδια, εκτός από το δεύτερο κύκλο του «Empire», για τον οποίο ξεκινάμε ηχογραφήσεις στα μέσα Αυγούστου, ενημερώθηκα μόλις ότι το «Unreal» ανανεώθηκε για δεύτερο κύκλο μες στο χειμώνα. Υπάρχει επίσης μια μεγάλου μήκους αμερικανική ταινία για την οποία έχω ήδη ξεκινήσει να γράφω κάποια μουσικά θέματα, αν και βρίσκεται ακόμα σε στάδιο προ-παραγωγής και δεν μπορώ να ανακοινώσω τον τίτλο. Τέλος, στα μέσα Ιουλίου θα βρίσκομαι στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ζαγοροχώρια της Ηπείρου, όπου θα παρουσιάσω ένα σεμινάριο σύνθεσης κινηματογραφικής μουσικής, στο πλαίσιο της πολύ ωραίας πρωτοβουλίας μιας ομάδας ανθρώπων με αγάπη για το σινεμά που μου έκαναν την τιμή να με καλέσουν.

*Ο Αλέξης Γράψας είναι γιος του Νίκου Γράψα και της Ειρήνης Δουβίτσα (Υπεύθυνη της Artηρίας)

Φωτογραφίες: Χάρης Σαράντης
Ρεπορτάζ: Βάλια Κανελλοπούλου
Πηγή: http://www.clickatlife.gr

The post Αλέξης Γράψας: Ο Λευκαδίτης μουσικός πίσω από το «Empire» μας μιλά για το έργο του appeared first on My Lefkada.

ΛΕΥΚΑΔΙΤΗΣ ΙΠΤΑΜΕΝΟΣ ΑΝΘΥΠΟΣΜΗΝΑΓΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «ΝΙΚΗ» ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΤΟ 74

Γράφει ο Πάνος Γαζής, Πρόεδρος του Συνδέσμου Εφέδρων Αξιωματικών Ν. Λευκάδας

Διαβάζοντας τα παρακάτω ιστορικά ντοκουμέντα, εμείς οι Λευκαδίτες θα πρέπει να είμαστε υπερήφανοι που ένας άξιος ιπτάμενος αξιωματικός της Πολεμικής μας Αεροπορίας με καταγωγή από το Νεοχώρι Λευκάδας, ο Δημήτριος Λαυράνος, συμμετείχε ως συγκυβερνήτης, όπως θα δείτε και στις φωτογραφίες, στην πιο δύσκολη και επικίνδυνη αποστολή μέχρι σήμερα της Πολεμικής Αεροπορίας. Δυστυχώς, το ελληνικό κράτος κάνει ότι δε γνωρίζει αυτούς τους ανθρώπους σήμερα. Για την ελευθερία της Κύπρου, εκτός από το Δημήτρη Λαυράνο αγωνίσθηκαν και άλλοι από τη Λευκάδα, όπως ο Στρατηγός Ματαφιάς, που οι Κύπριοι μέχρι και σήμερα ακούγοντας το όνομα αυτό, δακρύζουν και υποκλίνονται σ’ αυτόν τον άνθρωπο που έφυγε πριν από περίπου τρία χρόνια από τη ζωή. Η τελευταία του επιθυμία ήταν να θαφτεί στην Κύπρο που τόσο πολύ αγάπησε. Όμως, το αίμα του στην Κύπρο το άφησε και ένας στρατιώτης της ΕΛΔΥΚ από τη Λευκάδα, ο Σπυρίδων Αυλωνίτης, ο οποίος μέχρι και σήμερα θεωρείται αγνοούμενος.

Ως Πρόεδρος του Συνδέσμου Εφέδρων Αξιωματικών του Ν. Λευκάδας θα προσπαθήσω με τα άλλα μέλη του Συνδέσμου να έρθουμε σε επαφή τόσο με τον κ. Λαυράνο, όπου ζει σήμερα στο Βόλο, όσο και με τις οικογένειες του Στρατηγού Ματαφιά και του αγνοούμενου Αυλωνίτη, προκειμένου να μάθουμε περισσότερα γι’ αυτά που έκαναν για την πατρίδα μας.

 (Ένα Νοράτλας εν πτήσει)

Όλοι έχουμε ακούσει την ιστορία με τα μεταγωγικά αεροσκάφη που η Ελλάδα έστειλε στην φλεγόμενη Κύπρο ως μοναδική ενίσχυση στην προδομένη άμυνα της ΕΛΔΥΚ και της Εθνικής Φρουράς απέναντι στις ορδές του Αττίλα που είχαν ήδη πατήσει σε κυπριακό έδαφος. 15 αεροσκάφη τύπου Noratlas ξεκίνησαν από την στρατιωτική βάση της Σούδας την νύχτα της 21ης προς 22ας Ιουλίου 1974 με προορισμό το (ακόμα ελεγχόμενο από την Εθνική Φρουρά) αεροδρόμιο Λευκωσίας. Το μήνυμα για τα φιλικά αεροσκάφη δεν έφτασε ποτέ στους αμυνόμενους που μάλιστα είχαν πληροφορίες ότι το βράδυ εκείνο οι Τούρκοι θα επιχειρούσαν κατάληψη του αεροδρομίου. Αποτέλεσμα ήταν τα αεροπλάνα να χτυπηθούν από αντιαεροπορικά πυρά. Ένα από τα αεροσκάφη, το ΝΙΚΗ 4 πήρε φωτιά από τα πυρά ενώ πετούσε σε χαμηλό ύψος και κατέπεσε λίγα χιλιόμετρα από τον δίαυλο. Από την φωτιά και την συντριβή κατάφερε να επιβιώσει μόνο ένας από τους Έλληνες καταδρομείς.

Μέσα στο κλίμα αποδιοργάνωσης και ηττοπάθειας και αφού η εφαρμογή των προβλεπομένων σχεδίων ενίσχυσης της Κύπρου (κυρίως αεροπορική προσβολή των δυνάμεων απόβασης), είχε με τον ένα ή άλλο τρόπο ακυρωθεί, αποφασίστηκε η αερομεταφορά στην Κύπρο μιας Μοίρας Καταδρομών.

Κάτω από το φως των στοιχείων που έχουν γίνει γνωστά, η αποστολή αυτή δεν μπορεί παρά  να χαρακτηρισθεί ανεπιφύλακτα ως αυτοκτονική. Το ότι δεν κατέληξε στην ολική καταστροφή των αεροσκαφών και της δύναμης που απεστάλη, οφείλεται κατά πρώτο λόγο στην αυτοθυσία, την γενναιότητα, και τις ικανότητες του συνόλου των αεροπόρων και καταδρομέων που έλαβαν μέρος σε αυτή. Κατά δεύτερο λόγο οφείλεται στην τύχη.

(Το πλήρωμα του Noratlas 52-144 «Νίκη 8″ στο πιλοτήριο του αεροσκάφους, μετά την επιστροφή απο την Κύπρο. Απο αριστερά, Κυβερνήτης Τζανάκος Νικόλαος , Μηχανικός Τσουρής Βασίλειος , Συγκυβερνήτης Λαυράνος Δημήτριος και Ραδιοναυτίλος Μουτσάτσος Σαράντος.)

Αναλυτικά η ιστορία της επιχείρησης ΝΙΚΗ του 1974: Μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 , η άμυνα της Κύπρου ήταν σε δύσκολη θέση και όσες κινήσεις έγιναν για την απόκρουση των τουρκικών δυνάμεων εισβολής από ένοπλα τμήματα της ελληνοκυπριακής πλευράς, είχαν αρνητική εξέλιξη . Η πολιτική αστάθεια στην Ελλάδα παρουσίαζε σημάδια διάλυσης στην στρατιωτική ηγεσία και ήδη είχε χαθεί πολύτιμος χρόνος . Παρόλα αυτά οι στρατιωτικές δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ και της Εθνικής Φρουράς Κύπρου είχαν περιορίσει τα αρχικά σχέδια του Τουρκικού στρατού. Την 21η Ιουλίου του 1974 , αποφασίσθηκε στρατιωτική επιχείρηση ενίσχυσης της άμυνας του αεροδρομίου της Λευκωσίας με την κωδική ονομασία » ΝΙΚΗ » . Το σχέδιο της επιχείρησης προέβλεπε την αερομεταφορά και απόβαση καταδρομέων με αεροσκάφη της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας . Η προετοιμασία έγινε στην αεροπορική βάση της Σούδας στην Κρήτη και περιλάμβανε : 20 αεροσκάφη Nord 2501D Noratlas, 10 αεροσκάφη C-47 Dakota. Όλα τα αεροσκάφη ανήκαν στην 354η Μοίρα Μεταφορών » Πήγασος » . Αυτά τα αεροσκάφη θα μετέφεραν και θα αποβίβαζαν στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας την Α” Μοίρα Καταδρομών με τον πλήρη οπλισμό της αποτελούμενη από 318 άνδρες. Ο σχεδιασμός της επιχείρησης προέβλεπε την αερομεταφορά της Α” Μοίρας καταδρομέων κατά την διάρκεια της νύχτας – σε απόλυτη σιγή ασυρμάτου – πτήση σε χαμηλό ύψος – χωρίς συνοδεία μαχητικών – προσγείωση – αποβίβαση καταδρομέων – επιστροφή στην Σούδα .

Το «σχέδιο» προέβλεπε να αρχίσουν οι απογειώσεις στις 22.30 της 21ης Ιουλίου με χρονικό διαχωρισμό αεροσκαφών 5΄ έτσι ώστε να έχουν όλα απογειωθεί μέχρι τα μεσάνυχτα. Η πτήση προς την Κύπρο, η αποβίβαση των καταδρομέων και του υλικού και η επιστροφή έπρεπε να γίνουν υπό πλήρες σκότος, για την αποφυγή εντοπισμού από την Τουρκική αεροπορία. Υπήρξε ρητή διαταγή, σε καμία περίπτωση να μην προσγειωθεί αεροσκάφος στην Κύπρο με το φως της ημέρας.

Την 21η Ιουλίου και ώρα 22:35 η αποστολή ξεκίνησε με χρονικό περιορισμό τα μεσάνυκτα της ίδιας μέρας. Μόνο όμως τα 15 αεροσκάφη Noratlas από τα 20 κατάφεραν να απογειωθούν στο χρονικό περιθώριο το οποίο προέβλεπε το σχέδιο , με αποτέλεσμα τα υπόλοιπα αεροσκάφη ( 5 Noratlas και 10 C-47) να παραμείνουν στο αεροδρόμιο της Σούδας . Αμέσως μετά την απογείωση δόθηκε σήμα από το Κέντρο επιχειρήσεων πρός το Γ.Ε.Ε.Φ. Λευκωσίας με την φράση » Έρχονται τα 15 πορτοκάλια» . Κατά την διάρκεια της πτήσης και χωρίς φώτα πορείας για την αποφυγή εντοπισμού 2 από τα αεροσκάφη παρουσίασαν βλάβη με αποτέλεσμα την επιστροφή του ενός στην Κρήτη και την προσγείωση του δευτέρου «ΝΙΚΗ 13″ στην Ρόδο .

(Μετά την επιστροφή απο την Κύπρο,ο κυβερνήτης του «Νίκη 8″ Ν.Τζανάκος, δείχνει την διάτρητη απο σφαίρες δεξιά πτέρυγα του Noratlas 52-144. Ο Δημήτριος Λαυράνος από αριστερά πρώτος.)

Οι απογειώσεις ξεκίνησαν στις 22:30 με την παρακάτω σειρά και το χαρακτηριστικό κλήσης:

Στις 22:30 το αεροσκάφος 135 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 1′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Μιχάλης Χοχλακάκης (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Αναστάσιος Δέμης (Υποσμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Παναγιώτης Ζελενίτσας (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Ιωάννης Σγούρος (Αρχισμηνίας)

Στις 22:35 το αεροσκάφος 140 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 2′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Ιωάννης Σφήκας (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Παναγιώτης Πανούσης (Επισμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Κωνσταντίνος Τυλιγάδης (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Ιωάννης Καραΐσκος (Αρχισμηνίας)

Στις 22:40 το αεροσκάφος 207 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 3′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Σωτήριος Στέφας (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Γεώργιος Νεονάκης (Επισμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Αθανάσιος Παπαναστασίου (Υποσμηναγός) Ναυτίλος: Ιωάννης Δρίτσας (Αρχισμηνίας)

Στις 22:45 το αεροσκάφος 133 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 4′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Βασίλειος Παναγόπουλος (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Στέργιος Συμεωνίδης (Επισμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Γεώργιος Δάβαρης (Ανθυποσμηναγός) Ναυτίλος: Ηλίας Άνθιμος (Αρχισμηνίας)

Στις 22:50 το αεροσκάφος 234 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 5′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Εμμανουήλ Δρακωνάκης (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Σωτήριος Παπούλης (Υποσμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Αναστάσιος Λούκος (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Βασίλειος Γκάνος (Αρχισμηνίας)

Στις 22:55 το αεροσκάφος 220 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 6′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Ιωάννης Παπακωνσταντίνου (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Δημήτριος Καρδαράς (Σμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Γεώργιος Σαλαπάτας (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Σωκράτης Κάβουρας (Αρχισμηνίας)

Στις 23:00 το αεροσκάφος 139 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 7′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Γεώργιος Δημητρός (Σμηναγός) Συγκυβερνήτης: Βασίλειος Μέττας (Επισμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Γεώργιος Καγιαμπάκης (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Ιωάννης Ράζος (Αρχισμηνίας)

Στις 23:15 το αεροσκάφος 144 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 8′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Νικόλαος Τζανάκος (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΑΥΡΑΝΟΣ (Ανθυποσμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Βασίλειος Τσιουρής (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Σαράντος Μουτσάτσος (Αρχισμηνίας)

Στις 23:35 το αεροσκάφος 142 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 9′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Ανδρέας Στραβοπόδης (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Αθανάσιος Παπαϊωάννου (Ανθυποσμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Αναστάσιος Καρδάκος (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Κωνσταντίνος Ρουμελιώτης (Αρχισμηνίας)

Στις 23:40 το αεροσκάφος 222 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 10′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Σωτήριος Παπαθανασίου (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Αθανάσιος Ιλαρρίδης (Αντισμήναρχος) Ιπτάμενος Μηχανικός: Ευάγγελος Πεδιαδιτάκης (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Γεώργιος Κουλούλας (Αρχισμηνίας)

Στις 23:51 το αεροσκάφος 189 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 11′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Γεώργιος Μήτσαινας (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Χριστ. Κυριακόπουλος (Επισμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Κωνσταντίνος Σίμος (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Αλέξανδρος Φούτσης (Αρχισμηνίας)

Στις 23:55 το αεροσκάφος 143 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 12′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Νικόλαος Αδαμόπουλος (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Δημήτριος Χατζηπαναγιώτης (Επισμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Ιωάννης Κομιανός (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Πολ. Βασιλάκος (Αρχισμηνίας)

Στις 23:58 το αεροσκάφος 151 με χαρακτηριστικό κλήσεως “Νίκη 13′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Βασίλειος Νικολάου (Αντισμήναρχος-Διοικητής 354 Μοίρας) Συγκυβερνήτης: Γεώργιος Χατζηδάκης (Σμήναρχος-Υποδιοικητής 112ΠΜ) Ιπτάμενος Μηχανικός: Βασίλειος Γκορέζης (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Αντώνιος Κλεφτογιάννης (Αρχισμηνίας)

Στις 00:20 το αεροσκάφος 132 με χαρακτηριστικό κλήσης “Νίκη 14′

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Παναγιώτης Λυμπερόπουλος (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Βασίλειος Κωτσόπουλος (Αντισμήναρχος) Ιπτάμενος Μηχανικός: Δημήτριος Μανής (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Αντώνιος Μπαραλιάκος (Αρχισμηνίας)

Στις 00:23 το αεροσκάφος 187 με χαρακτηριστικό κλήσης “Νίκη 15′.

ΠΛΗΡΩΜΑ. Κυβερνήτης: Ευάγγελος Πετρουλάκης (Επισμηναγός) Συγκυβερνήτης: Ευάγγελος Παπασταματίου (Επισμηναγός) Ιπτάμενος Μηχανικός: Σωτήριος Καρανταΐρης (Ανθυπασπιστής) Ναυτίλος: Ιωάννης Γραμματικός (Αρχισμηνίας)

Τα αεροσκάφη ακολούθησαν πορεία πάνω από την πόλη των Χανίων, ανέβηκαν σε ύψος 7000 ποδών, πέρασαν από τα Λευκά Όρη, κατέβηκαν στα 500 περίπου πόδια και από εκεί ακολούθησαν μια πορεία νοτιο-ανατολική μέχρι ένα σημείο  34° Β.και 27° Α, και από εκεί γύρισαν ανατολικά με κατεύθυνση την Κύπρο. Η περιοχή αυτή βρίσκεται κάτω από την συνεχή επιτήρηση της Τουρκικής Αεροπορίας και ο εντοπισμός των Νοράτλας θα σήμαινε και την σίγουρη καταστροφή τους. Τα πληρώματα των Νοράτλας γνώριζαν ότι στο ταξίδι αυτό θα ήσαν μόνοι, δεν θα υπήρχαν Ελληνικά μαχητικά για προστασία τους. Η μόνη τους προστασία θα ήταν το σκοτάδι και το στοιχείο του αιφνιδιασμού.

(Ο Δημήτριος Λαυράνος δεύτερος από δεξιά.)

Σε όλη την διάρκεια της πτήσης δεν υπήρχαν ραδιοβοηθήματα, αφού αυτά ήσαν εκτός ενεργείας λόγω της εμπόλεμης κατάστασης, ούτε σημεία αναφοράς για προσανατολισμό, και εδώ επιστρατεύθηκαν οι ικανότητες των ραδιοναυτίλων. Πολλά από τα αεροσκάφη πετούσαν σχεδόν σύρριζα με την επιφάνεια της θάλασσας. Τα Νοράτλας δεν πετούσαν σε σχηματισμό, ούτε είχαν οπτική επαφή μεταξύ τους. Πετούσαν ανεξάρτητα, με μια γενική ιδέα του που περίπου πετούσε το προηγούμενο ή το επερχόμενο αεροσκάφος.

Η πτήση προς την Κύπρο έπρεπε να διαρκέσει δύο περίπου ώρες για τα αργοκίνητα και βαρυφορτωμένα μεταγωγικά. Αρκετά από αυτά παρουσίασαν βλάβες, όμως τα πληρώματά τους κατάφεραν να τα πάνε στον προορισμό τους.

Από τους 318 άνδρες της Α΄ ΜΚ που έφτασαν στην Κύπρο, μετά τις ανωτέρω απώλειες, την επόμενη ημέρα, στην μεγαλειώδη μάχη υπεράσπισης του αεροδρομίου Λευκωσίας πολέμησαν 278 άνδρες. Σε αυτή τη μάχη, οι «300 του Μάλεμε» κράτησαν, πολεμώντας λυσσαλέα, το διεθνές Αεροδρόμιο Λευκωσίας ενώ οι ηγήτορες τους, ο διοικητής της μοίρας Ταγματάρχης Γιώργος Παπαμελετίου και ο διευθυντής του 3ου γραφείου της μοίρας Ταγματάρχης Βασίλης Μανουράς αγνόησαν διαταγές, στρατιωτικές και πολιτικές πιέσεις που θα οδηγούσαν σε καταστρεπτικά αποτελέσματα…

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Μήτσαινας Γ. (1989). Ελληνικά Φτερά στην Κύπρο. Επιχειρήσεις 1964 – 1974 όπως τις έζησαν και τις αφηγούνται οι πρωταγωνιστές, αποστολή αυτοκτονίας, μεταφορά καταδρομέων στην Κύπρο. Αθήνα.
2. Φασουλάς, Γ. &  Σκάλκος, Γ. (2011). Νίκη στη Νεκρή Ζώνη. Η Αντίσταση της Α΄ ΜΚ στον Αττίλα και την Προδοσία. Αθήνα. Αγαθός Λόγος.

The post Λευκαδίτες αφανείς ήρωες το ’74 στην Κύπρο appeared first on My Lefkada.

Γνωριμία με τον συντοπίτη μας κορυφαίο μουσικό, εν όψει της τρίτης προσωπικής του δισκογραφικής δουλειάς.

Είναι γνωστό σε όλους ότι η Λευκάδα είναι «μουσικομάνα» και έχει προσφέρει στην Ελληνική μουσική όσο λίγες περιοχές της χώρας μας.

Η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του νησιού,   τα ιστορικά σωματεία, όπως η Φιλαρμονική Εταιρεία Λευκάδας, αλλά και τα ερεθίσματα από το Διεθνές Φεστιβάλ Φολκλόρ Λευκάδας, ήταν η αφορμή να αναδειχτούν και να βρουν τον καλλιτεχνικό τους δρόμο, πολλά μεγάλα ταλέντα στην μουσική και στις άλλες τέχνες.

Ο Δημοσθένης Πολυμέρης ή Δήμος -όπως τον γνωρίζουν οι περισσότεροι- αποτελεί ένα τέτοιο τρανό παράδειγμα.

Γεννημένος στις 21 Ιουλίου το 1969 στην Λευκάδα, ήρθε σε επαφή με τον απέραντο κόσμο της μουσικής, μέσα από την Φιλαρμονική Εταιρεία Λευκάδας, μαθαίνοντας κλαρινέτο αλλά και θεωρία της μουσικής. Το μουσικό όργανο όμως στο οποίο έμελλε να διαπρέψει ήταν το ακορντεόν. Έτσι το 1998 πήρε το πτυχίο στο ακορντεόν από το Ελληνικό Ωδείο Αθηνών με βαθμό Άριστα παμψηφεί.  Από το ίδιο ωδείο πήρε επίσης και τα πτυχία της Αρμονίας, της Αντίστιξης και της Φούγκας & Ενορχήστρωσης, όλα με Άριστα.

Ήδη από πιο πριν, είχε ξεκινήσει να συνεργάζεται με μεγάλους καλλιτέχνες στον χώρο της Ελληνικής μουσικής, έντεχνης και παραδοσιακής. Παρ” όλα αυτά δεν σταμάτησε ποτέ τις σπουδές του στην μουσική, έτσι παρακολούθησε μαθήματα και σεμινάρια σε Αγγλία και Αμερική, ενώ το 2007 πήρε και το δίπλωμα της Σύνθεσης με Άριστα.

Έχει εργαστεί ως καθηγητής ανωτέρων θεωρητικών και Ακορντεόν σε αρκετά ωδεία στην Αθήνα αλλά και στην Λευκάδα, ενώ το 2001 είχε την Μουσική επιμέλεια του CD που περιέχεται στο βιβλίο Φυσικής της Ε’ και ΣΤ’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.

Έχει συνεργαστεί και έχει συμμετάσχει σε δισκογραφικά έργα καλλιτεχνών όπως ο Πέτρο-Λούκας Χαλκιάς, ο Χ. Αηδονίδης, ο Ν. Φιλιππίδης, ο Β. Δημητρόπουλος, ο Μ. Μητσιάς, η Ε. Αρβανιτάκη, ο Κ. Μακεδόνας, ο Γ. Νταλάρας, ο Γ. Ανδρεάτος και άλλοι. Επίσης έχει συνεργαστεί με την Συμφωνική Ορχήστρα του London College of Music, το Λύκειο Ελληνίδων, το συγκρότημα της Δώρας Στράτου, το ΕΛ.ΚΕ. ΛΑ.Μ, την Νέα Χορωδία και τον Ορφέα Λευκάδας.

Το 1996 ηχογράφησε το CD «Βόρεια Θράκη», το οποίο ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται από όλα τα παραδοσιακά χορευτικά τμήματα της χώρας, για την εκμάθηση των Θρακιώτικων χορών.

Συγκαθιστός Θράκης από το CD «Βόρεια Θράκη»

Το 1997 κυκλοφόρησε το CD «Βαλκανικά Χρώματα» του οποίου είχε την επιμέλεια μαζί με τον Θοδωρή Γεωργόπουλο, όπου συμμετείχαν κορυφαίοι μουσικοί και τραγουδιστές της Ελλάδας.

Αξιόλογο είναι επίσης και το συνθετικό έργο του Λευκαδίτη μουσικού, αφού ανάμεσα στις άλλες συνθέσεις του έχει γράψει μουσικά έργα για πιάνο, για κουαρτέτο εγχόρδων και φυσικά για ακορντεόν.

Το διάστημα αυτό, ο Δήμος βρίσκεται στην παραγωγή της νέας του δισκογραφικής δουλειάς με δικές του συνθέσεις σε διάφορα βαλκανικά στυλ. Όπως μας ανέφερε ο ίδιος, το CD αυτό είναι το απόσταγμα των εμπειριών του από τις συνεργασίες του αλλά και τις συναναστροφές που είχε με άλλους μουσικούς στα ταξίδια που έκανε με τα σωματεία της Λευκάδας, όπως ο Ορφέας και η Νέα Χορωδία.

Ένα ακόμα ταλέντο του είναι η ζωγραφική, αφού όταν δεν παίζει ακορντεόν… ζωγραφίζει!

Ευχόμαστε στον Λευκαδίτη δεξιοτέχνη, να έχει πάντα υγεία και επιτυχίες σε ότι και αν κάνει, και να συνεχίζει να μας γεμίζει με περηφάνια.

Ακολουθούν δύο σολιστικά κομμάτια του Δημοσθένη Πολυμέρη. Το πρώτο με τίτλο «Roman Esti» είναι αφιερωμένο από τον ίδιο, στον μεγάλο Ρουμάνο ακορντεονίστα Ionica Minune, ενώ το δεύτερο με τίτλο «Trip to Sumadija» είναι αφιερωμένο στον επίσης ακορντεονίστα, Dusan από την Σερβία, τον οποίο είχε γνωρίσει σε ένα ταξίδι με τον Ορφέα Λευκάδας στο Jacovo.

The post Δημοσθένης (Δήμος) Πολυμέρης: Ο Λευκαδίτης δεξιοτέχνης του Ακορντεόν appeared first on My Lefkada.

Άρθρο της  Χαράς Παπαδάτου-Γιαννοπούλου.

Ἡ φακῆ, τό σύνηθες αὐτό ταπεινό φαγητό, ἦταν κατ” ἐξοχήν τό φαγητό τῶν φτωχῶν στήν ἀρχαιότητα. Καλλιεργεῖται ἀπό τό 2000 π. Χ. περίπου.  Ἡ καλλιέργεια τῆς φακῆς ἦταν γνωστή στήν ἀρχαία Αἴγυπτο, ἐνώ οἱ Ἑβραῖοι, οἱ Ἕλληνες καί οἱ Ρωμαῖοι τήν καλλιεργοῦσαν συστηματικά.

Στήν Ἑλλάδα ἡ φακῆ καλλιεργεῖται εὑρέως σχεδόν σέ ὅλα τά διαμερίσματα τῆς χώρας ἀφοῦ προσαρμόζεται σέ πολλούς κλιματικούς τύπους.²  Σύμφωνα μέ τά φυτικά χαρακτηριστικά της, ἡ καλῆς ποιότητας φακῆ, φύεται σέ ὑψόμετρο πάνω ἀπό 700 μέτρα.

Στά ἀρχαία κείμενα ἔχουμε πάρα πολλές ἀναφορές στήν φακῆ. Θά ἀναφερθοῦμε σέ μερικές ἀπό αὐτές: Ὅπως :

• Αἴσωπος(625 π.Χ. -560 π.Χ), Prοverbia1 : «Κἄν εὐτυχήσας τῆς φακῆς μνημόνευε. Κἄν πλούσιος γέγονας καί περίβλεπτος, Πενίας μνημόνευε τῆς σῆς συντρόφου».
  (Δηλαδή: Καί ὅταν εὐτυχήσης νά θυμᾶσαι τήν φακῆ. Καί ὅταν γίνεις πλούσιος καί περίβλεπτος νά θυμᾶσαι τήν πενία τήν σύντροφό σου).

• Ἀριστοφάνης(450 π.Χ.-385π.Χ.), Πλοῦτος 1004 : «ΧΡ. Δῆλον ὅτι τούς τρόπους τις μοχθηρός ἦν. Ἔπειτα πλουτῶν οὐκέθ” ἥδεται φακῇ· πρό τοῦ δ” ὑπό πενίας   ἅπαντ” ἐπήσθιεν».
  (ΔΗΛΑΔΗ: Εἶναι φανερό ὅτι αὐτός (κάποιος γιά τόν ὁποῖο μιλοῦνε) εἶναι μοχθηρός στήν συμπεριφορά του.  Μετά πού πλούτησε δέν τοῦ ἄρεσε ἡ φακῆ. Πρίν πού ἦταν φτωχός ἔτρωγε τά πάντα).

• Στράττις, κωμικός (Τέλος 5ου-ἀρχές 4ου αἰώνα π.Χ.) Fragmenta tit 45-50.1, ΦΟΙΝΙΣΣΑΙ, 1 45: «παραινέσαι δέ σφῷν τι βούλομαι σοφόν· ὅταν φακῆν ἕψητε, μή πιχεῖν μύρον».
  (ΔΗΛΑΔΗ: Θά κάνω μιά σοφή παραίνεση: ὅταν ψήνετε  φακή νά μήν βάζετε μύρον, καρύκευμα-μυρωδικά).

• LIDDELL-SCOTT, τ.γ΄, σελίς 200 : «μύρον ἐπί φακῇ», (δηλαδή τό δαπανᾶν πολύτιμόν τι εἰς εὐτελές πρᾶγμα. (Κικ. πρός Αττ. 1,19).

Ὅλα τά παραπάνω δείχνουν ὅτι ἡ φακῆ ἦταν τόσο εὐτελές φαγητό,  ὥστε ἐθεωρεῖτο, ὅτι δέν ἄξιζε νά τῆς προσθέσει κανείς μῦρο (μυρωδικά-καρυκεύματα), ὅπως σέ ἄλλα φαγητά. Καί ὅτι ἀκόμη ἦταν τό σύμβολο τῆς πενίας.

⁂

Μέ δεδομένα τά παραπάνω, εἶναι πολύ ἐνδιαφέροντα ὁρισμένα λήμματα ἀπό τήν ἀρχαία Ἑλληνική Γραμματεία, πού συνδέουν τό ταπεινό αὐτό φαγητό μέ τόν Ὀδυσσέα. Καί συγκεκριμμένα:

Ὁ ΑΘΗΝΑΙΟΣ (170-230 μ.Χ.) στό ἔργο του Δειπνοσοφιστές γράφει:

«οἶδα δέ καί τήν Ὀδυσσέως τοῦ φρονιμωτάτου καί συνετωτάτου ἀδελφήν Φακῆν καλουμένην, ἥν ἄλλοι τινές Καλλιστώ  ὀνομάζουσιν, ὡς ἱστορεῖν Μνασέαν τόν Πατρέα ἐν τρίτῳ Εὐρωπιακῶν φησιν Λυσίμαχος ἐν τρίτῳ Νόστων Δειπν.4,47,d 3

(ΔΗΛΑΔΗ: Γνωρίζω δέ ὅτι «τήν ἀδελφή τοῦ φρονιμωτάτου και συνετωτάτου Ὀδυσσέα τήν ἔλεγαν Φακῆ, αὐτήν τήν ὁποίαν μερικοί ὀνομάζουν Καλλιστώ, ὅπως  ἱστορεῖ ὁ Λυσίμαχος στό τρίτο βιβλίο τῶν Νόστων του, ὅτι τὀ ἀναφέρει ὁ Μνασέας ὁ Πατρεύς στό τρίτο βιβλίο τῶν  Εὐρωπαϊκῶν του»).

Ἀκόμη ὑπάρχει μιά μαρτυρία γιά τόν ἴδιο τόν Ὀδυσσέα πάλι ἀπό τό ἴδιο ἔργο:

«Πρός ταῦτα ὁ καλός ἡμῶν ἐστιάτωρ Λαρήνσιος καί αὐτός ἔφη:  ὧ ἄνδρες κύνες οἱ …..κατά τήν Στράττιδος τοῦ κωμῳδιοποιοῦ Ἰοκάστην, ἥτις ἐν ταῖς ἐπιγραφομέναις Φοινίσσαις φησίν:

παρενέσαι δέ σφῷν τι βούλομαι σοφόν
ὅταν φακῆν ἔψητε, μή “πιχεῖν μύρον
καί Σώπατρος δέ, οὖ τά νῦν μέμνησαι, ἐν Νεκυίᾳ μνημονεύειν οὕτως :
Ἴθακος Ὀδυσσεύς, τοὐπί τῇ φακῇ μύρον,
πάρεστι· θάρσει θυμέ. ⁴   Δειπν.4,51, c ⁵

(ΔΗΛΑΔΗ:  Ἀπαντώντας σ” αὐτά ὁ καλός ἐστιάτωρ Λαρήνσιος εἶπε: Φίλοι κυνικοί (φιλόσοφοι), κατά τήν Ἰοκάστη τοῦ ποιητοῦ κωμωδιῶν Στράττη, πού στό ἔργο του μέ τίτλο Φοίνισσες λέει:

Θέλω νά σας δώσω κάποια συμβουλή
ὅταν βράζετε φακή, μήν βάζετε πάνω της μύρο ( καρυκεύματα-μυρωδικά).     

Καί ὁ Σώπατρος, πού τόν ἔχεις μνημονεύσει πρίν από λίγο, στήν Νέκυιά του κάνει αὐτή τήν μνεία:

Ὁ Ὀδυσσεύς ἀπ’τήν Ἰθάκη, πάνω στήν φακῆ  ἔβαζε  μύρο . Θάρρος ψυχή μου»).

⁂

Εἶναι γνωστόν ὅτι στήν Λευκάδα παράγεται μιά ξεχωριστῆς ποιότητας φακή, στό ὀροπέδιο τῆς  Ἐγκλουβῆς μέ ὑψόμετρο 740 μ.

Αὐτό πού εἶναι ἰδαίτερα ἐνδιαφέρον εἶναι ὅτι στήν σημερινή Ἰθάκη δέν καλλιεργεῖται καθόλου ἡ φακή. Δέν διαθέτει βέβαια καί τό ἀναγκαῖο ὑψόμετρο μιά καί εἶναι ἕνα μικρό καί χαμηλό νησί.

Τό στοιχεῖο αὐτό ἴσως προσφέρει μιά ἀκόμη ἔνδειξη στήν μεγάλη ἀλυσίδα ἐνδείξεων γιά τόν ἐντοπισμό τῆς ΟΜΗΡΙΚΗΣ ΙΘΑΚΗΣ. Σέ ἕνα νησί πού δέν παράγει τό δημητριακό αὐτό δέν θά μποροῦσε κανείς νά ἔχει μέ τό φαγητό αὐτό μιά ἰδιαίτερη σχέση, ὅπως αὐτή, τῆς ἀδελφῆς τοῦ Ὀδυσσέα ἀλλά καί τοῦ ἰδίου, ἡ ὁποία νά θεωρεῖται τόσο ἀξιόλογη ὥστε νά ἀναφέρεται στά ἀρχαία κείμενα.

Συγκεκριμμένα δέ γιά τόν Ὀδυσσέα ἡ ἀναφορά εἶναι ἰδιαίτερα σημαντική. Διότι βάζει στήν φακή μῦρον, κάτι πού σέ ὅλη τήν ἀρχαιότητα  θεωρούν ὅτι δέν ἀξίζει τόν κόπο.

Μήπως ὁ Ὀδυσσεύς τό κάνει αὐτό λόγω τῆς καλής ποιότητας τῆς φακῆς;  Αὐτό ὅμως γίνεται, ὡς γνωστόν, μόνον στήν Λευκάδα, ὅπου παράγεται ἡ καλλίτερη ποιότητα φακῆς στήν Ἑλλάδα.

Ἀνεξάρτητα πάντως ἀπό τήν ποιότητα, ἡ ἀναφορά δείχνει ὅτι στήν Ὁμηρική Ἰθάκη ὑπήρχε φακῆ καί μάλιστα μέ ἰδιαίτερη προβολή.

Ἐπειδή δέ τόσο ἡ σύνθεση τοῦ ἐδάφους, ὅσο καί ἡ γεωομορφολογία τῶν νησιῶν δέν ἔχει ἀλλάξει ἀπό τότε μέχρι σήμερα, τότε δημιουργεῖται ἕνα σημαντικό πρόβλημα ὡς πρός τήν ταυτοποίηση τοῦ νησιοῦ, μιά καί δέν μπορεῖ ἡ σημερινή Ἰθάκη νά εἶναι ἡ παλαιά, ἀκριβῶς λόγω τῆς ταπηνῆς φακῆς. Στήν σημερινη Ἰθάκη  δέν φύεται φακῆ ἐξ ἀιτίας τοῦ μικροῦ ὑψομέτρου καί γενικότερα τοῦ ἐδάφους της. Ἄρα δέν ἐφύετο ποτέ.

Ἡ Ὁμηρική Ἰθάκη, ὅμως, συνδέεται σύμφωνα μέ τίς παραπάνω ἀρχαῖες πηγές μέ τήν φακῆ.

Ἄρα;  Ὅπερ ἔδει δεῖξαι.

Σημειώσεις

1 Μιά ἐνδιαφέρουσα παρουσίαση τοῦ χωριοῦ, τῆς παραγωγῆς τῆς φακῆς καί ἑνός μνημειώδους τοπίου, τό  ὁποῖο χαρακτηρίζεται ἀπό τίς λίθινες ἡμικυκλικές μορφές τῶν βόλτων, πού ἀμφιθεατρικά ξεδιπλώνονται  στήν πλαγιά τοῦ βουνοῦ, μέ ἕνα ἀλώνι σάν θεατρική σκηνή ὁ κάθε βόλτος μπροστά του, παρουσιάζει στό ἀξιόλογο  βιβλίο της, «ΕΓΚΛΟΥΒΗ ΛΕΥΚΑΔΑΣ:  ἕνα χωριό, μιά ἱστορία», ἡ κ. Ἐλεονώρα Φιώρου, ΑΘΗΝΑΙ 2006.
2  www. hellenica.de /Griechenland /Flora /GR /Faki.html
3  ΑΘΗΝΑΙΟΣ, Ἐκδόσεις  ΚΑΚΤΟΣ, ΑΘΗΝΑ 1997, ΣΕΛ. 142
4  ΑΘΗΝΑΙΟΣ, Ἐκδόσεις  ΚΑΚΤΟΣ, ΑΘΗΝΑ 1997,ΣΕΛ.150
5  ΑΘΗΝΑΙΟΣ, Ἐκδόσεις  ΚΑΚΤΟΣ, ΑΘΗΝΑ 1997,ΣΕΛ.142

The post Μύρον ἐπί φακῇ appeared first on My Lefkada.

Γράφει ο Δημήτρης Τσαγκαριόλος.

Όλοι όσοι παρακολούθησαν στο χώρο της δημόσιας βιβλιοθήκης τα άξια πολλών συγχαρητηρίων ντοκιμαντέρ τριών νέων δημιουργών, είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν ή να ξαναθυμηθούν για τους μεγαλύτερους ηλικιακά, συγκλονιστικές πτυχές της ιστορικής και πρόσφατης σχετικά κοινωνικής μας πραγματικότητας. Το αφιέρωμα – διπλωματική εργασία του Μάρκου Σφέτσα με την εκπληκτική τρισδιάστατη αναπαράσταση γραφικών με τον πλήρη φωτισμό όλων των πτυχών της ιστορίας και αρχιτεκτονικής του κάστρου της Αγίας Μαύρας με απόλυτη σαφήνεια του λόγου της περιγραφής και των Νίκου Καββαδά και Δημήτρη Σολδάτου με την αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν του δοκιμαζόμενου από την ανέχεια και πείνα λαού της Λευκάδας με τους εν ζωή πρωταγωνιστές σε πρώτο ρόλο.

Εργασίες που αγγίζουν το καθένα και προβληματίζουν με την καλή έννοια, όταν ο πρώτος πρωταγωνιστής Μάρκος, κατόρθωσε να επιτύχει ένα υψηλότατο ποιοτικό και αισθητικό αποτέλεσμα, χωρίς καμιά κρατική χρηματοδότηση, αναδεικνύοντας σε νέους ορίζοντες μέσα από αυτή τη συμβολή του έργου του την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Λευκάδα, τόσο στο εγχώριο, όσο και διεθνές περιβάλλον, όταν αμέτρητα κονδύλια χρόνια ολόκληρα έχουν κατασπαταληθεί σε διάφορες «μελέτες» και πάσης φύσεως «ειδικούς», σε ένα πιθάρι δίχως πάτο χωρίς κανένα ουσιαστικό όφελος,  με πλήρη απουσία όλων σχεδόν των «ευνοημένων» από αυτά που βιώνει σήμερα η χώρα μας. Μέχρι πρόσφατα προ κρίσεως, στη συντριπτική τους πλειονότητα οι άνθρωποι της διανόησης και των τεχνών ήταν λαλίστατοι, έχοντας άποψη και σωστά στα πλαίσια της δημοκρατικής λειτουργίας του πολιτεύματος επί παντός επιστητού. Σήμερα, κατά περίεργο τρόπο, μετά τη στέρηση των αμέτρητων πολιτιστικών κονδυλίων και κάθε λογής επιδοτήσεων, τείνουν προς εξαφάνιση, είτε σε εξαιρετικά σπάνιες και χλιαρές, άνευ ουσίας εμφανίσεις, πλην ελάχιστων φωτεινών εξαιρέσεων που ορθώνουν το ανάστημα του λόγου τους στην απόλυτη ηθική ισοπέδωση.

Συγκλονιστικό το δεύτερο έργο και συνάμα συγκινητικό, που καθένας ένιωσε ως τα βάθη της ψυχής του για τη σκληρή πραγματικότητα της Λευκαδίτικης υπαίθρου και των ανθρώπων της. Η σύλληψη της ιδέας και η έμπνευση δεν μπορεί να είναι τυχαία. Είναι χαρακτηριστικά που διακρίνουν τη λεπτή φύση των ποιητών, όπως ο Δημήτρης Σολδάτος και των αυτοδίδακτων καλλιτεχνών, όπως ο έτερος Καββαδάς, που αναλαμβάνει να μετουσιώσει την αφηρημένη ιδέα σε πράξη, μιας σύγχρονης τραγωδίας παιγμένης όχι στον ωραίο χώρο κάποιου θεάτρου, αλλά στα σκληρά αλώνια της ζωής με τις βάναυσες αντικειμενικές συνθήκες της εποχής εκείνης. Αλήθειες λιτές χωρίς φτιασίδια, σαν τους απλούς ανθρώπους και την αυθεντική φύση του τόπου. Αφοπλιστική μεταξύ άλλων, η μαρτυρία της πάμφτωχης χωριάτισσας, όμως περήφανης με ζηλευτή αξιοπρέπεια από την «ξεχασμένη» πλευρά του νησιού που είχε την τύχη μαζί με το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού της Ελλάδας στις δραματικές εποχές της σύγχρονης ιστορίας της χώρας μας να βιώσει τις συνέπειες της κατάρας της ακραίας φτώχειας σε πρωτόγονες συνθήκες.. «Δεν είχα καθόλου λεφτά να νοικιάσω σπίτι στη Βασιλική για να πάει γυμνάσιο η κοπέλα μου και να μάθει γράμματα»

Πόσος καημός για μόρφωση και πως κατάντησε τα τελευταία 30 και πλέον χρόνια ο θεσμός της  εκπαίδευσης!

Το σχολειό, ναός της γνώσης και του φωτός σε πλήρη απαξίωση, μετατράπηκε σταδιακά στο όνομα της «προόδου» σε αρένα κομματικών αντιπαραθέσεων , καταλήψεων, φαυλοκρατίας, συχνών αλλαγών διδακτικής ύλης, βανδαλισμών και καταστροφών πολύτιμου και πανάκριβου υλικού εξοπλισμένων αιθουσών και εργαστηρίων, όπως επίσης και κακής συντήρησής του με αποτέλεσμα οι δαπάνες να καθίστανται πανάκριβες με τη συνεχή αγορά νέου εξοπλισμού με την ίδια σχεδόν μοίρα, καθώς επίσης σε πεδίο ενός στείρου παπαγαλισμού εύκολων λύσεων, που συνοδεύει η επιρροή του αργότερα τα ενήλικα άτομα που επιδιώκουν υποσυνείδητα τις έτοιμες λύσεις από άλλους, κατασκευασμένες για αυτά, στα πάσης φύσεως ερωτήματα και ανάγκες τους, του τύπου του «γρήγορου» φαγητού, που τόσο διαδεδομένο είναι στις μέρες μας, χωρίς όμως τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του σπιτικού, ή την ικανότητα αυτοτελούς δράσης με τη χρήση ατομικών δυνάμεων χωρίς την αρωγή διαφόρων «ειδικών». Από την άλλη πλευρά η δυστυχής πλειονότητα μαθητών ή φοιτητών αναγκαστικά λόγω των στρεβλών υφιστάμενων δομών, όπως διαμορφώθηκαν με το πέρας του χρόνου διαφόρων και συχνά αντικρουόμενων συνεχών «νεωτερισμών», κατέληξε να στρατωνίζεται σε διάφορα «μαθητικά-φοιτητικά κινήματα» για να πάρει την «προαγωγή» της εύνοιας τόσο για τις καλές θέσεις του κρατικού μηχανισμού, όσο και για τις υπόλοιπες με μοναδικό προσόν το χαρακτήρα και τη διαγωγή που επέδειξε στις συγκρούσεις των αμφιθεάτρων… Πόσο αλήθεια απόμακρο αυτό το σχολείο από την εποχή και τον καημό της Λευκαδίτισσας και κάθε Ελληνίδας μάνας, που επιθυμούσε με όλη την ψυχή της να στείλει το παιδί της να μάθει γράμματα και να προκόψει, αποτελώντας όραμα ζωής και σκληρού μόχθου καταβάλλοντας υπεράνθρωπες προσπάθειες για  να μπορέσει με τα πενιχρά μέσα που συνήθως διέθετε η κάθε οικογένεια να εκπληρώσει αυτό το όνειρο!

Ο Ρίκος, εκ των βασικών πρωταγωνιστών βοήθειας προς τους συνανθρώπους του, μέσω της ανθρωπιστικής αποστολής της Εκκλησίας, σεμνά, χωρίς φανφάρες και πομπώδης εκφράσεις με συνοδεία καμερών, διαφόρων κονδυλοφόρων και παρατρεχάμενων παντός καιρού, μην επιζητώντας κανένα προσωπικό όφελος των πράξεων του, ως απλός πολίτης του κόσμου τούτου , επισκέφθηκε μετά από χρόνια τα μέρη και τους ανθρώπους που βοήθησε, μεριμνώντας ακόμη κατά την παραμονή της ομάδας του, για την παροχή ειδικού επιδόματος για ανθρώπους βρισκόμενους στην απόλυτη ένδεια και εξαθλίωση, πολύ κάτω από τα διεθνή κριτήρια φτώχειας, σε συνεχή αγώνα για τη μαρτυρική επιβίωση σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και των  συμβάσεων σε αυτό των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τι ειρωνεία αλήθεια τα πάσης φύσεως παχυλά επιδόματα άνευ ουσίας πέραν των υψηλότατων αμοιβών στελέχωσης του κρατικού μηχανισμού μετά από μια γενιά περίπου! Ο Ρίκος θυμάται το άρωμα και την ευωδία του ψημένου ψωμιού στο φούρνο του σπιτιού.Η επόμενη γενιά σχεδόν το διέγραψε από τη μνήμη της, αγοράζοντας το κάθε μέρα έτοιμο και μάλιστα για λόγους ευκολίας από τις προθήκες πολυκαταστημάτων, μαθαίνοντας και διάφορες «νεωτεριστικές» ορολογίες περί ζύμης και ψησίματος… Η Εκκλησία πάντα πανταχού παρούσα, σεμνά και διακριτικά σε όλους τους χαλεπούς καιρούς που βρέθηκε η  πατρίδας μας προσφέρει Αγάπη, βοήθεια χωρίς ιδιοτέλεια, στήριξη υλική και πνευματική σε όσους έχουν ανάγκη, χωρίς προϋποθέσεις, διάκριση και κριτήρια.. Γερμανοί, επίσης μεταξύ των μελών της αποστολής παροχής βοήθειας των χωρικών…Ο λόγος της ηρωίδας Λευκαδίτισσας γυναίκας της άγονης υπαίθρου,  παραστατικός. Με ένα ξεροκόμματο από το καρβέλι των οχτώ ημερών που ζύμωνε λόγω ακραίας ανέχειας προσπαθούσε να ξεγελάσει την πείνα των παιδιών της, βουτώντας το για να γίνει μαλακό στο φρέσκο γάλα των γιδών που φύλαγε και άρμεγε. Και τα παιδιά με την αναγκαστική τους σκληραγώγηση κατόρθωσαν να επιβιώσουν, όπως και εκατοντάδες χιλιάδες της Ελληνικής επικράτειας υπό παρόμοιες τραγικές συνθήκες, πρόκοψαν και διακρίθηκαν στο τόπο τους. Δυστυχώς πολλά εγκαταστάθηκαν σε νέους τόπους ανά τον κόσμο εγκαταλείποντας δυστυχώς τα πάτρια εδάφη, είτε λόγω φτώχειας, είτε κυρίως από την έλλειψη του αναγκαίου κοινωνικού «οξυγόνου» καταξίωσης και κοινωνικής ανάδειξης στον τόπο τους, χωρίς να θέλουν να συμβιβαστούν με, κοινωνικά στρεβλές και επιβαλλόμενες φαύλες και αναχρονιστικές δομές προσβολής της ελεύθερης προσωπικότητας

Πορευθήκαμε σταδιακά στο σήμερα μέσα από την εξέλιξη του χρόνου με την αξιοζήλευτη καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσης του ελληνικού πληθυσμού φτάνοντας το επίπεδο των αναπτυγμένων χωρών με την Ελλάδα να βρίσκεται σε πολύ σχετικά μικρό χρονικό διάστημα στην κορυφαία ομάδα μεταξύ αυτών.Τι άραγε ξαφνικά συνέβη, ως κεραυνός εν αιθρία και βρέθηκε η χώρα σε συνθήκες επαίτη με την παλάμη απλωμένη να ζητά δανεικά για να καλύψει προηγούμενα δανεικά? Άραγε η οικονομική πτώχευση προηγήθηκε ή η πολιτιστική παρακμή και ηθική αποσύνθεση είναι το κύριο αίτιο που οδήγησε στο δυσάρεστο οικονομικό αποτέλεσμα του απότομου γκρεμίσματος των απατηλών ψευδαισθήσεων?

Παρά τον πακτωλό χρημάτων που δέχτηκε η Ελλάς από την Ευρώπη, από τα περίφημα πρώτα ΜΟΠ μέχρι τα πάσης λογής προγράμματα τύπου Εσπα κλπ, αν υπήρχε η συνετή και χρηστή διαχείριση, όπως και αξιοποίηση τους, που με πολλή επιμέλεια θα έκαναν οι προηγούμενες και στερημένες γενιές μας, η Ελλάδα θα είχε ξεπεράσει λόγω της δεσπόζουσας γεωγραφικής της θέσης το επίπεδο ακόμη και της Ελβετίας, συμβάλλοντας μάλιστα στην προσφορά αξιών σε όλο τον κόσμο, όπως επιτάσσει ο καθαρά ελληνικός και γνήσιος χαρακτήρας ακτινοβολίας του πνεύματος και των αξιών της.

Πολύτιμοι πόροι κατασπαταλήθηκαν με αποτέλεσμα να βιώνουμε σήμερα την φυσική τιμωρία των αλόγιστων πράξεων μας, στο πάντα επίκαιρο και διαχρονικό έγκλημα σύμφωνα με το Ντοστογιέφσκι, όπου ο ηθικός ξεπεσμός οδηγεί αναπόφευκτα στο αμείλικτο αποτέλεσμα της αιτίας, σε ένα αναπάντεχο δράμα στη βάση προηγούμενων παράλογων πράξεων,  πετυχαίνοντας μοναδικά αρνητικά ρεκόρ φτάνοντας στη χρεοκοπία από ξέφρενες και χωρίς περίσκεψη σπατάλες, βασικά του πολιτικού προσωπικού της στον βωμό της συντήρησης  ενός αντιπαραγωγικού , χωρίς αντίστοιχα προσόντα κατάληψης των δημοσίων θέσεων πελατειακού κράτους και της μεγαλύτερης μερίδας του πληθυσμού των τελευταίων 30 περίπου χρόνων που  αποχαυνώθηκε από την καταναλωτική υστερία, περισσότερο για την εικόνα, χωρίς πραγματική ανάγκη όλων αυτών των υπερβολικών αγαθών κατανάλωσης, με κύρια δύναμη ώθησης την επίπλαστη «λάμψη» και ελκυστικότητα νέων κοινωνικών συμπεριφορών και προτύπων πάσης φύσης, από κάθε λογής γυαλιστερά έντυπα και λοιπά μέσα διαμόρφωσης συνειδήσεων, σύμφωνα με τα οποία η επιτυχία περνούσε οπωσδήποτε μόνο μέσα από τον αχαλίνωτο καταναλωτισμό για την ανάδειξη σε υψηλότερη θέση της κοινωνικής διαβάθμισης, θέλοντας έτσι ίσως σχεδόν το σύνολο της κοινωνίας μας να αποποιηθεί το πρόσφατο μη «ελκυστικό» παρελθόν του και την ταπεινή καταγωγή του, με μετέπειτα απροσδιόριστες συμπεριφορές χρόνιου συνδρόμου στέρησης, χωρίς επαρκή αιτιολογία.

Λαοί, όμως χωρίς ιστορική και αυθεντική μνήμη του πολιτισμού τους και των διαφόρων σταδίων εξέλιξης τους, οδεύουν προς την εξαφάνιση. Στην προκειμένη περίπτωση ως αποτέλεσμα των επιλογών μας η αποσάθρωση της κατάρρευσης αυτής πραγματοποιείται με ταχείς ρυθμούς. Οι προηγούμενες και ταλαιπωρημένες από τις συνεχείς κακουχίες και πολέμους γενιές μπορεί να ήταν πάμφτωχες, διέθεταν όμως αξιοπρέπεια με μεγαλείο  ψυχής και προσφοράς σε σχέση με τη σύγχρονη ηθική αποσύνθεση και το ξεπεσμό μιας κοινωνίας, με σχεδόν όλες τις σχέσεις των πάντων να οδηγούν τάχιστα στην αλλοτρίωση και απαξίωση της ύπαρξης χωρίς ουσιώδη ποιοτικά γνωρίσματα, έχοντας κοινό παρανομαστή το προσωπικό συμφέρον, από τα πιο μικρά μέχρι τα πιο μεγάλα. Για αυτό δεν ξενίζει καθόλου η σημερινή κοινωνική κατάληξη, όταν κυρίαρχο «ιδανικό» έγινε η επιδίωξη στο μέγιστο βαθμό το εύκολο χρήμα μέσω του φθηνού δανεισμού και του βολέματος πάσης θυσίας στο ασφαλές, υπερφίαλο και διογκωμένο δημόσιο με κομματικά σημειώματα ως αποτέλεσμα των πελατειακών σχέσεων με υπέρογκες αμοιβές μη ανταποκρινόμενες επί το πλείστον σε προσόντα, έργο και παραγωγικότητα, με σκανδαλώδη επιδόματα των σιτιζόμενων  του κρατικού κορβανά, που έγιναν γνωστά μόλις πρόσφατα από αυτούς που χρηματοδοτούσαν τη χώρα, φυσικά με το αζημίωτο, όταν ήρθε η ώρα να πληρωθεί ο λογαριασμός και για πλείστα άλλα μη φυσιολογικά οικονομικά «κεκτημένα», πάντα με δανεικά. Η σοφή έκφραση βγαλμένη μέσα από το καμίνι της σκληρής πραγματικότητας της γυναίκας του χωριού λέει την απόλυτη αλήθεια, που δυστυχώς σχεδόν ξεχάστηκε. « Ο άνθρωπος κάνει τα λεφτά και όχι τα λεφτά τον άνθρωπο». Η διαστρέβλωση της πολύτιμης λαϊκής σοφίας, οδήγησε αναπόφευκτα στα παραστατικά και αρνητικά αποτελέσματα του σήμερα.

Πόσο επίκαιρο είναι αυτό το ντοκιμαντέρ των συντελεστών του, ανθρώπων προικισμένων και ταλαντούχων, πάντα ανήσυχων, τολμηρών και πρωτοπόρων πνευμάτων με όλη τη σημασία του όρου, Νίκου Καββαδά και Δημήτρη Σολδάτου, ο οποίος με τη διεισδυτική και λεπτολογική ματιά της ποιητικής του ευαισθησίας στα βάθη της ψυχής μας, συμβάλλει καθοριστικά στη συντέλεση του έργου που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας, το οποίο μας γεμίζει πλήρως και ξεχειλίζει τα αισθήματα από μέσα μας, με το μελαγχολικό λυρισμό των στιγμών, όπως αυθεντικά καταγράφηκε στα πλάνα. Το έργο αιφνιδιάζει με την άμεση εκφραστικότητα του, δίνοντας μας μια σπουδαία δημιουργία μέσα από την προσέγγιση της λιτής απλότητας της έκφρασης, με απόλυτη ειλικρίνεια σκοπού και αισθημάτων. Συγκλονίζει σε περιεχόμενο και μορφή, ακτινοβολώντας βαθιά στα μύχια της ανθρώπινης ψυχής καθενός, δίνοντας με τόση σαφήνεια και αυθεντική ζωντάνια την εικόνα της τραγικής κατάστασης ενός κόσμου, που παλεύει με όλο το Είναι του για να κατορθώσει να επιβιώσει σε ένα απόλυτα εχθρικό περιβάλλον ως προς τις συνθήκες διαβίωσης του. Οι συντελεστές του έργου καταφέρνουν και επιτυγχάνουν να διακρίνουν τις μεγάλες και αιώνιες αξίες του ανθρώπου στη μη ομαλή πάντα διαδικασία εξέλιξης, προετοιμάζοντας το σημερινό θεατή για κρίσιμες στιγμές απροσδόκητες, δύσκολα διλήμματα και αποφάσεις σε μεταβαλλόμενες με μεγάλη ταχύτητα συνθήκες, για να αντλήσει πολύτιμα διδάγματα και να οπλιστεί με την καρτερία και την αξιοπρέπεια των προηγούμενων γενιών, του πρόσφατου παρελθόντος μας, ώστε να μπορέσει να επιβιώσει και να μην ποδοπατηθεί ανήμπορος να αντιδράσει από δυνάμεις τεραστίων διαστάσεων, πολύ πάνω από τις δικές του.

Ξαναβλέπουμε μετά τόσα χρόνια ευμάρειας να αναβιώνουν εικόνες από το σχεδόν ξεχασμένο παρελθόν με όλη τη φρίκη τους. Κατεβασμένα ρολά μαγαζιών που έσφυζαν από κίνηση πριν λίγα χρόνια, ωσάν σε κατοχική περίοδο, ουρές ανθρώπων εξαθλιωμένων και πεινασμένων στη σύγχρονη δυστυχώς Ελλάδα στα συσσίτια της Εκκλησίας, που πάντα βρίσκεται δίπλα από το συνάνθρωπο για να προσφέρει σεμνά χωρίς πομπώδεις εκφράσεις και προβολές, αθόρυβα και ουσιαστικά, στηρίζοντας τον με όποια μέσα διαθέτει. Ο ανθός της ελληνικής μορφωμένης νεολαίας ξαναπαίρνει το δρόμο της ξενιτιάς, όχι για τις στοές άνθρακα του Βελγίου και των εργοστασίων της Γερμανίας, αλλά για να προσφέρει υπηρεσίες άριστης γνώσης που θα μετατραπούν σε σημαντικές υπεραξίες σύγχρονων κρατών υποδοχής, δεχόμενα ως μάννα εξ ουρανού το άκρα καταρτισμένο ελληνικό επιστημονικό δυναμικό, που η πατρίδα του δυστυχώς δεν θέλει όχι μόνο να αξιοποιήσει, αλλά ταλαιπωρεί από τα πρώτα κιόλας επαγγελματικά του βήματά του, αν δεν ανήκει σε κάποια πελατειακή δομή κάποιας ομάδας ή συντεχνίας για να βρει μια θέση εργασίας!

Συνάμα καλείται να καταβάλει από την πρώτη μέρα του ελεύθερου βηματισμού του μη υπαρκτές για τη σημερινή πραγματικότητα υποχρεωτικές και υπέρογκες εισφορές που δεν ισχύουν σε κανένα μέλος της Ευρωπαϊκής οντότητας, αν θέλει να εργαστεί αυτοτελώς ή να παίρνει κυριολεκτικά μισθούς πείνας,  χωρίς μέλλον και όνειρα. Η δε δημιουργία οικογένειας καθίσταται απαγορευτική στην πράξη. Η προσφορά στον τόπο του θα μπορούσε να αποτελέσει θεμελιώδες κεφάλαιο τάχιστης ανάπτυξης για τη χώρα μας μέσα από το πρίσμα της άριστης κατάρτισης, γνώσης και υψηλών δεξιοτήτων που θα συνέβαλλε άμεσα στη  δημιουργία και παραγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας, βγάζοντας τη χώρα από το οικονομικό τέλμα δεκαετιών, που τόσο έχει ανάγκη. Όμως ποιανού ιδρώνει το αυτί από την πολιτικο-οικονομική ελίτ της χώρας μας?

Κάποιος άλλος από μηχανής Θεός, ή κάποιο άλλοι «βάρβαροι» που τάχα εξαρτώνται από εμάς, θα σώσουν πάλι την κατάσταση για να συνεχίσουν οι απαρχαιωμένες και ξεπερασμένες δομές του βολέματος και των συνεπειών του να υφίστανται. Εμείς όμως καλέσαμε και επιτρέψαμε με τις επιλογές μας τους κάθε λογής «φίλους», που τους θεωρούσαμε τέτοιους όταν άνοιγαν το πουγκί με ποταμούς χρηματικών ροών με σκοπό τη σωστή διαχείριση για το καλό το δικό μας και εμείς βέβαια είμαστε αυτοί που τις διαχειριζόμαστε και καθορίζαμε τους τρόπους αξιοποίησής τους. Μετέπειτα οι φίλοι μετατράπηκαν από εμάς σε «βάρβαρους» μετά το απότομο σταμάτημα αυτών των επί δεκαετιών ροών και την απαίτηση να πληρωθεί ο λογαριασμός, όπως συμβαίνει πάντα σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης σε αντίστοιχες περιπτώσεις οικονομικής βοήθειας. Εμείς με τις αχαλίνωτες συμπεριφορές μας, δώσαμε το δικαίωμα στους κάθε λογής ξένους να διαχειρίζονται τις τύχες μας, επιδιώκοντας πάντα τις εύκολες λύσεις, που κάθε άλλο παρά τέτοιες μακροπρόθεσμα είναι όταν δεν υπάρχει σαφής σκοπός. Η ελληνική νεολαία με πολύτιμα γνωστικά εφόδια και προσόντα παρατηρεί αμήχανη μια ιδιαίτερη προτίμηση σε πάσης εθνικότητας υπηκόους τρίτων χωρών μέσω μη ελεγχόμενων μεταναστευτικών ροών, χαμηλότατου ως μηδαμινού μορφωτικού επιπέδου χωρίς ουσιαστικά ειδίκευση σε διάφορους ζωτικούς τομείς να παίρνει θέσεις στην όποια τέλος πάντων αγορά εργασίας έχει απομείνει, ρίχνοντας αναγκαστικά λόγω της ανάγκης επιβίωσής τους τις αμοιβές σε εξευτελιστικά επίπεδα Διότι η ένδεια και εξαθλίωση είναι παντού ίδιες, σε όλο τον κόσμο Με τη συνεχή, πλήρη απαξίωση και καταστροφή του παραγωγικού εγχώριου δυναμικού, τα καλύτερα μυαλά του τόπου μας συνεχίζουν τη δική τους μαζική και θλιβερή συνάμα αναγκαστική μετανάστευση από την ίδια τους τη χώρα, που δεν είναι σε θέση ακόμη να δει την ωμή πραγματικότητα ως έχει αλλάζοντας χρόνιες νοοτροπίες.

Ευτυχώς όμως, που μέσα στην ελληνική κοινωνία σαν όαση ελπίδας, υπάρχει σημαντικό τμήμα νέων με γνώσεις, ταλέντο και δεξιότητες που αντιστέκεται πεισματικά μαζί με άλλο μεγαλύτερων ηλικιών στο γενικό και ανιστόρητο σύνολο της κοινωνίας μας με τη ελληνική γλωσσική του ανεπάρκεια, όπως και στην κάθε είδους λατρεία ή την επιδίωξη με κάθε μέσο του χρήματος, χωρίς να υποτάσσεται στην καταναλωτική υστερία με ότι αυτό συνεπάγεται για προσωπικότητες που θέλουν να παραμείνουν υγιείς και ανεξάρτητες, αντλώντας πολύτιμα διδάγματα από το παρελθόν του τόπου μας και χαράσσοντας μέσα από τα πολύτιμα διδάγματα του νέους δρόμους.

Νέα παιδιά τολμούν να πραγματοποιούν τα όνειρα τους, όπως οι συντελεστές των δύο υπέροχων και συγκλονιστικών ντοκιμαντέρ με θέματα από τον τόπο τους αφήνοντας μια μεγάλη παρακαταθήκη στις τωρινές και επόμενες γενιές χωρίς «σπόνσορες», προγράμματα, πληρωμένα επιμορφωτικά σεμινάρια, κατορθώνουν να ερευνήσουν, να συνθέσουν και να ολοκληρώσουν τεράστιας σημασίας έργα με μόνα «όπλα» την αγάπη τους για τον τόπο τους, την ισχυρή τους θέληση, το μεράκι, το πηγαίο ταλέντο, την καρδιά και την ψυχή τους δοσμένη πλήρως στη δημιουργία τους,  προσφέροντας πολλαπλά στην ιδιαίτερη πατρίδα τους και στη χώρα τους ως ευρύτερο σύνολο. Είναι ελπιδοφόρο που μέσα στη σήψη της παρακμής υπάρχουν ακόμη ζωντανές, νέες και αγνές δυνάμεις που πεισματικά αγωνίζονται μέσα από τη δημιουργία των έργων τους, κόντρα σε σαθρά επιβεβλημένα στοιχεία, για να αναδείξουν το διαφορετικό και πραγματικά άξιο, όπως και πολλοί άλλοι νέοι του νησιού μας, που αποτυπώνουν, για παράδειγμα μοναδικές στιγμές από τη φύση και ζωή του νησιού μας στα υπέροχα φωτογραφικά τους κάδρα με μόνο κίνητρο την αγάπη για τον τόπο τους ή ασχολούνται με διάφορες επωφελείς για τον τόπο λοιπές δραστηριότητες στην ίδια βάση.

Επιτακτική καθίσταται η επιστροφή στις ρίζες μας, που τόσο εύκολα αποποιηθήκαμε υιοθετώντας άκριτα ξενικές συμπεριφορές, που ίσως είναι καλές για τους τόπους προέλευσή τους, αλλά μη ταιριαστές για τη δική μας ιδιοσυγκρασία και ψυχοσύνθεση, στη ζωοδότρα γη μας, τις ελιές και τα παρατημένα αμπέλια μας, σεβόμενοι τη φύση χωρίς καμιά κακοποίηση στο όνομα τάχα οποιοδήποτε αφηρημένης «προόδου» ή εξέλιξης όπως οι πρόγονοί μας,  αγκαλιάζοντας με αγάπη το παρελθόν και αντλώντας διαχρονικά διδάγματα αιώνιων αξιών για να πορευθούμε με ασφάλεια και σιγουριά στο σήμερα και στο μέλλον.Απαιτείται από το καθένα μας να γνωρίσει βαθιά τη μητέρα όλων των γλωσσών, την αρχαία ελληνική για να μπορέσουμε έτσι να αποκτήσουμε τρόπο πάνω από όλα σκέψης και μεστής έκφρασης με ουσιώδη νοήματα, ώστε να εκλείψει σταδιακά ο άναρθρος τυποποιημένος και πολύ φτωχός λόγος έκφρασης μας. Διότι είναι τραγικό να θεωρούνται στον τόπο μας τα αρχαία αναχρονιστικά, όταν αυτά καταλαμβάνουν περίοπτες θέσεις στις αίθουσες διδασκαλίας σπουδαίων ξένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων του εξωτερικού. Βρίσκοντας σταδιακά τα αυθεντικά στοιχεία – χαρακτηριστικά της ελληνικής ταυτότητας και αποκτώντας γνώσεις ουσίας που θα συμβάλλουν στη καλλιέργεια του ήθους μας και της παιδείας του καθενός ξεχωριστά για να συντελεστεί έπειτα το συλλογικό μαζί με την ικανότητα ορθής κρίσης για το πραγματικά χρηστό από το άχρηστο με τις αιώνιες αξίες που κουβαλάμε υποσυνείδητα μέσα μας, όπως η ανεπανάληπτη ιδιοσυγκρασία του Έλληνα που ακόμη και στις πιο αντίξοες συνθήκες βρίσκει το χρόνο να γλεντήσει και να χαρεί στα αμέτρητα πανηγύρια τιμής της μνήμης των Αγίων μας στα χωριά της υπαίθρου, ασκώντας τεράστια επιρροή στον υπόλοιπο κόσμο ανά την υφήλιο με μοναδικά και αληθινά χαρακτηριστικά αποκλειστικά ελληνικά, που δεν απαντώνται πουθενά αλλού, όπως το φιλότιμο και το μεγαλείο της ελληνικής φιλοξενίας, που αυθόρμητα πηγάζουν από τα λόγια και τα βάθη της καρδιάς του φτωχικού σε υλικά αγαθά μπάρμπα του χωριού στο ντοκιμαντέρ και συνάμα πάμπλουτου γιατί δεν έχει την εξάρτηση της ανάγκης τους! Μην έχοντας πολλά κεράσματα να φιλέψει το σεβαστό επισκέπτη, προσφέρει το πιο ουσιαστικό για τη ζωή του ανθρώπου. Ένα ποτήρι κρύου και ζωογόνου νερού, όπως απαντάται άλλωστε σε όλα τα Ελληνο-Ορθόδοξα μοναστήρια μας με τη συνοδεία λουκουμιού.. Πράξεις απλές, μα με αληθινό και τεράστιο νόημα. Αλήθεια τι άλλο είναι καλύτερο και πολυτιμότερο από αυτά?

Μόνο τότε, όταν ξαναβρούμε τα παρατημένα λιτά και ταυτόχρονα μεγαλειώδη στοιχεία της ταυτότητας μας στον ευλογημένο τούτο τόπο που βρεθήκαμε, συνθέτοντάς τα αρμονικά θα μπορέσουμε να ορθοποδήσουμε και να μεγαλουργήσουμε ξανά, όπως δείχνει η ιστορική εμπειρία από τα βάθη των αιώνων και του πρόσφατου παρελθόντος, ορθώνοντας το ηθικό μας ανάστημά πάλι ψηλά από την προσωρινή πτώση που εμείς επιτρέψαμε να βρεθούμε. Άλλωστε κατά το μεγάλο μας ποιητή Ελύτη, μια ελιά, ένα αμπέλι και ένα καράβι είναι η Ελλάδα. Τόσο απλά!

Αξίζει ένα μεγάλο ΕΥΓΕ για το έργο των συντελεστών αυτών των υπέροχων ντοκιμαντέρ με την άοκνη προσπάθεια τους να παρουσιάσουν κάτι ουσιώδες και διαφορετικό.Ας ευχόμαστε να δρέψουν δάφνες επιτυχιών και περαιτέρω καταξίωσης, τόσο στο χώρο τους, όσο και στο διεθνές στερέωμα, όπως επίσης να βρεθούν και άξιοι μιμητές τους. Από το γεγονός μόνο αυτό μπορούμε να συμπεράνουμε, ότι κάποια στιγμή η Ελλάδα με το σχετικά μικρό, όμως υγιές έμψυχο δυναμικό της, που εκφράζεται σε ποικίλες μορφές μέσα από διάφορους χώρους θα ξαναβρεί τη χαμένη θέση και δυναμική της στη ροή της ιστορίας και θα προσφέρει νέες και λαμπρές σελίδες σε αυτή. Ήδη υπάρχει η καλή μαγιά που θα πλάσει το προζύμι για το νέο και μυρωδάτο ψωμί, όπως τότε στην εποχή, που παρά τις φρικτές καταστάσεις επιβίωσης τιμούσε τα πάντα με ευλάβεια, ακόμη και τα πιο ταπεινά για εμάς τους «σύγχρονους».

My Lefkada: Τα δύο ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν στις 25 Ιουλίου 2015, πρόκειται να δημοσιευτούν στην ιστοσελίδα μας, το επόμενο διάστημα.

The post Σκέψεις με αφορμή την προβολή των δύο λευκαδίτικων ντοκιμαντέρ appeared first on My Lefkada.

Εἰσήγηση της κ. Χαρᾶς Παπαδάτου στην ημερίδα για τα 60 χρόνια Λόγου καί Τέχνης στήν Λευκάδα που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 26 Ἰουλίου2015.

Οἱ ἐπετειακές ἑκδηλώσεις ἔχουν πάντα μιά δόση μελαγχολίας.

Θά ἤθελα ὅμως στήν προκειμένη περίπτωση νά μήν ἔχουν τόν χαρακτήρα αὐτό. Ἀντίθετα θέλω νά πι­στεύω, ὅτι ἡ ἀναδρομή αὐτή πρέπει νά ἔχει τήν ἔννοια τῆς δυναμικῆς συνέχειας μέσα ἀπό τήν γνώση καί τήν πεῖρα τοῦ παρελθόντος. Διότι ἔτσι καί ἀλλοιῶς ἡ ζωή εἶναι δυναμική κάτι πού δέν μποροῦμε νά παραγνωρίσουμε καί πάντα βρίσκει διεξόδους καί νέες προοπτικές. Βέβαια ἴσως οἱ ἐπετειακές ἐκδηλώ­σεις θά πρέπει νά μήν γίνονται τόσο συχνά ὅπως ἔχει γίνει στήν Λευκάδα. Τά 50 χρόνια ὅπως ἔγινε ἤδη καί μετά ἴσως στά100, πού ὅλοι ἐλπίζουμε νά φθάσουν οἱ γιορτές. Ἡ σημερινή ἐπέτειος εἶναι πάντως ση­μαντική διότι σηματοδοτεῖ τήν διάρκεια δύο ὁλοκλήρων γενεῶν πού γίνονται οἱ Γιορτές. Δύο γενεῶν ἐξαιρετικά διαφορετικῶν μεταξύ τους. Καί αὐτό ἔχει τήν σημασία του.

Α

Ἀρχίζοντας θά πρέπει νά προσδιορίσουμε δύο σημαντικά θέματα πού εἶναι συνδεδεμένα μέ τίς Γιορτές Λόγου καί Τέχνης τῆς Λευκάδας.

1ον. Τό ὅτι γιά πρώτη φορά διοργανώνονται τέτοιας μεγάλης ἐμβελείας πνευματικές ἐκδηλώσεις ἐκτός Ἀθηνῶν. Εἰρήσθω ἐν παρόδω, ὅτι ἐάν δέν ματαιονόταν οἱ γιορτές τό 1953 λόγω τῶν σεισμῶν θά ἦταν καί καί οἱ μοναδικές στόν Ἑλλαδικό χῶρο. Μιά καί τό Φεστιβάλ Ἀθηνῶν ἄρχισε καί αὐτό τό 1955, ὅπως οἱ δικές μας γιορτές. Τό παράδειγμα αὐτό πού γιά χρόνια πολλά ἦταν τό μαναδικό στήν Ἑλλάδα, γονιμοποιήσε καί ἔδωσε τό παράδειγμα σέ ὅλη τήν Ἑλλάδα γιά τήν διοργάνωση ἀναλόγων ἐκδηλώ­σεων.Ἡ ἰδέα ξεκινάει τό 1948. Μιά ὁμάδα πνευματικῶν ἀνθρώπων ἀρχίζει νά ἐπεξεργάζεται τήν ἰδέα. Βέβαια ἡ Λευκάδα ἔχει πίσω της μιά μεγάλη μορφή, ἡ ὁποία ἔβαλε τίς βάσεις στήν Ἐλλάδα, γιά πνευμα­τικές ἐκδηλώσεις στό μεσοπόλεμο. Τόν Ἄγγελο Σικελιανό μέ τίς Δελφικές Γιορτές.

2ον. Τό ὅτι οἱ ἐκδηλώσεις αὐτές ἔδρασαν σάν ἀναπτυξιακό μοντέλο γιά μιά ἀποφασιστική ὤθηση πρός τήν ἀνάπτυξη καί ἀνάδειξη ἑνός ξεχασμένου καί πάμπτωχου τότε νησιοῦ. Κάτι πού ἤθελαν καί οἱ πρω­τεργάτες τῶν ἐκδηλώσεων αὐτῶν, ὅπως φαίνεται ἀπό τήν εἰσαγωγή στό πρόγραμμα τοῦ 1957.

«ΕΡΓΑ ΑΓΑΠΗΣ»

Δέν εἶναι μόνο τοῦ ξενητεμένου ἡ νοσταλγία, πού θραύει τῆς ἀπομονώσεως τά φράγματα κι ἀνοίγει δρόμο γιά τήν σημερινή μας ἐξόρμηση στό πάτριο χῶμα. Δέν εἶναι μόνο ἡ πατροπαράδοτη φιλοκαλία τῶν ἐδῶ καί τῶν ἐκεῖ Λευκαδίων, πού συνταιριάζει, ὅσο φιλότιμα μπορεῖ, τά διάσπαρτα αἰσθήματα μας γιά νά τά καταθέση, ἀπέριττα στεφάνια, στά πόδια τῆς μνήμης τῶν μεγάλων μας πνευματικῶν γε­ναρχῶν. Εἶναι καί κάτι ἄλλο πιό χειροπιαστό γιά σήμερα, πιό καίριο, πιό φλέγον: Εἶναι τό αἴσθημα τοῦ γιοῦ, πού λαχταράει νά ἰδῆ τῆς μάννας τῆς πολύπαθης τό πρόσωπο νά χαμογελᾶ ἐπί τέλους κάπο­τε, νά ἰδῆ τό σπίτι της, τό ἔρημο καί πένθιμα κλειστό τόσον καιρό, ν“ ἀνοίγη πόρτες καί παράθυρα γιά νἄμπουν λίγο φῶς χαρᾶς καί θόρυβος πανηγυριοῦ καί ξένοι καλεσμένοι, καλοπρόσδεχτοι. Κι“ ἔτσι ἡ ζωή σιγά–σιγά νά πάρη μιά καινούργια φόρα, τό «σύρε κι“ ἔλα» της νά γίνεται πιό ζωηρό καί πιό ἀνοι­χτόκαρδο, νά βρῆ κι“ ὁ καθημερινός της μόχθος τή δικαίωση του, νά λάμψουν οἱ καρποί τῆς γῆς της πιό πολύ καί πιό χορταστικά νά θρέψουν τά παιδιά της. Μέ τέτοιον πόθο βλέπουν σήμερα, χωρίς ἐξαίρε­ση, ὅλοι οἱ Λευκαδίτες τή γενέτειρά τους κι“ὅλοι τους σήμερα εἶναι συνδεμένοι ἀπ“ τήν ἀγάπη πρός τήν «ἀρχόντισσα» Λευκάδα, τήν φτωχειά μά περήφανη μητέρα. Ἐκεῖνοι πού εἶχαν τήν πρωτοβουλία, κι“ ὅσοι δούλεψαν γιά τοῦτες τίς γιορτές θἆναι εὐτυχεῖς ἄν κατορθώσουν νά προσθέσουν τη μικρή τους συμβολή –ἕνα λιθάρι –στήν ἀνόρθωση τοῦ τόπου των καί τότε καλά ἔχει ἀρχίσει αὐτή ἡ προσπάθεια, καί μ“ αἰσιοδοξία πιό μεγάλη θά συνεχισθῆ, γιατί πολύ εἶναι ἀκόμα τό ἔργο πού προβάλλει ἐμπρός μας καί περίσσια μέσα μας ἡ ἀγάπη».

(Πρόγραμμα 1957, σ. 6).

Σέ μιά Ἐλλάδα πού προσπαθοῦσε νά ἀποτινάξει ἀπό ἐπάνω της τίς στάχτες μιᾶς καταστρεπτικῆς δεκα­ετίας δέν ὑπῆρχαν πολλές δυνατότητες γιά νά ξεπεράσει κανείς τήν ἔσχατη ἔνδεια.Ἡ ἰδιοφυής μέθοδος πού ἐπελέγη ἀπό τούς πρωτεργάτες ἦταν ἡ διοργάνωση πολιστικῶν ἐκδηλώσεων. Τό πνεῦμα καί ἡ Τέχ­νη ἐπιστρατεύονται μέ σκοπό τήν ἀνάπτυξη τοῦ νησιοῦ. Αὐτές τίς δυνατότητες διέθετε τό τότε δυναμικό τοῦ νησιοῦ. Καί αὐτές ἐνεργοποίησε.

Ἡ ἀφύπνιση τοῦ νησιοῦ, ἡ τουριστική του ἀνάπτυξη, ἡ σημερινή του ἔντονη παρουσία, ἐπετεύχθηκαν μέσα ἀπό τίς Γιορτές Λόγου καί Τέχνης τῆς Λευκάδας, μέσω δηλαδή ἑνός πνευματικοῦ θεσμοῦ καί ὄχι μέσω ἀνυπάρκτων προγραμμάτων περιφερειακῆς ἀναπτύξεως, καί ἄλλα τερπνά. Καί αὐτό εἶναι ἡ μεγά­λη πρωτοτυπία τῆς Λευκάδας. Ἕνα πνευματικός θεσμός ὥς μέσον ἀναπτύξεως, σέ χρόνους δίσεκτους. Καί σ” αὐτό ἡ Λευκάδα εἶναι ἡ πρώτη διδάξασα στόν μεταπολεμικό οἰκονομικό χάρτη τῆς Χώρας.

Καί τί ἱστορική συγκυρία. Καί σήμερα περνᾶμε περίοδο δύσκολη μέ ἀβέβαιο καί μή ὀρατό τέλος. Καί σέ αὐτήν τήν περίπτωση οἱ Γιορτές πρέπει νά ξαναπαίξουν τόν ἱστορικό τους ρόλο καί νά μήν εἶναι μόνον γιά ἐπετειακές ἐκδηλώσεις.

Χρειάζεται ὅμως μιά οὐσιαστική ἀναδρομή καί μιά προσεκτική ματιά στόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ξεκίνη­σαν οἱ ἐκδηλώσεις αὐτές, οἱ ὁποίες συνιστοῦσαν ἕνα ΓΕΓΟΝΟΣ. Ἕνα ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙ­ΤΕΧΝΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ.

Μιά ματιά στό πρόγραμμα τοῦ 1957, ἀφιέρωμα στόν Δ. Σολωμό, εἶναι ἄκρως κατατοπιστική, κυρίως γιά τούς ὑψηλοτάτους στόχους πού εἶχαν. Ἀλλά καί ὡς πρός τήν ὀργανωτική δομή, τήν ἐξαιρετική σύσταση τῆς τιμητικῆς ἐπιτροπῆς ἐκτός καί ἐντός τοῦ συλλόγου, καί ἐντός καί ἐκτός Λευκάδος, τῆς σοβαρότητας καί τῆς μαζικότητας μέ τήν ὁποία ἀντιμετωπίσθηκε ὀργανωτικά τό γεγονός καί δεύτερον ὡς πρός τήν ποιότητα τῶν ἐμπλεκομένων ὁμιλητῶν, οἱ ὁποῖοι εἶναι ὅ,τι καλλίτερο διέθετε τότε ἡ Ἑλλάδα. Τά μεγαλύτερα ὀνόματα στόν χῶρο τῶν γραμμάτων πού θά μποροῦσαν νά προσεγγίσουν τό θέμα Διονύσιος Σολωμός.

Τά παραπάνω παρουσιάζω διότι πρέπει νά ξέρουμε γιατί οἱ Γιορτές πῆραν ἀμέσως τόσο μεγάλη δημοσι­ότητα καί γιατί πέτυχαν. Διότι εἶχαν ὑψηλούς στόχους καί ἐξαιρετική ὀργανωτική δομή.

Ἀξίζει νά ρίξουμε μιά ματιά στίς πρῶτες σελίδες τοῦ προγράμματος τοῦ 1957.

Πρόγραμμα Γιορτών Λόγου και Τέχνης 1957

1 of 8

Οἱ ὁμιλητές εἶναι: Γ. Ζώρας, Τάκης Μπαρλᾶς, Κλ. Παράσχος, Λίνος Πολίτης, Γ. Ἀθανασιάδης-Νόβας, Ντῖνος Κονόμος, Διον. Ρώμας, Ἀνδρέας Κ, Καραντώνης, Βασ. Ρώτας, Παντ. Κοντομίχης, Ἰ. Μ. Παναγιω­τόπουλος. Οἱ σημαντικοί αὐτοί ὁμιλητές δέν θά ἐρχόταν ἄν δέν ὑπῆρχε ἡ τιτάνια προσπάθεια γιά τήν συμμετοχή τόσων ἐπιστημονικῶν φορέων καί σημαντικῶν ὀργανισμῶν, ἀλλά καί μενονομένων σημαντι­κῶν ἀνθρώπων στίς τιμητικές καί ὀργανωτικές ἐπιτροπές.

Δέν θά ὑπῆρχε τό σήμερα, ἄν ἡ γιγάντια αὐτή προσπάθεια γιά νά βγεῖ τό νησί ἀπό τήν ἀφάνεια, τήν νάρκη καί τήν οἰκονομική ἀπομόνωση δέν εἶχε γίνει σκοπός ὅλων καί ἄν δέν ὑπῆρχε ὁ δαιμόνιος Ἀντώ­νης Τζεβελέκης καί ὁ Σύλλογος Λευκαδίων Ἀττικῆς, ἀλλά καί ἡ πάνδημη συμμετοχή τῶν κατοίκων καί φορέων τῆς Λευκάδας.

Οἱ γιορτές εἶχαν μεγάλο ἀντίκτυπο τόσο μέσα στήν Ἑλλάδα ἀλλά μετά καί τήν ἔναρξη τοῦ φολκλόρ καί στό ἐξωτερικό. Οἱ ἀνταποκρίσεις εἶναι πολλές στόν ἀθηναϊκό τῦπο ἀλλά καί στίς ἑφημερίδες τοῦ ἐξωτε­ρικοῦ. Μιά ἀπό τίς ποιητικότερες, ἡ δημοσίευση τοῦ Ἀ. Καραντώνη στήν Καθημερινή.

Παρακάτω βλέπουμε μιά ἀνταπόκριση ἀπό τήν παραρήνια πόλη Bacharach τῆς ὁποίας ἕνα χορευτικό γκρούπ ἔλαβε μέρος στό διεθνές φεστιβάλ φολκλόρ. Ἡ φωτογραφία εἶναι ἀπό τήν βραδυά πού τραγού­δησε ἡ Μαρία Κάλλας. Τό κείμενο εἶναι διθυραμβικό καί ἀναφέρεται συνολικά στό νησί ἀκόμη καί στήν θεωρία τοῦ Dörpfeld. Ἡ φωτογραφία εἶναι παρμένη μέ εὐρυγώνιο φακό ἀπό τό σπίτι δίπλα στό ἱερό τοῦ Ἁγ. Σπυρίδωνα καί καλύπτει ὅλη τήν πλατεῖα.

Ἀνάλογες ἀνταταποκρίσεις παρουσιάστηκαν παντοῦ, κάνοντας τήν Λευκάδα γνωστή ὄχι μόνο γιά τίς γιορτές της ἀλλά καί γιά τήν ἱστορία της καί τήν φύση της.

Tό ἄρωμα τῶν γιορτῶν ἐκείνης τῆς πρώτης περιόδου διέσωσε μέ τήν γλαφυρή πένα του ὁ Βούλης Βρεττός στό ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΦΕΣΤΙΒΑΛ. Πολλά χρόνια ἀργότερα ἔκανε μία προσθήκη μέ τίτλο: ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΑ ΤΩΝ ΦΕΣΤΙΒΑΛ, γιά νά ἀναφερθεῖ σέ ὅλους ὅσους δούλεψαν γιά τίς γιορτές γιά νά μήν ξεχασθοῦν.

Β

Μετά τήν εἰσαγωγή γιά τό πῶς ξεκίνησαν οἱ γιορτές, θά κάνουμε μιά μικρή ἀναδρομή στήν πορεία τους, πού τήν θεωρῶ ἀναγκαία καί ἄκρως ἐνδιαφέρουσα, ὡς πρός τόν χῶρο ἀλλά καί τήν θεματική.

Σημαντική παράμετρος στήν ὅλη αὐτή μεγάλη διάρκεια των ἐκδηλώσεων εἶναι ὁ κύριος χῶρος καί οἱ λοιποί χῶροι πού ἐπραγματοποιοῦντο οἱ γιορτές. Καί ἡ χωροταξική σχέση τους μέ τήν πόλη. Ἀναφέρο­μαι κυρίως στούς ὑπαίθριους χώρους ἐκδηλώσεων, μιά καί μιλᾶμε γιά μαζική συμμετοχή τοῦ κόσμου, ἡ ὁποῖα μέ κανένα τρόπο δέν θά μποροῦσε νά καλυφθεῖ ἀπό κλειστούς χώρους. Εἶναι ἄξιο ἀναφορᾶς τό ὅτι μετά τίς ἐκδηλώσεις, μέσα στήν νύχτα, στά πρῶτα ἐκεῖνα χρόνια, οἱ δρόμοι πρός τά γύρω χωριά γέ­μιζαν κόσμο, πού εἶχαν ἔρθει νά παρακολουθήσουν τίς ἐκδηλώσεις καί γύριζαν, βέβαια μέ τά πόδια, στά χωριά τους.

Κατά τήν ἀποψή μου οἱ γιορτές Λόγου καί Τέχνης σέ συνδυασμό μέ τό Διεθνές Φεστιβάλ λαϊκῶν χορῶν χωρίζονται σέ ἑπτά διακριτές περιόδους, ἀνάλογα μέ τόν χῶρο τῶν ἐκδηλώσεων. Μιά καί ὁ χῶρος ἔχει τήν σημασία του στά πλαίσια τοῦ ἀστικοῦ καί κοινωνικοῦ ἰστοῦ. Κάθε μιά περίοδος ἔχει τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά της:

α. 1955-1967
β. 1967 -1973
1974 Ἔγινε μόνο στό ΠΑΝΘΕΟΝ μιά ἐκδήλωση γιά τά θύματα στήν Κύπρο.
γ. 1975-1982
δ. 1983 -1994
ε. 1994-2002
ζ. 2002-σήμερα

Ὡς χῶρος τῶν ἐκδηλώσεων ὁρίζεται ἀπό τήν ἀρχή ἡ κεντρική πλατεῖα, ἐκτός ἀπό 1966 πού οἱ Γιορτές δοργανώθηκαν ἀπό τόν ΕΟΤ καί χρησιμοποιήθηκε ὁ κινηματογράφος Φοίνιξ.

Ἡ κεντρική πλατεῖα ἦταν ὁ ἰδεώδης χῶρος. Ἕνα κλειστό τετράπλευρο, τό ὁποῖο ἀπό τίς τρεῖς πλευρές πλαισίωναν κτίρια τῆς παραδοσιακῆς μας ἀρχιτεκτονικῆς καί ἀπό τήν τετάρτη πλευρά ὁ Ναός τοῦ Ἁγ. Σπυρίδωνος, τό ἀρχαιοτέρο μνημεῖο, ὁ θεμέλιος λίθος τῆς πόλεως, μέ τό ἐξαιρετικῆς τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο του. Συγχρόνως ἐφάπτεται μέ τόν βασικό δρόμο τῆς πόλεως, τό παζάρι.

Ἕνα φυσικό σκηνικό μέ ὑψηλή αἰσθητική πού δέν ἤταν ἀναγκαία καμμία ἄλλη ἐπέμβαση ἤ σκηνική προσθήκη. Μιά φυσική αἴθουσα μέ μεγάλη χωρητικότητα, ἡ ὁποῖα ξεχείλιζε ἀπό κόσμο σέ ὅλες τίς ἐκδη­λώσεις. Ἡ κεντρική πλατεῖα, ἡ ὁποῖα συνδέθηκε μέ ὅλα τά μεγάλα γεγονότα τῆς πόλεως ἀπό τήν ἵδρυσή της, καί ἡ ὁποία ἦταν καθημερινά ὁ χῶρος ἐπαφῆς, συναναστροφῆς, βόλτας τῶν κατοίκων, ἔγινε ἡ καρ­διά τῶν ἑορτῶν. Ὁ χῶρος αὐτός γιά πολλά χρόνια (1955-1982) γιά 27 ὁλόκληρα χρόνια, μιά γενιά σχε­δόν, ἔδρασε σάν φυσικό σκηνικό καί πλαισίωσε τίς πνευματικές καί καλλιτεχνικές ἐκδηλώσεις τῆς πρω­τόγνωρης αὐτῆς ἐμπειρίας.

Ἡ πρώτη αὐτή περίοδος ἦταν ἐκείνη μέ τίς περισσότερες δυσκολίες ἀλλά μέ ἕναν μεγάλο ἐνθουσιασμό καί μέ τήν ἀγωνία γιά τήν ψηλάφηση τοῦ ὀνείρου. Τοῦ ὀνείρου νά βγεῖ τό νησί ἀπό τήν ἀπομόνωση, νά ἀναπτυχθεῖ, νά γίνει γνωστό, νά προσελκύσει κόσμο.

Ἐδῶ ἡ ἐνθουσιώδης ἀλλά καί ὀνειροπόλα καί ρομαντική προσωπικότητα τοῦ ἀειμνήστου Ἀντώνη Τζε­βελέκη ἔδρασε σάν λυδία λίθος. Ξεπερνώντας ὅλες τίς ἀπόψεις τῶν σκεπτικιστῶν, πού βεβαίως ἔβλεπαν τίς ἀνυπέρβλητες δυσκολίες ἑνός τέτοιου ἐγχειρήματος, ὁ ἀείμνηστος Τζεβελέκης ἔκαμε τήν ὑπέρβαση. Χωρίς καμμιά ὑποδομή, χωρίς κανένα οἰκονομικό ὑπόβαθρο, γέμισε ξαφνικά τήν Λευκάδα μέ κόσμο ἀπό ὅλην τήν Ἑλλάδα καί ἔκανε τίς Γιορτές τῆς Λευκάδας Γεγονός τόσο γιά τήν Ἑλλάδα ὅσο καί γιά τό ἐξωτερικό.

Ἡ πρώτη αὐτή περίοδος χαρακτηρίζεται ἀπό τήν ἔντονη πνευματικότητα τῶν ἐκδηλώσεων τοῦ Λόγου, ὅπου ἐπιλέγονται σοβαρότατα θέματα μέ ἔμφαση στήν ποίηση, καί προσκαλοῦνται νά ὁμιλήσουν μεγά­λες πνευματικές προσωπικότητες. Ἀκούγεται ἀπίστευτο σήμερα, τό ὅτι τότε, παραστάσεις ἀπό τό Ἠρώ­δειο στήν Ἀθήνα, ἐρχόνταν μετά στήν Λευκάδα. Τίς διαλέξεις ἀκολουθοῦσαν πάντα ὑψηλοῦ ἐπιπέδου ἐκδηλώσεις τέχνης ἀπό τόν χῶρο τοῦ θεάτρου ἤ τῆς μουσικῆς.

Ἐκτός ὅμως τοῦ χώρου αὐτοῦ,τῆς κεντρικῆς δηλαδή πλατείας, οἱ ἐκδηλώσεις σκοπό εἶχαν καί τήν γενι­κότερη γνωριμία τοῦ νησιοῦ στούς ἐπισκέπτες.Ἔτσι τά πρωϊνά γινόντανε ἐκδομές σέ ὅλα τά ἀξιοθέατα τοῦ νησιοῦ. Μιά συστηματική γνωριμία τῶν ἐπισκεπτῶν μέ τήν φύση, τήν ἱστορία, τήν ποίηση τοῦ νη­σιοῦ. Ἡ ὀργάνωση φιλολογικῶν καί φυσιολατρικῶν ἐκδομῶν, πού συχνά διοργανωνότανε στήν Λευκά­δα ἀπό τίς φιλολογικές συντροφιές τοῦ νησιοῦ, ξαναζεῖ στά πλαίσια τῶν Γιορτῶν Λόγου καί Τέχνης μέ ποικίλες ἀνάλογες ἐκδηλώσεις- ἐκδρομές.Ἔτσι θέατρο τῶν ἐκδηλώσεων γίνεται ὅλο τό νησί. Μέ τρόπο πνευματικό, μέ τρόπο καλλιτεχνικό, μέ τρόπο ποιητικό.

Συγχρόνως ὑπῆρξε προσπάθεια ἀναβιώσεως τῶν λαϊκῶν ἐθίμων μέ τόν χωριάτικο γάμο στήν Καρυά, -μεταφέροντας συγχρόνως τό θέατρο τῶν ἐκδηλώσεων στό κεντρικό κεφαλοχῶρι-, ἤ μέ τήν προώθηση τῶν λαϊκῶν χειροτεχνημάτων. Πρᾶγμα πού βοήθησε πολύ στήν ἀνάπτυξη καί στήν διάδοσή τους, κυρί­ως ὅμως ἡ λαϊκή χειροτεχνία μέσω τῆς μεγάλης διαδόσεώς της γίνεται οἰκονομικός μοχλός γιά τά χειμα­ζόμενα χωριά μας. Διοργανώθηκαν ἐπίσης ναυταθλητικές ἐκδηλώσεις πού ἔπαιρναν μέρος πολλά νέα παιδιά. Ἀκόμη πολλές διοργανώσεις μέ τουριστικοῦ περιεχομένου ξεναγήσεις σέ ὅλα τά ἐνδιαφέροντα σημεῖα τοῦ νησιοῦ.

Τέλος οἱ ἀξέχαστες «Χορευτικές νύχτες» κάθε βράδυ, στήν παραλία, στόν ὁλάνθιστο ἀνθώνα, μέχρι πρωΐας, στήν κυριολεξία, μέχρι πού ἔσκαγε ὁ ἥλιος ἀπό τήν Λάμια. Εἶχαν ἕνα ρομαντικό καί ποιητικό χαρακτήρα οἱ γιορτές. Σήμερα ἄραγε θά μποροῦσε κανείς νά σκεφθεῖ νά διοργανώσει νυχτερινό χορό στήν Κοιλάδα τοῦ Ἔρωτος; Μέσα στήν ἄγγιχτη φύση; Μέ οἰκονομικά μηδέν; Πόσοι ἄραγε γνωρίζουν σήμερα, πού εἶναι αὐτή ἡ κοιλάδα τοῦ Ἔρωτος;

Καί μήν ξεχνᾶμε ὅτι ἡ Χώρα τότε εἶχε ὅλους τούς χώρους πρασίνου της, ἀνθῶνες, μποσκέτο κ.λ.π., δέν εἶχε τά πολλά αὐτοκίνητα καί κρατοῦσε ὅλη τήν γραφικότητα της, κάτι πού προσέθεσε τήν νότα της στήν ἐπιτυχία τῶν Γιορτῶν.

Δεύτερη περίοδος 1967 -1974

Κατά τήν διάρκεια τῆς δικτατορίας οἱ ἐκδηλώσεις ἀτονοῦν. Ὁ Τζεβελέκης ἀπομακρύνεται. Συνεχίζονται ἀλλά εἶναι στήν οὐσία ἡ σκιά τῶν παλαιῶν διοργανώσεων. Ἡ περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα δέν ἄφηνε πε­ριθώρια γιά τέτοιες ἐκδηλώσεις. Ὁ χῶρος τῶν ἐκδηλώσεων παραμένει ὁ ἴδιος: Ἡ κεντρική πλατεῖα. Ἐκτός ἀπό τό 1967 πού διοργανώθηκαν πάλι, ὅπως καί τό 1966 ἀπό τόν ΕΟΤ καί ἔγιναν στόν κινημα­τογράφο Φοίνικα. Θά πρέπει νά προσθέσουμε μέ θλίψη καί ὀργή, ὅτι τότε καταστράφηκαν καί ὅλοι οἱ χῶροι πρασίνου, τά σημεῖα αἰσθητικῆς ἀναφορᾶς τοῦ ἀστικοῦ τοπίου τῆς πόλεως. Δέν ξέρω ἄν εἶναι τυχαῖο ἀλλά τό τελευταῖο θέμα πρίν τήν δικτατορία(1966) εἶναι τό ἴδιο καί μέ τήν πτώση της (1974): Ἡ Κύπρος.

Βρισκόμαστε στήν μεταπολίτευση. Ἕνας φρέσκος ἀέρας φύσηξε στήν Ἑλλάδα ὁλόκληρη. Μιά ἀνεπανά­ληπτη περίοδος εὐφορίας καί ἀνατάσεως μᾶς συνεπῆρε ὅλους.

Ὁ ἴδιος ἀέρας φύσηξε καί γιά τίς Γιορτές Λόγου καί Τέχνης τῆς Λευκάδας. Ξαφνικά ὅλοι οἱ ἄνθρωποι πού ἔπαιζαν ρόλο πρίν ἀπό τήν δικτατορία ξαναβρέθηκαν, καί πάλι ὁ ἀγώνας ξανάρχισε, μέ τά ἴδια προβλήματα, μέ τήν ἴδια οἰκονομική ἀνέχεια, ἀλλά καί μέ τόν ἴδιο ἐνθουσιασμό. Τό ἄρωμα τῶν γιορτῶν ἦταν πάλι ἐδῶ. Σημαντικές ἐκδηλώσεις διοργανώνονται στόν χῶρο τοῦ πνεύματος καί τῆς τέχνης.

Ἡ κεντρική πλατεῖα, ὅπου παραμένει σάν χῶρος, σάν πυρήνας τῶν ἐκδηλώσεων, ξαναζεῖ καί ξαναγίνε­ται γιά δεκαπέντε ἡμέρες τό κέντρο τῆς ζωῆς τῶν κατοίκων ἀλλά καί τῶν ξένων πού συρρέουν γιά νά παρακολουθήσουν τίς γιορτές.

Τήν περίοδο αὐτή προστίθεται σάν χῶρος ἐκδηλώσεων τό Φρούριο, γιά εἰδικές περιπτώσεις σοβαρῶν θεατρικῶν καί μουσικῶν ἐκδηλώσεων. Ἕνας χῶρος, ὁ ὁποῖος ὅπως καί ἡ κεντρική πλατεῖα τῆς Χώρας εἶναι φορτισμένος μέ ἱστορικές μνῆμες. Ἀξέχαστες θεατρικές παραστάσεις μέσα στό Φρούριο, ὅπως ὁ «Διγενῆς Ἀκρίτας» τοῦ Ἄγγελου Σικελιανοῦ, τό 1975 μέ τόν Μάνο Κατράκη.

Μιά καινούργια δυναμική ἀναπτύσσεται. Τήν περίοδο αὐτή ζεῖ στήν Λευκάδα μιά διασημότητα στόν χῶρο τῆς ζωγραφικῆς. Ὁ Θεόδωρος Στάμος. Εἶναι φυσικό νά ἔχει μεγάλη ἐπίδραση στόν χῶρο. Γίνονται σημαντικές ἐκθέσεις μέ ἀξιολόγους ζωγράφους ἀπό τήν Ἑλλάδα καί τό ἐξωτερικό. Δίνεται δέ μιά ὤθηση στούς λευκαδίους ζωγράφους μέ ἐξαιρετικά ἀποτελέσματα. Ἡ ἀφίσσα τῶν ἐκδηλώσεων γιά τό 1976 εἶ­ναι, προσφορά τοῦ Θ. Στάμου. Καί αὐτό δείχνει πόσο σημαντική ἦταν ἡ διοργάνωση, ὥστε μία διασημό­τητα ὅπως ὁ Στάμος νά χαρίζει τήν ἀφίσσα τῶν Γιορτῶν Λόγου καί Τέχνης τοῦ 1976 καθιερώνοντας ἔτσι μιά πρακτική, ὅπως εἶχαν οἱ μεγάλες πολιτιστικές διοργανώσεις τόσο στήν Ἑλλάδα ὅσο καί στό ἐξωτερικό.

Μέχρι τότε δέν ὑπήρχαν ξεχωριστές ἀφίσσες γιά τίς Γιορτές. Ὑπῆρχαν μόνο τά ἐξώφυλλα τῶν προγραμμάτων, τῶν ὁποίων φέτος ἔγινε ἔκθεση.

Ἀπό τό 1976 καί μετά, κάθε χρόνο εἴχαμε ἀφίσσες πού ἦταν ἐξαιρετικοί πίνακες ζωγραφικῆς. Ὁ Θ. Στάμος ἔφκιαξε ἐκτός ἀπό αὐτήν τοῦ 1976 ἄλλες δύο καί Κώστας Γλένης ἐπίσης. Θά ἔπρεπε κάποια στιγμή νά συλλεχθοῦν διότι εἶναι καί αὐτές μιά εἰκαστική μαρτυρία γιά τήν ἱστορία τῶν Γιορτῶν.

Στήν εἰκόνα δίπλα ἡ πρώτη ἀφίσσα τοῦ 1976.

Τά χρόνια πέρασαν καί σιγά-σιγά ὅλα ἀλλάζουν. Ἔχει ἤδη συμπληρωθεῖ μιά γενιά σχεδόν ἀπό τήν ἔναρξή τους.

Οἱ γιορτές λοιπόν ἄλλαξαν καί αὐτές. Κατ” ἀρχάς ἐξοστρακίσθηκαν ἀπό τήν Κεντρική Πλατεῖα. Ἡ ση­μασιολογία τῆς πράξεως εἶναι ἐμφανής. Στήν οὐσία ἔπαψαν οἱ γιορτές νά παίζουν τόν ἀρχικό τους ρόλο. Τόν πνευματικό, τόν καλλιτεχνικό, τόν παιδευτικό, τόν κεντροβαρικό. Εἶχε ἤδη ἀλλάξει καί ἡ σχέση τοῦ πνεύματος μέ τήν παιδεία. Φαίνεται καί ἀπό τά θέματα πού ἐπιλέγονται. Περισσότερο κοινωνιολογικά, θέματα ἐπικαιρότητας ἀλλά ὄχι πνευματικά μέ τήν στενή ἔννοια τοῦ ὅρου.

Ὅσο γιά τόν χῶρο πού ἐπελέγεται ἦταν καί αὐτός σημαδιακός. Ἦταν ὁ Μαρκᾶς, ἕνας πάλαι ποτέ ἐμπο­ρικός χῶρος σέ συνδυασμό μέ τόν χῶρο τοῦ δημοτικοῦ μας Σχολείου πού κατεδαφίσθηκε.

Παρά τήν ὕπαρξη περιφερειακά τόσων μνημείων, ὅπως οἱ Ἅγιοι Ἀνάργυροι, ἡ Παναγία τῶν Ξένων, ἡ βιβλιοθήκη ἀλλά καί πολλῶν ἀξιολόγων κτιρίων παραδοσιακῆς ἀρχιτεκτονικῆς δέν μπόρεσε ποτέ ὁ χῶρος αὐτός νά δεθεῖ μέ τό κοινωνικό γίγνεσθαι τῆς πόλης.

Ἀκόμη οἱ ἀναλογίες τοῦ χώρου διαφέρουν ριζικά ἀπό αὐτές τῆς κεντρικῆς πλατείας. Κατά κανένα δέ τρόπο δέν ὁριοθετοῦν ἕναν ὑπαίθριο χῶρο ἐκδηλώσεων, ὅπως στήν περίπτωση τῆς κεντρικῆς πλατείας. Στίς δύο πλευρές του ἐφάπτεται δρόμων βασικῆς κυκλοφορίας τῆς πόλεως. Κάτι πού τόν κάνει νά μήν μπορεῖ νά παίξει τό ρόλο ὑπαιθρίου χώρου ἐκδηλώσεων. Ὁ χῶρος θά ἔπρεπε νά διαμορφωθεῖ σέ μικρό ἄλσος. Ὡς πλατεῖα δέν ἔπαιξε οὔτε καί θά παίξει ποτέ ἰδαίτερο ρόλο. Δέν εἶναι τυχαῖο πού ποτέ δέν θά συναντήσει κανείς ἐκεῖ ἀνθρώπους. Ἡ ἐπιλογή αὐτή ἦταν ἀτυχής καί ἔδειξε ὅτι ἀπό τό 1955 πολλά εἶ­χαν ἀλλάξει.

Ἐξ ἄλλου ἡ πολυπόθητη ἀνάδειξη τοῦ νησιοῦ εἶχε πάρει ἤδη τό δρόμο της. Καί μαζί με αὐτή ἦρθε καί ἡ ἐμπορευματοποίηση. Ἡ πλατεῖα προφανῶς ἐκτιμήθηκε σάν χῶρος ἐμπορικός καί αὐτό τέθηκε πάνω ἀπό πνευματικές καί ἄλλες ἀνησυχίες. Ὁ ἀρχικός στόχος εἶχε πιά ὑπερκερασθεῖ ἀπό τίς νέες συνθῆκες. Ἡ μαγεία τῶν τότε ἡμερῶν εἶχε χαθεῖ. Καί φυσικά χάθηκε καί ἡ ποίηση. Ἡ πρώτη περίοδος τῶν Γιορτῶν Λόγου καί Τέχνης εἶχε ἔκλεισε τό 1982 ἀνεπιστρεπτί μαζί μέ τό ἄρωμα μιᾶς ἄλλης ἐποχῆς.

Τό 1989 ἀλλάζει ὁ χῶρος ἐκδηλώσεων γιά τό Φολκλόρ καί μετατίθεται στό Φρούριο. Ἡ ἀνάγκη μετα­φορᾶς τῶν παραστάσεων τουλάχιστον τῶν μπαλέτων δείχνει ὅτι ἡ ἀλλαγή τοῦ χώρου ἦταν ἀναγκαία. Καί ὅτι ὁ χῶρος τοῦ Μαρκᾶ δέν κάλυπτε τίς προϋποθέσεις. Θά λέγαμε ὅτι αὐτή ἡ ἐξέλιξη ἀπετέλεσε μιά μικρή ἔκπληξη. Ἴσως τελικά κάτι νά εἶχε μείνει ἀπό τίς παλιές διοργανώσεις.

Ἡ οὐσιώδης ἀλλαγή πού γίνεται ἀπό τό 1995 εἶναι ἡ ἐπιστροφή τοῦ Λόγου στίς Γιορτές. Ἐπανέρχονται τά πνευματικά θέματα, ὅπως ἤθελε ἡ παράδοση καί ἡ ἀρχική βούληση τῶν διοργανωτῶν. Ὄχι ὅμως μέ τόν ἴδιο τρόπο. Ἤδη ἀπό πολλά χρόνια τά συνέδρια εἶχαν μπεῖ στήν ζωή μας. Ὁ Δῆμος συνεργάζεται στό θέμα αὐτό μέ τήν Ἐταιρεία Λευκαδικῶν Μελετῶν, ἡ ὁποῖα ἀνέλαβε καί διοργάνωσε τόν Λόγο ὑπό μορφήν συνεδρίων. Στόν χῶρο τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου τοῦ Δήμου.

Ἀπό τήν φύση τους τά συνέδρια, τά ὁποῖα μετέρχονται κυρίως οἱ πανεπιστημιακοί, ἔχουν ἐξειδικευμένο χαρακτήρα καί ἀπευθύνονται στούς ὀλίγους. Τό πλατύ κοινό πού παρακολουθοῦσε παλιά στήν πλατεῖα τίς διαλέξεις τῶν ἐπιφανῶν προσκεκλημένων δέν ἦταν πιά ἐδῶ.

Ἡ διάλεξη ἀπό τήν φύση της ἀποτελεῖ μιά ὁλοκληρωμένη παρουσίαση ἑνός θέματος, καί ἀπευθύνεται ἀποκλειστικά στό ἀκροατήριο. Ὡς ἐκ τούτου δέ, εἶναι πιό κατατοπιστική καί φθάνει πιό εὔκολα στό κοινό, ἰδίως ὅταν τίς διαλέξεις αὐτές τίς ἔκαναν μεγάλες προσωπικότητες λογίων, ὅπως αὐτές πού ἐκα­λοῦντο στήν Λευκάδα.

Στά συνέδρια κατακερματίζεται τό θέμα σέ πολλές ἐξειδικευμένες ὁμιλίες τίς ὁποίες τό πλατύ κοινό δέν εἶναι δυνατόν πάντα νά παρακολουθήσει. Ὁ Λόγος ἐπανῆλθε, χάνοντας ὅμως τήν λαϊκή του βάση. Σάν τέτοιος δέν ἀνῆκε πλέον στίς ἀρχικές ἐπιδιώξεις τῶν Γιορτῶν Λόγου καί Τέχνης. Παραμένει βεβαίως μιά πνευματική ἐκδήλωση ἔστω καί γιά λίγους.

Ὁ χῶρος τῶν ἐκδηλώσεων τοῦ Λόγου γιά πρώτη φορά μεταφέρεται σέ κλειστή αἴθουσα. Εἶναι καί αὐ­τή μιά καταλυτική διαφορά μέ τά προηγούμενα χρόνια.

Ὁ χῶρος τῶν ἐκδηλώσεων τοῦ Φόλκλόρ παραμένει τό Φρούριο. Φαίνεται ὅτι τό Φρούριο ἔχει ἑδραιωθεῖ σάν χῶρος τῶν ἐκδηλώσεων.

Στά χρόνια αὐτά ἔγιναν πολλές ἐπίσης ἀλλαγές. Πρῶτον, εἶναι ἡ πρώτη φορά πού οἱ Γιορτές ἀποκτοῦν καλλιτεχνικό διευθυντή. Ἔτσι ἡ συλλογική εὐθύνη μετατίθεται σέ ἕνα πρόσωπο.

Δεύτερον, οἱ Γιορτές ἀποκτοῦν μεγάλη διάρκεια. Σχεδόν ὅλο τό καλοκαίρι. Κυρίως δέ οἱ ἐκδηλώσεις εἶναι μουσικές. Ὁ Λόγος δέν ὑπάρχει σάν αὐτοτελής ἑνότητα.

Ἀπό πλευρᾶς χώρων ἀλλάζουν καί ἐδῶ τά πράγματα. Ἔνας νέος χῶρος προστίθεται. Τό κηποθέατρο Σικελιανοῦ, τό ὁποῖο κατά κάποιο τρόπο ἀντικαθιστᾶ τήν Κεντρική Πλατεῖα. Εἶναι πολύ κεντρικό, δίπλα στόν κεντρικό δρόμο, μέ κάποια ὅμως ἀπόσταση, ὥστε νά μήν ἐνοχλεῖται ἡ ὅποια ἐκδήλωση ἀπό τήν βοή τοῦ κόσμου. Εἶναι κατά τήν γνώμη μου μιά καλή λύση.

Ἔνας δεύτερος χῶρος πού ἐγκαινιάζεται γιά τό Φολκλόρ εἶναι στό τέλος τῆς δυτικῆς παραλίας δίπλα στό ὑπό ἀνέγερσιν συγρότημα Δημαρχείου – Θεάτρου.

Τό θαλασσοθέατρο κατά Βούλη Βρεττό. Ἡ λύση φαίνεται νά εἶναι λύση ἀνάγκης. Κάπου ἔπρεπε νά γί­νουν καί οἱ παραστάσεις τῶν μπαλέτων ἀλλά καί μερικές ἄλλες.

Στήν τελευταία αὐτή περίοδο, γίνεται μιά μεγάλη προσπάθεια, ὥστε οἱ Γιορτές, κυρίως τοῦ Λόγου, νά ξαναβροῦν τόν παλιό χαρακτήρα τους. Ἡ θεματολογία εἶναι πνευματική. Ἔχουμε καί τήν διοργάνωση τριῶν συνεδρίων πού καλύτουν τήν ἀρχαιολογική ἱστορία τῆς Λευκάδας. Δύο ἀπό αὐτά διεθνῆ. (2006, 2007, 2010). Ἐπανέρχεται ἐπίσης ἡ συγκεκριμμένη χρονική διάρκεια τῆς διοργανώσεως.

Γίνονται ὅμως πλέον τόσες πολλές ἐκδηλώσεις πού δύσκολα διακρίνει κανείς ποιές συμπεριλαμβάνονται στό πρόγραμμα τῶν Γιορτῶν καί ποιές ὄχι.

Ἀπό πλευρᾶς χώρων πέραν τῆς κλειστῆς αἰθούσης τοῦ πνευματικοῦ κέντρου καί τοῦ κηποθεάτρου Σικελιανοῦ, πού ἐξακολουθεῖ νά χρησιμοποιεῖται γιά διάφορες ἐκδηλώσεις, ἐγκαινιάζεται σάν ὑπαί­θριος μεγάλος χῶρος τό προαύλιο τῶν Δημοτικῶν Σχολείων στά Βαρδάνια.Ὁ χῶρος αὐτός εἶναι καί αὐτός χῶρος ἀνάγκης. Εἶναι χῶρος ἀχανής καί μέ καμμία αἰσθητική. Στούς χώρους τελευταία προστί­θεται τό κατά Βούλη Θαλασσοθέατρο μέ διαφορετική διαμόρφωση.

Συμπεράσματα

Ἡ περιπλάνηση τῶν Γιορτῶν ἀπό τήν μία θέση στήν ἄλλη, ἀπό τό 1982 καί μετά, δείχνει ὅτι οἱ Γιορτές δέν ἀποτελοῦσαν πιά τό ΓΕΓΟΝΟΣ γιά τό ὁποῖο θά θυσιάζαμε τήν πλατεῖα, πού ἦταν πιά ἐμπορική πε­ριοχή. Ἀλλά καί οἱ ἐναλλαγές τῆς θεματικῆς δείχνουν μιά ἀμηχανία ὡς πρός τήν διοργάνωση.

Ἡ πλατεῖα σάν χῶρος ἐκδηλώσεων ἄντεξε 27 ὁλόκληρα χρόνια. Σχεδόν μιά ὁλόκληρη γενιά. Γιά μένα τόσο ἄντεξε καί ὁ θεσμός ὅπως τόν ξέραμε. Μετά ὅλα ἄλλαξαν.

Κλείνοντας τήν μικρή αὐτή διερεύνηση σχετικά μέ τούς χώρους τῶν ἐκδηλώσεων καί λαμβάνοντας ὑπ΄ ὄψιν τίς σημερινές συνθῆκες, καταλείγω στό ὅτι ὅσον ἀφορᾶ τούς ἐξωτερικούς χώρους πού μποροῦν νά λαμβάνουν χώρα, οἱ Γιορτές εἶναι ἀνάλογα μέ τήν χρήση οἱ:

α) Ἡ Κεντρική Πλατεῖα γιά τήν ἔναρξη, καί τήν λήξη τῶν ἐκδηλώσεων μέ μεγάλους ὑπαίθριους βραδυνούς χορούς. Ἀλλά παλιά.

β) Τό Κηποθέατρο Σικελιανοῦ γιά ἐκδηλώσεις μουσικές, ἐκδηλώσεις Λόγου, θεάτρου κ.λ.π.

γ) Τό Φρούριο γιά ἐκδηλώσεις θεατρικές ,μέ μεγάλες ἀπαιτήσεις σκηνῆς καί γιά τό Διεθνές Φεστιβάλ Λαϊκῶν χορῶν πού ἐπίσης ἔχει μεγάλες ἀπαιτήσεις χώρου καί πλατείας θεατῶν.

δ) Τό Θαλασσοθέατρο κατά Β. Βρεττό, ἤ τό Θέατρο τῆς θάλασσας, δίπλα στό Πνευματικό Κέντρο γιά θεατρικές παραστάσεις κ.λ.π. Τό θέατρο λέγεται σήμερα ΑΝΟΙΧΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ὑπονοώντας ὃτι ὑπάρχει καί κλειστό. Προσωπικά προτιμῶ Θέατρο τῆς θάλασσας, πού τό βρίσκω ποιό ποιητικό καί θυμίζει καί τόν Βούλη Βρεττό.

Στήν περίπτωση τῆς Κεντρικῆς Πλατεῖας δέν χρειάζεται νά γίνει τίποτε. Εἶναι ἀπό μόνη της ἕνα φυσικό σκηνικό. Στήν περίπτωση τοῦ Κηποθεάτρου, τοῦ Φρουρίου καί τοῦ θαλασσοθεάτρου πρέπει νά γίνουν οἱ ἀπαραίτητες παρεμβάσεις, ὥστε νά μποροῦν ἀξιοπρεπῶς νά φιλοξενοῦν παραστάσεις ποιότητας.

Στούς κλειστούς χώρους ἐκτός τοῦ σημερινοῦ χώρου στό Πνευματικό Κέντρο θά μποροῦσε νά προστε­θεῖ τό κυκλικό φουαγιέ τοῦ κλειστοῦ θεάτρου τό ὁποῖο μπορεῖ νά συνδεθεῖ μέ τήν εἴσοδο τοῦ Πνευ­ματικοῦ κέντρου καί νά χρησιμοποιηθεῖ γιά πολλές ἐκδηλώσεις.

*

ΤΩΡΑ σχετικά μέ τήν οὐσία καί τό περιεχόμενο τῶν Γιορτῶν τά πράγματα δέν εἶναι ἁπλά. Στήν οὐσία πρέπει κανείς να ξεκινήσεις ἀπό τήν ἀρχή. Μιά γενική ἀναθεώρηση τῶν Γιορτῶν συνεπάγεται πολλές παράλληλες δράσεις. Εἶναι ἀπό τήν φύση του ἕνα πολυεπίπεδο ἐγχείρημα. Διότι δέν εἶναι μόνον αὐτές καθεαυτές οἱ Γιορτές. Εἶναι καί ἡ γενικότερη εἰκόνα τῆς πόλεως. Καί θά ἀρχίσω ἀπό αὐτήν.

1ον. Αἰσθητική τῆς πόλεως.
Δέν μποροῦμε νά μιλᾶμε γιά Γιορτές χωρίς νά προωθοῦμε συγχρόνως τήν ἐμφάνση τῆς πόλεως καί τήν αἰσθητική της ἀναβάθμιση.Ἔχουν γίνει βέβαια διάφορα, κυρίως ἡ πεζοδρόμηση τῶν δρόμων τοῦ ἱστο­ρικοῦ κέντρου. Αλλά μένουν ἀκόμη πολλά. Ἰδίως ἡ ἀποκατάσταση τῶν κοινοχρήστων χώρων τῆς πόλεως πού κατεστράφησαν ἀπό τήν δικτατορία. Δέν θά ἐπεκταθῶ στό θέμα αὐτό μιά καί ἔχω ἤδη πρό καιροῦ ἀναφερθεῖ ἐκτενῶς. Ἡ γενικότερη αἰσθητική τῆς πόλεως παίζει μεγάλο ρόλο. Καί πρέπει νά ἀντιμετωπισθεῖ καθώς καί τά προβλήματα διαχειρήσεως τῆς καθημερινότητας.

2ον. Ἡ καταγραφή τῆς ἱστορίας μας καί τῆς πολιτιστικῆς μας ταυτότητας.
Τό θέμα εἶναι πολύ σημαντικό γιατί δείχνει ὅτι δέν μᾶς ἐνδιαφέρει τό θέμα. Τόσον γιά ἐμᾶς ὅσο καί γιά τούς ἐπισκέπτες μας. Πρῶτα γιά ἐμᾶς, διότι μιά πόλη πού σηματοδοτεῖ μέ διάφορους τρόπους (ὑπάρχουν πολλοί) τήν ἱστορική καί καλλιτεχνική της κληρονομιά διαπαιδαγωγεῖ καθημερινά τούς πολίτες της, διότι καθημερινά τήν ἔχουν πρό ὀφθαλμῶν. Τήν μαθαίνουν καί διδάσκονται νά τήν σέβονται. Ἀλλά καί οἱ ξένοι δέν ἔχουν καμμιά δυνατότητα νά προσεγγίσουν τήν πολιτιστική ἱστορία τοῦ νησιοῦ, τήν τόσο μεγάλη. Δέν ἔχουμε ἀκόμη νά ἐπιδείξουμε μιά αἴθουσα ἀφιερωμένη στόν Βαλαωρίτη, τόν Σικε­λιανό ἀλλά καί γιά τούς ἄλλους πνευματικούς ἀνθρώπους τοῦ νησιοῦ μας. Καί ἐδῶ δικαιώνεται ὁ Π. Ροντογιάννης πού ἔγραψε ὅτι οἱ Γιορτές χάσανε τόν πνευματικό τους χαρακτήρα καί γίνανε θέαμα καί νταβαντοῦρι. (Ι.Τ.Λ. Β’ τόμος σ. 624). Ἔχουμε αἴθουσα γιά τόν Λευκάδιο Χέρν, ὄχι ὅμως γιά τίς μεγάλες πανελλήνιες προσωπικότητες τοῦ νησιοῦ μας ἀλλά καί γιά νεότερους πού τίμησαν τό νησί μας.

Καί ἐδῶ τίθεται τό θέμα χρήσεως τῶν παραδοσιακῶν μας κτιρίων γιά τήν ἀνάδειξη τῆς πολιτιστικῆς μας κληρονομιᾶς. Διότι πῶς εἶναι δυνατόν ἕνα νησί μέ τέτοιες μεγάλες προσωπικότητες νά μήν ἔχει νά ἐπι­δείξει ἕνα μουσειακό χῶρο ἀφιερωμένο σέ αὐτούς. Τό ἱστορικό κτήριο τοῦ γυμνασίου γίνεται παντοπω­λεῖο ἔστω καί κοινωνικό. Τό μέγαρο τοῦ Σερεπίσου πού κληροδότησε στόν Δῆμο ἤ τήν βιβλιοθήκη δέν γίνεται ἀποδεκτό διότι κρίθηκε ὅτι δέν χρειαζόταν. Ἡ ἱστορική οἰκία Ζαμπελίων παρά τό ὅτι πρό 5-ετίας εἶχε δημοπρατηθεῖ ἡ ἀναστήλωσή της, για κάποιο λόγο σταμάτησε. Συγχρόνως διατίθεται μεγάλος κτιριακός πλοῦτος γιά νά οἰκοδομήσει κανείς μιά σημαντική πολιτιστική ὑποδομή.

Ἡ Λευκάδα θά μποροῦσε νά εἶναι ἕνα ἀπέραντο μουσεῖο γιά ἱστορία καί τέχνη μέ βάση τούς μεγάλους πνευματικούς της ἀνθρώπους πού διαθέτει. Ἀλλά καί μέ τήν παρουσία ἐπιτευγμάτων τῆς νεότερης γε­νεᾶς, ἄν χρησιμοποιοῦσε τήν κτιριακή ὑποδομή πού διαθέτει γιά τόν σκοπό αὐτό. Καί ἄν πρυτάνευε τό πνεῦμα. Στά ὑπόγεια τοῦ Δήμου ὑπάρχουν ἀξιόλογες συλλογές πού θά ἔπρεπε νά εἶναι μόνιμα ἐκτεθει­μένες. Ἀλλά καί τό Χριστιανικό Μουσεῖο στήν οὐσία εἶναι κρυμμένο ἐνῶ θά ἔπρεπε να μεταφερθεῖ σέ μεγαλύτερο χῶρο καί νά εἶναι ἐπισκέψιμο. Καί ἄλλα πολλά στά ὁποῖα δέν μπορῶ τώρα νά ἐπεκταθῶ.

Ἀλλά σημαντική θά ἦταν καί ἡ ἐπανάχρηση τοῦ βιομηχανικοῦ κτιρίου τοῦ ΤΑΟΛ μέ μιά ἀνάλογη δράση μέ αὐτή πού ἔγινε στό Ναύπλιο πού ἰδρύθηκε Κέντρο Ελληνικών Σπουδών, ἀπό τό HARVARD .

Ἐδῶ θά μποροῦσε κανείς νά συνεργασθεῖ μέ ἕνα μεγάλο Πανεπιστήμιο τοῦ ἐξωτερικοῦ, πού θά ἀνελάμ­βαναν τήν ἀναστήλωση καί τήν λειτουργία του, ὡς κέντρου ἐπιστημονικῆς ἐρεύνης. Πολύ σημαντικό γιά τήν Λευκάδα. Ἡ πρόταση δέν εἶναι δική μου, τήν μεταφέρω γιατί εἶναι πολύ ἐνδιαφέρουσα. Στόν πίνα­κα τοῦ Π. Σταματέλου φαίνεται ὅλη ἡ γραφικότητα τῆς περοχῆς.

Ἡ δυστοκία γιά ὅλα αὐτά δείχνει ὅτι ἡ πνευματική διάσταση δέν ἔχει πλέον πέραση. Καί ἡ συλλογική μνήμη πέρασε σέ δεύτερη μοῖρα μετά τήν ἐμπορευματοποίηση τῆς ζωῆς μας.

Εἶναι ὅμως καί κάτι ἄλλο σέ ἕνα νησί πού ἔχει προσανατολισθεῖ στήν ὑποδοχή τουριστῶν. Δέν εἶναι δύσκολο νά ἑτοιμάσει κανείς μιά εἰδική μικρή ἐγκατάσταση, ὥστε οἱ ξένοι μέ γρήγορο καί εὔκολο τρό­πο νά ἐνημερώνονται γιά ὅλα τά σχετικά μέ τό νησί. Τήν ἱστορία του, τήν φύση του, τίς δυνατότητες διαμονῆς κ.ἄ. Γιά τόν λόγο αὐτό θά ἔπρεπε νά προβλεφθεῖ ἕνας μικρός χῶρος, ἕνα καλαίσθητο κιόσκι, πού μέσα θά ὑπῆρχε μιά ὀθόνη καί μέ ἕναν ὑπολογιστή καί μέ τήν χρήση πολυμέσων θά μποροῦσε κα­νείς νά παρακολουθεῖ στήν ὀθόνη καί σέ διάφορες γλῶσσες τά πάντα γιά τό νησί. Κάτι πού θά μποροῦ­σαν νά τό χειρίζοτνται μόνοι τους οἱ ἐπισκέπτες. Εἶναι κάτι πού γίνεται ἤδη συχνά καί προσφέρει τερά­στιες ὑπηρεσίες στήν ἐνημέρωση τῶν ξένων ἀλλά καί τῶν κατοίκων, πού πολλά σήμερα δέν γνωρίζουν γιά τόν τόπο τους.

Εἶναι ἕνας σύγχρονος τρόπος μέσω τῆς τεχνολογίας πού ἔχουμε στήν διάθεσή μας νά διηγηθοῦμε αὐτά πού τώρα μέ κανένα ξεναγό δέν θά μπορούσαμε νά καταφέρουμε νά ποῦμε. Ὁ μικρός αὐτός χῶρος μπο­ρεῖ νά τοποθετηθεῖ σέ πολλα σημεῖα. Ἴσως στό σημεῖο πού ὑπῆρχε τό παλιό καφενεδάκι στό βόρειο τμῆ­μα τοῦ παραλιακοῦ Ἀνθώνα. Τό κιόσκι θά μποροῦσε νά γίνει καί θέμα ἀρχιτεκτονικοῦ διαγωνισμοῦ ἀπό τούς ἀρχιτέκτονες τοῦ νησιοῦ μας.

3ον. Κυκλοφορία
Ἕνα θέμα κυκλοφοριακό (μέσα στά πολλά πού πρέπει νά ἀντιμετωπισθοῦν) πού ἔχει σχέση μέ τίς γιορ­τές ἀλλά καί γενικότερα μέ τήν αἰσθητική τῆς εἰσόδου τῆς πόλεως. Αὐτή στιγμή ἡ παραλία εἶναι ἕνας ἀπέραντος χῶρος σταθμεύσεως. Τό συναρπαστικότερο τμῆμα τῆς Χώρας μέ τόν θαλάσσιο χαρακτήρα του, δέν φαίνεται καί δέν ἀξιοποιεῖται.

Θά πρέπει γιά ὁρισμένο χρονικό διάστημα, νά διοχετευθεῖ ἡ κίνηση τῶν αὐτοκινήτων πού ἔρχονται ἤ φεύγουν ἀπό τό δρόμο της Γύρας, ὥστε νά ἀποσυμφορηθεῖ ἡ προκυμαία. Θά ἔπρεπε καί ἡ ὁδός Γολέμη καί ὅλη ἡ περιοχή τῆς προκυμαίας νά πεζοδρομεῖται τήν περίοδο τῆς τουριστικῆς κινήσεως. Ἡ ρύθμιση αὐτή θά προσελκύσει κόσμο, ἀφοῦ θά μπορεῖ νά κάνει κανείς τόν περίπατό του μέ ἀσφάλεια, θά αὐξή­σει τούς θεατές τῶν ἐκδηλώσεων στό Φρούριο, (ἄν ξαναγίνουν), τέλος δέ, θά δώσει τήν δυνατότητα ὁ δρόμος τοῦ Κάστρου νά γίνει ξανά ὁ ἀξέχαστος περίπατος τῶν Λευκαδίων. Καί εἶναι καί αὐτό μιά πολιτιστική προσφορά. Πολύ μεγάλη. Χῶρος γιά στάθμευση ὑπάρχει μεταξύ τοῦ Δημαρχείου καί τῆς ὁδοῦ Γολέμη.

4ον. Στέγαση χορευτικῶν ὁμάδων
Πρέπει νά ξαναθίξουμε τό μεγάλο πρόβλημα τῆς στεγάσεως τῶν μελῶν τῶν χορευτικῶν ὁμάδων πού ἔρχονται. Κάποτε θά πρέπει νά τεθεῖ ἐπί τάπητος. Ἡ πιό ἁπλή λύση θά ἦταν νά ἔχει ὀργανώσει ὁ Δῆμος ἕνα Camping, καλά ὀργανωμένο, μέ πολύ πράσινο καί καλές ἐγκαταστάσεις ἐστιάσεως καί ὑγιεινῆς. Σέ περίπτωση δικοῦ του οἰκοπέδου θά μποροῦσε τόν ἄλλο χρόνο νά τό ἐκμεταλλεύεται. Ἄν δέν ἔχει οἰκόπεδο ὁ Δῆμος θά μποροῦσε νά ἐνοικιασθεῖ κάποιος χῶρος γιά τίς ἡμέρες αὐτές ἔστω στίς παρυφές τῆς πόλεως, ἴσως πρός τόν Ἁη- Γιάννη, καί νά ὀργανωθεῖ σωστά.

5ον. Χρηματοδότηση τῶν Γιορτῶν
Αὐτή ἡ ἱστορία νά πρέπει κανείς νά παρακαλεῖ κάθε φορά διάφορα Ὑπουργεῖα γιά ἀποστολή χρημά­των τήν θεωρῶ ἀνυπόφορη. Οἱ Γιορτές ὀφείλουν νά αὐτοχρηματοδοτοῦνται. Ἐκτός τοῦ ὅτι μέ κατά- ληλο προγραμματισμό μπορεῖ κανείς καί ὑψηλοῦ ἐπιπέδου ἐκδηλώσεις νά ἔχει καί τό κόστος νά ἐλαχι­στοποιεῖ. Στά πρῶτα χρόνια δέν ὑπῆρχε μόνο μεγάλη προσφορά ἐργασίας ἀλλά καί προσφορά χρη­μάτων ἀπό τό τότε ὑστέρημα διαφόρων πολιτῶν. Καθώς καί ἀπό Λευκαδίους τῆς Ἀθήνας ὅπως ὁ Βλασ­σόπουλος τοῦ ΙΝΤΕΑΛ, ὁ Σκλαβενίτης κ.ἄ. Σήμερα θά πρέπει νά δοθοῦν χρήματα ἀπό τό περίσ­σευμα ὅλων αὐτῶν πού ἡ ὑπαρξή τους ὀφείλεται στίς Γιορτές Λόγου καί Τέχνης. Ἐννοῶ τίς ἑκατοντάδες πλέον τουριστικές ἐπιχειρήσεις τοῦ νησιοῦ.

Νά ὑπάρξει Ταμεῖο Γιορτῶν Λόγου καί Τέχνης στό Πνευματικό Κέντρο. Μαζί δέ μέ τά ποσά πού δίνει ὁ Δῆμος νά τακτοποιοῦνται τά οἰκονομικά θέματα.Ἤ θά μποροῦσε νά θεσπιστεῖ ἕνα μικρό τέλος στίς τουριστικές ἐπιχειρήσεις, μέσω τοῦ Δήμου. Θά πρέπει νά γίνει συνείδηση σέ ὅλους ὅτι ἡ ἐπιβίωση καί ἀναβάθμιση τῶν Γιορτῶν εἶναι πρός ὄφελος ὅλων.

Στά χρόνια πού πέρασαν πολλά ἔπρεπε νά ἔχουν γίνει. Ἄν σκεφθεῖ κανείς πόσα χρήματα σπαταλήθηκαν καί πετάχτηκαν σέ σκοπούς ἀνίερους καί προσωπικούς καταλαμβάνεται ἀπό μελαγχολία.

Ἐκεῖνο πού πρέπει νά τονισθεῖ εἶναι ὅτι ἡ χρυσῆ ἐποχή τῶν Γιορτῶν Λόγου καί Τέχνης συνέπεσε μέ ἐποχές ἀνέχειας καί μεγάλων οἰκονομικῶν προβλημάτων τῶν κατοίκων ἀλλά καί τῆς Χώρας. Σέ αὐτές τίς δύσκολες ἐποχές κράτησαν οἱ Γιορτές τόν πνευματικό καί καλλιτεχνικό τους χαρακτήρα. Οἱ Γιορτές χάνουν τόν πνευματικό τους χαρακτήρα, χάνουν τόν χῶρο τους καί ὡς ἐκ τούτου τόν κεντροβαρικό ρόλο πού ἔπαιζαν στήν κοινωνία τῆς Λευκάδας σέ ἐποχές πού ἡ ΕΟΚ γέμισε μέ χρήματα τήν Ἑλλάδα. Ὁ ἀποφασιστικός λοιπόν παράγων δέν εἶναι τό χρῆμα. Ἄν αὐτό δέν καθοδηγεῖται ἀπό τό πνεῦμα δέν προσφέρει τίποτε.

Γ

Τί κάνουμε λοιπόν σήμερα;   Θεωρῶ ὅτι ὑπάρχουν δύο λύσεις:

1) Ἡ πρώτη εἶναι νά ἀφήσουμε νά κυλᾶνε οἱ γιορτές στόν ὑποτονικό χαρακτῆρα πού βρίσκονται σήμερα, ὕστερα ἀπό τίς πολλές περιπέτειές τους.

2) Ἡ δεύτερη εἶναι νά γίνει ἕνα πρόγραμμα μακροπρόθεσμο, σοβαρό, μέ ἀπαιτήσεις ὑψηλές τόσο ὅσον ἀφορᾶ τέ ἔργα ὑποδομῆς ὅσον καί στόν χαρακτήρα τῶν ἐκδηλώσεων καί ἀπό ἐκεῖ καί πέρα μέ συνέ­πεια νά προχωρήσει ἡ Λευκάδα βῆμα – βῆμα ὥστε σε μερικά χρόνια νά ξαναβρεῖ κάτι ἀπό τήν παλιά αἴγλη τῶν παλαιῶν Γιορτῶν Λόγου καί Τέχνης μέσα στά σύγχρονα πλέον πλαίσια.

Στήν 2η περίπτωση οἱ Γιορτές Λόγου καί Τέχνης πρέπει νά ξαναγίνουν ΓΕΓΟΝΟΣ ὅπως ξεκίνησαν. Ἀλλοιῶς δέν ἔχουν λόγο ὑπάρξεως. Καί πρέπει νά εἶναι καθ᾿ ὁλοκληρίαν εὐθύνη τοῦ Δήμου. Σχεδιασμός καί ἐκτέλεση. Μέ σκοπό: Τήν ποιοτική ἀναβάθμιση.

Σχετικά μέ τήν Ποιοτική Ἀναβάθμιση

Ἀνάγκη πᾶσα ἡ ἀναδιάρθρωση τοῦ πνευματικοῦ Κέντρου μέ μορφωμένη ὑπεύθυνη καί εἰδεικευμένη γρα­μτειακή ὑποστήριξη. Ἐδῶ θά πρέπει νά πῶ ὅτι τό διεθνές συνέδριο Dörpfeld, μέ καθημερινή ἀλλη­λογραφία σέ τρεῖς γλῶσσες, γιά ἕνα περίπου χρόνο ἀλλά καί τά ἄλλα δύο συνέδρια πού εἶχα τήν εὐθύ­νη, δέν θά μποροῦσαν νά γίνουν ἄν δέν ὑπῆρχαν στόν Δῆμο ἡ κ. Διδώ Βερυκίου, ἡ κ. Θεοδώρα Γεωργά­κη καί ὁ κ. Βασίλης Θερμός μέ 50 χρόνια πεῖρα, τότε, στήν διοργάνωση τῶν Γιορτῶν.

Ἡ διάρκεια τῶν ἐκδηλώσεων πρέπει νά ἔχει συγκεκριμμένη διάρκεια ἀπό μία ἐβδομάδα μέχρι 10 ἡμέρες. Οἱ ἐκδηλώσεις πρέπει νά εἶναι λίγες καί ὑψηλοῦ ἑπιπέδου καί νά μήν ἔχουν σχέση μέ τίς περιφερόμενες ἀνά τήν Ἑλλάδα ποικίλλες ἐκδηλώσεις. Θά μποροῦσαν νά εἶναι μόνο τέσσερις. Λόγος, μία θεατρική παράσταση, μία μουσική καί μία εἰκαστική. Πρίν καί μετά μπορεῖ νά γίνονται πολλές. Ἀλλά ἡ ἑβδομάδα αὐτή πρέπει νά εἶναι ξεχωριστή.

Γιά τήν μορφή ὅμως τῶν γιορτῶν ἐφ΄ ὅσον ὑπάρχει ἡ βούληση νά τεθοῦν ἐπί νέας βάσεως, θά πρέπει κατά τήν γνωμη μου, νά ζητηθεῖ ἡ γνώμη ὅσων ἔχουν κάτι νά ποῦν ἤ νά προτείνουν. Νά γίνει ἀντικείμε­νο συσκέψεως ἤ συσκέψεων μέ τήν νεότερη ἰδίως γενιά τῶν Λευκαδίων μιά καί ἔχουμε πολλούς νέους ἀνθρώπους μέ ἀξιόλογες ἐπιτυχίες σέ πολλούς τομεῖς. Πολλές λοιπόν νέες ἰδέες ἴσως θά μποροῦσαν νά παρουσιασθοῦν ἀπό τούς νέους αὐτούς ἀνθρώπους. Ἀλλά νάζητηυεῖ καί ἡ γνώμη τῶν παλαιμάχων πού ἀκόμη ὑπάρχουν. Οἱ γιορτές θά πρέπει νά εἶναι ἀντικείμενο παρουσιάσεως καί ἀναδείξεως τοῦ τοπικοῦ δυναμικοῦ ἀλλά καί νά δίνει τήν δυνατότητα γιά ἄνοιγμα πέραν τῆς Ἑλλάδας. Καί πάντα μέ γνώμονα τήν αἰσθητική.

Θά μοῦ ἐπιτρέψετε ἐδῶ μιά παρατήρηση πού ἔχει σχέση μέ τήν αἰσθητική. Σάν παράδειγμα, πέρσυ καί πρόπερσυ νομίζω ἔγινε μιά ἔκθεση βιβλίου, δίκην λαϊκῆς ἀγορᾶς ἀπό κάποιον μή λευκάδιο. Καί μόνον ἡ ὄψη της σέ ἀπωθοῦσε. Αὐτό θά μποροῦσε νά γίνει ἀπό τούς τοπικούς μας βιβλιοπῶλες πού θά τήν διοργάνωναν σίγουρα μέ μεγαλύτερη αἰσθητική καί θά παρουσιαζόταν καί θά προβαλόταν καί ἡ τοπική πνευματική προσφορά.

Στόν Λόγο, ἐπειδή ἔχει γεμίσει ἡ Ἑλλάδα μέ διάφορες ἐκδηλώσεις πρέπει νά εἶναι κανείς πολύ προσεκτι­ός, γιά αὐτό πρέπει νά γίνει μιά σοβαρή διερεύνηση μήπως καί βρεθεῖ, ἐκτός τῶν παραδοσιακῶν μορφῶν κάτι νέο, κάτι πού θά ἀντανακλᾶ τήν σύγχρονη πνευματική ἤ καλλιτεχνική ἐποχή.

Στίς παραδοσιακές μορφές θά μπορούσαμε νά ἀναφέρουμε :

Ἐπιστροφή στήν ἀρχική μορφή μέ διαλέξεις ἀπό μεγάλες προσωπικότητες τῆς Ἑλλάδας καί τοῦ ἐξωτε­ρικοῦ. Μέ θέματα ὅμως σημαντικά, ἴσως καί διεθνοῦς ἐνδιαφέροντος.

Διοργάνωση διεθνῶν Συνεδρίων μέ τήν σφραγίδα τῆς ἐγκυρότητας καί μέ θέματα πού θά ἐκφεύγουν τῶν στενῶν ὁρίων τοῦ νησιοῦ ἤ σέ συνδυασμό μέ θέματα τοῦ νησιοῦ. Στήν δεύτερη περίπτωση ἄν κρα­τηθοῦν οἱ μέθοδοι διοργανώσεως κατά τά διεθνῆ πρότυπα τό κόστος εἶναι μηδενικό :

• Ἔναρξη προετοιμασίας ἀπό τόν Σεπτέμβριο γιά τό ἑπόμενο καλοκαίρι.
• Σοβαρή ἐπιστημονική ἐπιτροπή μέ προσωπικότητες, ἡ ὁποία νά ἐξασφαλίζει τήν ἐπιτυχία τοῦ Συνεδρίου.
• Πρόσκληση ὁμιλητῶν μέσω ἐπιστημονικῶν φορέων ἑλληνικῶν καί ξένων.
• Στήν περίπτωση αὐτή δέν πληρώνονται ἔξοδα διαμονῆς καί φαγητοῦ. Σέ ὁρισμένα μάλιστα συνέ­δρια οἱ σύνεδροι, γιά νά συμμετάσχουν, πληρώνουν κάποιο ποσόν, τό ὁποῖο χρησιμοποιεῖται γιά τήν ἔκδοση τῶν πρακτικῶν. Ἀκόμη σέ ἔγκυρα συνέδρια πληρώνουν καί αὐτοί πού τά παρα­κολουθοῦν. Διότι τά ὑψηλοῦ ἐπιπέδου συνέδρια θεωροῦνται σάν ἐξειδικευμένα σεμινάρια.

Στήν Τέχνη
Θά πρέπει, νά ὑπάρχει ἐπιτροπή συμβούλων Λευκαδίων καί μή γιά ὅλες τῆς μορφές τῆς τέχνης γιά νά προτείνουν ἐκδηλώσεις ποιότητας. Ὅ,τι ἔκανε ὁ Τζεβελέκης πού ἀπευθύνθηκε στούς κορυφαίους κάθε φορά Λευκαδίους καί μή. Σέ παραστάσεις π.χ. Θεατρικές ἤ μουσικές, ἄν εἶναι πρώτης γραμμῆς,τότε βγάζει κανείς τά ἔξοδά του ἀπό τά εἰσητήρια. Κάτι πού καθορίζει ἀπό τήν ἀρχή. Σέ εἰκαστικές ἐκθέσεις ὑπάρχουν διάφοροι τρόποι νά ἀντιμετωπίσει κανείς τά ἔξοδα μέ τήν ἐξεύρεση χορηγῶν. Καί εἶναι αὐτονόητο ὅτι κάθε ἐκδήλωση, ὄποτε καί νά γίνεται, μέ τήν ἱστορία πού ἔχει ἡ Λευκάδα, πρέπει νά εἶναι ἐπιπέδου.

Πρόγραμμα Γιορτῶν
Τό πρόγραμμα τῶν Γιορτῶν θά πρέπει να συντίθεται μέ ὑψηλά αἰσθητικά γραφιστικά κριτήρια. Ἀπό τό πρόγραμμα κανείς καταλαβαίνει τήν ποιότητα τῶν ἐκδηλώσεων. Αὐτά θά μποροῦσαν νά τά πληρώνουν χορηγοί. Καί φυσικά εἶναι λυπηρό στίς ἐφημερίδες τῶν Ἀθηνῶν νά δημοσιεύονται καί διαφημίζονται ὅλα τά κατά τόπους φεστιβάλ ὅλης τῆς Ἑλλάδας, πλήν Λευκάδος.

Ἐκδόσεις γενικῶς
Οἱ ἐκδόσεις τοῦ Δήμου πού εἶναι πολλές καί καλές πρέπει νά πωλοῦνται στόν Δῆμο ἀλλά καί στά βιβλι­οπωλεῖα.

Καί μιά τελευταία συμβουλή. Ὅπως εἴπαμε παραπάνω, οἱ γιορτές ἔγιναν κατορθωτές μέ τήν πάνδημη ἐργασία τῶν Λευκαδίων. Πολλοί δέν ὑπάρχουν πιά μεταξύ μας. Ὑπάρχουν ὅμως ὁρισμένοι πού ἐργά­σθηκαν ἀπό τήν πρώτη στιγμή γιά τόν θεσμό αὐτό ἀπό διάφορες ὑπεύθυνες μάλιστα θέσεις. Καί γνωρί­ζουν τά πάντα γιά τήν πορεία καί ὀργάνωση τῶν ἐκδηλώσεων. Αὐτοί οἱ πολύτιμοι ἄνθρωποι θά πρέπει νά κληθοῦν ὡς σύμβουλοι στίς γιορτές. Εἶναι οἱ Σπῦρος Θᾶνος, Βασίλης Θερμός, Σπῦρος Κόγκας. Εἶναι οἱ ἄνθρωποι πού συνδέουν τό τότε μέ τό σήμερα. Καί ὡς ἐκ τούτου ἔχουν νά προσφέρουν ἀκόμη πολλά. Ἀλλά καί πολλοί ἄλλοι πού μέ ὁποιοδήποτε τρόπο βοήθησαν ὅλα αὐτά τά χρόνια.

Κυρίες καί κύριοι
Προσπάθησα νά δώσω μιά συνολική εἰκόνα τοῦ Γεγονότος τῶν Γιορτῶν Λόγου καί Τέχνης πού σημά­δευσε τήν ζωή τοῦ τόπου 60 χρόνια τώρα. Ἀνέπτυξε μέν οἰκονομικά τό νησί ἀλλά δέν ἀπετέλεσε ποτέ ἀντικείμενο σοβαρῆς ἀντιμετωπίσεως, γιά περαιτέρω ἀναβάθμιση τοῦ νησιοῦ τόσο στόν χῶρο τῶν ἀστικῶν ἀναπλάσεων ὅσο καί στούς τομεῖς τῆς ἀναδείξεως τοῦ πνευματικοῦ δυναμικοῦ τοῦ νησιοῦ, τήν ἀναβάθμιση τῶν Γιορτῶν σέ ἔνα σηματικό ΓΕΓΟΝΟΣ καί τήν προώθηση τῶν νέων ἀνθρώπων στόν ἐπιστημονικό καί καλλιτεχνικό τομέα. Ἀντιμετωπίσθηκε σάν ἕνα ἀναγκαῖο καλοκαιρινό γεγονός, μέσα στά πολλά.

Θεωρῶ ὅτι οἱ πρωτεργάτες, ἀείμνηστοι τώρα οἱ περισσότεροι, δείχνουν τόν δρόμο ἄν θέλουμε ξανά νά ψηλαφίσουμε τό ὄνειρο. Αὐτοί μέ τήν ἀγάπη τους, τήν ἀνιδιοτέλειά τους, τήν διάθεση τους γιά προσφο­ρά, πρό παντός μέ τούς ὑψηλούς στόχους τους. Αὐτοί πού πάνω ἀπό ὅλα ἔβαλαν τό καλό τοῦ νησιοῦ καί ὄχι τήν δεκαρολογία καί τήν θεσηθηρία. Ἄν μπορεῖ καί τούτη ἡ γενιά νά πεῖ ὅπως καί ἐκεῖνοι: «γιατί πολύ εἶναι ἀκόμα τό ἔργο πού προβάλλει ἐμπρός μας καί περίσσια μέσα μας ἡ ἀγάπη», τότε κάτι θά γίνει.

Ὑπάρχει βέβαια μιά δραματική διαφορά μεταξύ τῆς τότε ἐποχῆς καί τοῦ σήμερα.

Ἴσως μέ μιά τελευταία φωτογραφία δείξουμε παραστατικά τήν διαφορά αὐτή. Τό ἄγαλμα τοῦ Βαλαωρίτη ΤΟΤΕ καί ΤΩΡΑ.

Ἀλλά ὅπως εἶπε καί ὁ κακοποιημένος Βαλαωρίτης μας πού καί τόν κισσό τοῦ ἀφαιρέσαμε καί τόν ἀπογυμώσαμε, «….ἄν ἐξεράθη τό κλαρί πάντα χλωρή εἶναι ἡ ρίζα….».

Ἄρα ὑπάρχει ἐλπίς.

[1] Εἶχα τότε ἀναλάβει τήν ξενάγηση τοῦ γερμανικοῦ γκρούπ λόγω γνώσεως τῆς γλώσσας. Ἀργότερα στήν Γερμα­νία, οἱ ὑπεύθυνοι τοῦ γκρούπ μοῦ ἔδωσαν τήν ἐφημερίδα.

The post Γιορτές Λόγου και Τέχνης στην Λευκάδα : Οι πρωτεργάτες και εμείς appeared first on My Lefkada.

Ένα εξαιρετικό βίντεο από το πανέμορφο νησί μας!

The post Η Λευκάδα από ψηλά (βίντεο) appeared first on My Lefkada.

Το MY LEFKADA εύχεται σε όλες και όλους ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!

Φωτογραφική «καταγραφή» των Ιερών Ναών Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο νησί της Λευκάδας και του Μεγανησίου. Κείμενο και φωτογραφίες της Χρυσούλας Σκλαβενίτη. 

Το μεγαλόπνοο σχέδιο μου για ένα διήμερο (παραμονή και ανήμερα Δεκαπενταύγουστου), με διαδρομές σε όλες τις Παναγίες του νησιού για να καταγράψω τον εορτασμό της μεγάλης γιορτής του καλοκαιριού, κατέρρευσε για άλλη μια χρονιά. Η αλήθεια είναι ότι είναι πολλά τα χιλιόμετρα που θα έπρεπε να διανύσω σε δυο μέρες από τη χώρα μέχρι τα νοτιότερο χωριό περνώντας ενδιάμεσα από όλα τα χωριά που έχουν από ναό μέχρι ξωκλήσι που γιορτάζει.
Πάνω από είκοσι εκκλησίες στη Λευκάδα και στα νησάκια που την περιβάλλουν, είναι αφιερωμένες στην Κοίμηση της Παναγίας και πάνω από ογδόντα στην Χάρη της γενικά (Εισόδια, Γέννηση κλπ).

Ωστόσο νομίζω ότι κατάφερα, κάτι πολύ πιο απλό βέβαια αλλά για μένα πολύ σημαντικό: να συγκεντρώσω φωτογραφικά κατά τη διάρκεια όλου του καλοκαιριού, τις περισσότερες Αυγουστιάτικες (και όχι μόνο) Παναγίες της Λευκάδας και να έχω μια εικόνα τους.
Δυστυχώς ο γραπτός μου λόγος δεν μου επιτρέπει να σας μεταφέρω την εικόνα αυτή αλλά ελπίζω ότι με τις ερασιτεχνικές μου φωτογραφίες θα αποκομίσετε μια μικρή άποψη για αυτές. Οι πληροφορίες που αναγράφω είναι λίγες και σχετίζονται κυρίως με τη σχέση του ναού, μικρού η μεγάλου, με τον τόπο που τον φιλοξενεί. Δεν αναφέρω παρά ελάχιστα ιστορικά στοιχεία τους μιας και η παρουσίαση εδώ είναι κυρίως φωτογραφική αλλά και επειδή δεν υπάρχουν στοιχεία για πολλές από αυτές.

Ας τις γνωρίσουμε λοιπόν ξεκινώντας από τη χώρα και κάνοντας το γύρω του νησιού από ανατολή προς δύση με τελευταία την κεντρική Λευκάδα.

Κοίμηση της Θεοτόκου ((Τ)Σεχλιμπού)- χώρα
Πρόκειται για ερειπωμένο πια ναό καθώς η τελευταία ανοικοδόμηση του δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Βρίσκεται στην ομώνυμη τοποθεσία στον κάμπο της Λευκάδας, στο δρόμο προς Νυδρί, που φαίνεται να πήρε το όνομα της από το όνομα του Τούρκου στον οποίο ανήκε. Λένε ότι δε λειτούργησε ποτέ. Χτίστηκε το 1718.

Κοίμηση Θεοτόκου στην Κατούνα:
Ο ενοριακός ναός του χωριού ένας από τους πιο όμορφους που έχω συναντήσει στο νησί. Υπάρχουν αναφορές για αυτόν από τα μέσα του 19ου αι. Αναφέρω μια παράδοση από τις δυο παραδόσεις που εντόπισα για το χτίσιμο της εκκλησίας.
«Ο βάτος και η κούκλα»
Εκεί που είναι σήμερα η Παναγία στην Κατούνα, στα παλιά χρόνια ήταν ένα μικρό δάσος, κι εκεί έβοσκαν γίδια. Κάθε μέρα ένα απ΄ αυτά χανόταν από το μαντρί. Παρακολούθησαν και είδαν ότι ένα ένα πήγαινε κι έπινε νερό κοντά σε ένα βάτο. Τότε έψαξαν εκεί και βρήκανε μια μικρή κούκλα ντυμένη στα κόκκινα. Καταλάβανε κι φκιάξανε εικόνισμα της Παναγίας και κατόπιν όλη την εκκλησία. Και σήμερα ακόμα δείχνουν αυτόν το βάτο.

Κοίμηση της Θεοτόκου στον Αλέξανδρο:
Ο ναός βρίσκεται κοντά στον οικισμό της Κιάφας και είναι γνωστός και ως «Παναγιά η Αλεξαντρίτισσα». Πιθανότατα ιδρύθηκε το 1726, αν και το έτος που είναι χαραγμένο σε πλάκα στο ανώφλι της δυτικής εισόδου είναι το 1798, που ίσως υποδηλώνει την ανακαίνιση του ναού. Η παράδοση λέει ότι η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε σε ένα ακρογιάλι την Κατούνα.

Κοίμηση της Θεοτόκου στο Νυδρί:
Ο ενοριακός ναός του τουριστικού Νυδριού κοντά στο γεφύρι του Δημοσάρι στο παλιό μάλλον κέντρο του χωριού. Πρόκειται για καινούριο ναό πάνω στον κεντρικό δρόμο.

Κοιμήσεως Θεοτόκου στη Βαυκερή:
Είναι ο κοιμητηριακός ναός λίγο πιο έξω από το χωριό στο δρόμο για Καρυά, σ΄ένα μικρό ύψωμα αριστερά του δρόμου.

Παναγία στο Φαό στο Φτερνό:
Βρίσκεται σε μικρό λόφο στη θέση Φαό (= λέξη που σχετίζεται με τη βελανιδιά, είδος φηγού, που υπάρχει στην περιοχή, τους καρπούς του οποίου λένε οι ντόπιοι «φάους») ή «στου Λια», στη διασταύρωση του επαρχιακού δρόμου με το δρόμο για Φτερνό, Βουρνικά, Σύβρο. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για το πότε χτίστηκε αν και αναφέρεται στον χάρτη του Coronelli ενώ η τοιχογράφηση του υπολογίζεται ανάμεσα στις αρχές του 18ου αι.

Κοίμηση της Θεοτόκου «Παναγούλα»στα Βουρνικά:
Ένα μικρό εξωκκλήσι πριν από το χωριό κοντά στο νταμάρι. Αν και πρόκειται για σχετικά καινούριο εκκλησάκι υπάρχουν ενδείξεις για ομώνυμο ναό στην θέση αυτή στον χάρτη του Coronelli.

Κοίμηση της Θεοτόκου στην Εύγηρο:
Είναι ο κοιμητηριακός ναός της Ευγήρου σε ύψωμα πάνω από το χωριό με εκπληκτική θέα μέχρι το φάρο του Λευκάτα. Αναφέρεται σε πηγές ως ναός στα τέλη του 19ου αι αν και μάλλον είναι παλαιότερος. Το Δεκαπενταύγουστο γίνεται λαϊκό πανηγύρι στο χωριό.

Κοίμηση της Θεοτόκου στο Μαραντοχώρι:
Ο ενοριακός ναός του χωριού σε ύψωμα στο παλιό χωριό στο δρόμο για την Εύγηρο. Αναφέρεται σε πηγές ως ναός τον 19ο αι αν και μάλλον είναι πολύ παλιότερος.

Κοίμηση της Θεοτόκου στην Κοντάραινα:
Ο ενοριακός και κοιμητηριακός ναός του χωριού των αρχών του 19ου αιώνα. Πρόκειται για ένα από τους μεγαλύτερους ναούς του νησιού.

Κοίμηση της Θεοτόκου (Παναγιά στο Λιθάρι) στο Σύβρο:
Αν και Κοίμηση γιορτάζει στα Εννιάμερα της Παναγίας στις 23 Αυγούστου. Την ονομασία «στο Λιθάρι» ο Ναός οφείλει στο βράχο πάνω στον οποίο έχει κτισθεί.
βρίσκεται στην πλατεία του χωριού και δε μου θύμισε καμία άλλη εκκλησία στο νησί. Υπήρξε μετόχι της Μονής του αγίου Ιωάννη στο Λιβάδι της Καρυάς μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Η παράδοση στέλνει την ίδρυση της πίσω στην Ενετοκρατία.
Λένε ότι πολύ παλιά, τότε που ήταν στο νησί οι Βενετσιάνοι, έρχονταν από τη Βασιλική στο Σύβρο πολλοί Βενετσιάνοι για να καταστρέψουν την εκκλησία της Παναγιάς στο Λιθάρι, γιατί είχαν μάθει πως ήταν πολύ πλούσια. Στο δρόμο, καθώς έρχονταν, βλαστημούσαν κι καθένας είχε στο νου του τι ν΄ αρπάξει. Πιο κάτω από την εκκλησία όμως το μέρος ήταν λασπωμένο και καθώς πάτησαν αυτοί και τα ζώα τους μέσα, εμαρμάρωσαν. Όλη η λάσπη έγινε μια πέτρα. Ακόμα φαίνονται οι πατημσιές από τ΄ άλογα τους, αλλά κι από γίδια και βόδια πούχανε μαζί τους. Λένε ακόμα πως πολλοί απ΄ αυτούς, καθώς ανέβαιναν στη σκάλα, έξω από στην εκκλησιά, εγκρεμίστηκαν και άλλοι πως μόλις άπλωσαν το χέρι τους να αρπάξουν την εικόνα εμαρμάρωσαν εδεκεί.

Ι.Ν Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Βασιλική:
Είναι ο ενοριακός ναός και βρίσκεται μέσα στο χωριό. Χτίστηκε στα μέσα του 20ου αι. στη θέση παλαιότερου ναού.

Αγία Ελεούσα στον Άγιο Πέτρο:
Εξωκκλήσι της Παναγίας, ανάμεσα Άγιο Πέτρο και Κομηλιό, δεξιά κάτω από τον δρόμο, με εκπληκτική θέα στις «Ηνωμένες Πολιτείες Λευκάδας», τον κάμπο και τον κόλπο της Βασιλικής. Παλαιότερα η γιορτή της Παναγίας γιορτάζονταν με μεγάλο πανηγύρι που οι νέοι πήγαιναν με άλογα στολισμένα με υφαντά ή κεντητά καβαλοσκούτια και χάμουρα και μετά το τέλος της λειτουργίας έκαναν ιππικούς αγώνες μέχρι το χωριό.

Κοίμηση της Θεοτόκου στο Αθάνι:
Ο ενοριακός ναός που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Αναφέρεται σε πηγές του 19ου αιώνα αλλά είναι παλιότερος.

Κοίμηση της Θεοτόκου στο Δράγανο:
Ναός των αρχών του 19ου αιώνα.

Κοίμηση της Θεοτόκου στο Κομηλιό:
Ο ενοριακός ναός στο κέντρο του χωριού. Αναφέρεται σε πηγές του 19ου αι αν και ίσως να είναι παλαιότερος.

Κοιμήση της Θεοτόκου στο Μανάσι:
Υπάρχει μια παράδοση για το ναό αυτό:
«Το πουρνάρι της Παναγίας στο Μανάσι»
Στην αυλή της εκκλησιάς της Παναγίας στο Μανασί βρίσκεται ένα μεγάλο πουρνάρι. Είναι, μαθές, σαν μεγάλος πλάτανος. Θεριό πράμα! Τόσο χοντρό, που έχει χίλια χρόνια ζωή. Όσοι εκόψανε κλαριά απ΄ αυτό να ταΐσουν τα ζώα τους το μετάνιωσαν γιατί όσα ζώα έφαγαν, εψόφησαν την ίδια ώρα. Μα ούτε και ο άγριος αγέρας το πείραξε ποτέ. τώρα γιατί, πες μου το κι εμένα. Λένε πάντως πως η Παναγία δεν αφήνει κανένανε να το γγιάξει.

Κοίμηση της Θεοτόκου (Παναγία) στα Χορτάτα:
Εξωκλήσι των αρχών του 19ου αιώνα μετά νότια του χωριού μετά το αγαπημένο Αλώνι. … μου είπαν ότι η παλιά εκκλησιά είναι μέσα στο νερό εκεί παραδίπλα.

Κοίμηση της Θεοτόκου στο Καλαμίτσι:
Ο ενοριακός ναός του χωριού εκεί ψηλά στο λόφο του χωριού με την απερίγραπτη θέα στη γαλάζια δύση.

Ι.Ν. Παναγίας στην Εξάνθεια:
Εξωκλήσι στο Παλιό Χωριό της Εξάνθειας σε υψόμετρο 700-800 μέτρα ανατολικά του σημερινού χωριού με θέα το απέραντο γαλάζιο του Ιονίου μας. Αρκετά μεγάλο για εξωκλήσι, με πέτρινους τοίχους, γυναικωνίτη, και εικονογραφημένους τους τοίχους και το ξύλινο ταβάνι του. Αποτελεί αγαπημένο αντάμωμα των Ξαθειτών. Παλαιότερα ανέβαιναν όλοι οι Ξαθείτες, άλλοι με μουλάρια και άλογα στολισμένα με πολύχρωμα μάλλινα υφαντά και κεφαλοσκούτια (ή σαμαροσκούτια) και άλλοι με τα πόδια από παλιά μονοπάτια και γέμιζε η πλαγιά χρώμα και φωνές των προσκυνητών.

Κοίμηση της Θεοτόκου: Άγιος Νικήτας
Ο κοιμητηριακός ναός του χωριού πάνω στον επαρχιακό δρόμο για Κάθισμα.

Κοίμηση της Θεοτόκου στα Λαζαράτα:
Ο κοιμητηριακός ναός του χωριού στη θέση «Μάγερα» ή Μάιρα στο Πινακοχώρι.

Ι.Ν Κοίμησης της Θεοτόκου στα Ασπρογερακάτα:
Εκκλησάκι

Κοίμηση της Θεοτόκου στην Καρυά:
Βρίσκεται ψηλά στο χωριό προς την Πάνω Βρύση. Χτίστηκε το 1850.

Κοίμηση της Θεοτόκου στην Εγκλουβή:
Ο κοιμητηριακός ναός που βρίσκεται δυτικά του χωριού. Πάνω από το ναό διατηρείται κήπος με αρωματικά φυτά.

Κοίμηση της Θεοτόκου στο Κατωμέρι:
Ο κοιμητηριακός ναός του χωριού που Βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό προς το Σπαρτοχώρι.

Κοίμηση της Θεοτόκου στον Σκορπιό:
Ιδιόκτητο εξωκκλήσι της οικογένειας Ωνάση στο νησάκι Σκορπιός.

The post Οι Παναγίες του νησιού μας appeared first on My Lefkada.

Δείτε βίντεο για την ζωή του σπουδαίου αυτού δημοσιογράφου και θεατρικού συγγραφέα.

Με αφορμή την σημερινή ανακοίνωση του Πνευματικού Κέντρου Λευκάδας, για τα αποκαλυπτήρια της στήλης η οποία θα είναι αφιερωμένη στο δημοσιογράφο και θεατρικό συγγραφέα Διονύσιο Δεβάρη (1883-1955),  με αφορμή τα 60 χρόνια από τον θάνατό του, δημοσιεύουμε απόσπασμα από το βίντεο – αφιέρωμα του My Lefkada για την Χαραμόγλειο Ειδική Λευκαδιακη Βιβλιοθήκη, που αφορά στον Διονύση Δεβάρη.

Ολόκληρο το βίντεο για την Χαραμόγλειο Ειδική Λευκαδιακή Βιβλιοθήκη μπορείτε να το δείτε [εδώ].

The post Διονύσης Δεβάρης: Ο Λευκαδίτης δημοσιογράφος που πήρε συνέντευξη από τον Ελευθέριο Βενιζέλο appeared first on My Lefkada.

Συνέντευξη στην Ειρήνη Βονιτσάνου και στο My Lefkada.

Γεννήθηκα  το 1965, από φτωχή οικογένεια που δούλευε χειρωνακτικά για να ζήσει.

 Από τότε η τέχνη.

Μεγάλωσα σε μια ξεχασμένη γραφική γειτονιά, σ’ ένα Αττικό λιμανάκι, γεμάτη πρόσφυγες και απλούς λαϊκούς ανθρώπους.

Από τότε η θάλασσα.

Έκανα μακροχρόνιες σπουδές στην τέχνη, την ιστορία, τη ζωγραφική, την εκπαίδευση.

Από τότε η αμφισβήτηση.

Φεύγοντας από την Αθήνα, με το σύντροφό μου, Κώστα Τσίγκο και τα παιδιά μας, Μυρσίνη και Θάλεια, δημιουργήσαμε μια φάρμα φυσικής καλλιέργειας, σ’ ένα μαγικό σημείο, απέναντι από τη Λευκάδα, όπου ζούμε…

Από τότε η φύση.

Παράλληλα, πειραματίστηκα πολύ και μελέτησα τις αρχαίες τεχνικές ζωγραφικής και τις φυσικές χρωστικές.

Από τότε το υλικό.

Αποφάσισα να διδάξω τέχνη, ώστε να μοιραστώ με τους άλλους τις αποσκευές μου.

Από τότε οι άνθρωποι.

Σε μια διαρκή αγωνία για αυτοέκφραση και ισορροπία, ακολουθώ την ύλη, που κάθε φορά με οδηγεί στην αναζήτηση του άυλου.

Από τότε η αγάπη.

Αυτή είναι η κ. Χαρά Σαΐτη. Γνήσια, λιτή, ουσιαστική. Σε προσεγγίζει με φυσική ευγένεια, σε κοιτάζει απευθείας στα μάτια, σου δίνει την αλήθεια της και μόνο. Δε σε παίρνει από το χέρι για να σε περπατήσει στα μονοπάτια της… κι όμως… ξέρεις ότι ανοίγεις τα φτερά σου από τη δική της πνοή. Σου μιλά για μικρές αλήθειες που εμπεριέχουν μεγάλες αξίες για το πώς να ζεις καλύτερα, πως να είσαι πιο ολοκληρωμένος και αυθεντικός… σε διδάσκει πώς να είσαι άνθρωπος!

Η κ. Χαρά Σαΐτη είναι εικαστικός και θεωρητικός της τέχνης, με Μάστερ στη Διδακτική της Τέχνης, μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος και μέλος της εικαστικής ομάδας Greekartists.info. Είναι υπεύθυνη του Εικαστικού Εργαστηρίου του Συλλόγου Ζωγραφικής και Αγιογραφίας Λευκάδας και συντονίστρια της Τοπικής ομάδας Περατιάς του Πελίτι. Έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων στον τύπο και κυκλοφορεί το βιβλίο της «Μικρές αλήθειες» από τις εκδόσεις Fagotto. Έχει βραβευθεί για το ποιητικό της έργο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών.

Με αφορμή την εικαστική της έκθεση «TERRA INCOGNITA I» που εγκαινιάζεται την Δευτέρα 24 Αυγούστου 2015 στην Αίθουσα Τέχνης «Θεόδωρος Στάμος» στην πλατεία Μαρκά μίλησε για τις μεγάλες της αγάπες και για τις μεγάλες της αλήθειες.

– κ. Σαΐτη δραστηριοποιείστε πολλά χρόνια στο νησί της Λευκάδας μέσα από διάφορες δραστηριότητες. Μιλήστε μας λίγο για εσάς και για τις δραστηριότητες αυτές.

Τα ενδιαφέροντά μου θα μπορούσα να πω ότι μοιράζονται μεταξύ δυο πεδίων: εκείνου της τέχνης και εκείνου της φύσης. Σε ό,τι αφορά την τέχνη, προσπαθώ να ισορροπώ μεταξύ καλλιτεχνικής δημιουργίας, επιστημονικής έρευνας σε θεωρητικό επίπεδο και διδασκαλίας της τέχνης. Σε ό, τι αφορά την αγάπη μου για τη φύση, έχω αφιερωθεί στον αγώνα για την διατήρηση των παραδοσιακών σπόρων και είμαι συντονίστρια της Τοπικής ομάδας Περατιάς του Πελίτι. Η δράση της ομάδας μας δεν εξαντλείται μόνο στην παραγωγή, τη διάσωση και τη διάδοση των ντόπιων ποικιλιών, αλλά φροντίζει να κάνει και κοινωνικές παρεμβάσεις, π.χ. συνεργάζεται με σχολεία, στήνει σχολικούς κήπους, εκπαιδεύει τους εκπαιδευτικούς, διοργανώνει σεμινάρια και εκδηλώσεις, κ.λ.π. Οπωσδήποτε τα δυο αυτά πεδία δεν είναι στεγανά, η φύση με εμπνέει πάντα στην καλλιτεχνική μου δημιουργία και η ιδιότητά μου ως εικαστικού μου δίνει τη δυνατότητα να εφαρμόσω τις αξίες της τέχνης στην δουλειά που γίνεται με τους σπόρους. Για παράδειγμα έδωσα μια διάλεξη και έκανα ένα εργαστήριο φέτος σε συνεργασία με το ΚΠΕ Φιλιππιάδας με θέμα «Τέχνη και Φύση» στα πλαίσια επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών.

– Στις 24/8 στην Αίθουσα Τέχνης «Θεόδωρος Στάμος» εγκαινιάζεται μια προσωπική σας έκθεση ζωγραφικής. Τι εκφράζετε μέσα από αυτή την έκθεση; Τι θέλετε να δηλώσετε μέσα από τα έργα σας; Από τι εμπνέεστε και τι υλικά χρησιμοποιείτε;

Μετά από 4 χρόνια επανέρχομαι με μια ατομική έκθεση στη Λευκάδα, που εγκαινιάζεται τη Δευτέρα 24 Αυγούστου, στις 8.00 μ.μ., στην αίθουσα τέχνης «Θεόδωρος Στάμος», στον Μαρκά. Η έκθεση μου αυτή έχει τίτλο «Terra incognita I» (Άγνωστη χώρα) και είναι το πρώτο μέρος μιας μεγάλης εικαστικής έρευνας που πραγματεύεται τη σχέση μεταξύ τόπου και ανθρώπου. Αφετηρία είναι η δική μου σχέση με τη Λευκάδα, έναν τόπο που με προκαλεί κάθε στιγμή να ανακαλύψω τα μυστικά του μέσα από τις δραματικές εναλλαγές του φωτός, την υγρή ατμόσφαιρα, τις αλλαγές των χρωμάτων. Για μένα ο τόπος αυτός ήταν μια καρμική επιλογή, γιατί αποτέλεσε τελικά το εφαλτήριο μιας προσωπικής αναζήτησης. Σε αυτήν την εικαστική ενότητα ήθελα να δείξω πώς μια κατάδυση στα άδυτα του εαυτού, σε αυτήν την άγνωστη και αχαρτογράφητη περιοχή, παίρνει μορφές από το τοπίο και διαμορφώνει μια εικαστική γλώσσα, θα έλεγα, «εσωτερικής τοπιογραφίας». Πρόκειται για μια σειρά από μονοτυπίες, αφαιρετικά και ανεικονικά διατυπωμένες, με έμφαση στην χρωματική έκφραση. Η μονοτυπία είναι τεχνική της χαρακτικής, πολύ δύσκολη γιατί δεν υπακούει πάντα στις προθέσεις του καλλιτέχνη, αλλά γι’ αυτό τόσο ενδιαφέρουσα.

– Τι είναι για σας η Τέχνη; Τι σας προσφέρει; Στο πέρασμα των χρόνων νιώσατε να έχει διαφορετικούς συμβολισμούς για εσάς;

Η τέχνη είναι για μένα μια άσκηση αυτογνωσίας. Και αυτό ήταν από την αρχή. Όσο κι αν αλλάζουν ή εξελίσσονται οι εικαστικές μου προσεγγίσεις, στο βάθος το ζητούμενο είναι να γνωρίσω τον εαυτό μου και να συμφιλιωθώ μαζί του. Αυτό νομίζω ότι είναι και η διακονία στην τέχνη: να ξεπεράσεις τα συμβατικά όρια και να νιώσεις την ενότητα που συνέχει τα όντα και εσένα τον ίδιο μαζί.

– Τι προσφέρει η Τέχνη στο κοινό που λέει ότι δεν ξέρει από Τέχνη; Τι προσφέρει στην κοινωνία; Απαντά στις ανάγκες και τους προβληματισμούς της ζωής και των αλλαγών της;

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μάθει ότι η τέχνη είναι απρόσιτη, θέλει ειδικές γνώσεις και βρίσκεται κρυμμένη στα μουσεία σαν να πρόκειται για μια ελιτίστικη πολυτέλεια. Αυτό είναι ένα μεγάλο λάθος! Η τέχνη βρίσκεται στην καθημερινή ζωή, είτε το θέλουμε είτε όχι. Τέχνη είναι όλο αυτό να το ανιχνεύσεις και να το συνειδητοποιήσεις. Η τέχνη δεν είναι κίνημα, αν και σήμερα η τέχνη έχει πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Η τέχνη είναι μυστήριο. Δεν δίνει λύσεις αλλά είναι η λύση στα σύγχρονα αδιέξοδα. Αν παραδεχθούμε ότι πηγή των δεινών μας είναι ο άκρατος ατομικισμός, η «διάσπαση του ατόμου από την κοινωνία του», όπως έλεγε και ο γλύπτης Θόδωρος, η τέχνη σε φέρνει αντιμέτωπο με τον εαυτό σου και τον κόσμο γύρω σου, σε βάζει στη θέση σου. Είναι το μαγικό ραβδάκι που μπορεί να αλλάξει τα πάντα. Αλλά πρέπει εμείς να το χρησιμοποιήσουμε. Από μόνο του δεν θα κινηθεί, δεν θα δώσει τίποτα εύκολα, χωρίς κόπο και πόνο. Άλλωστε η τέχνη παράγεται κάτω από ορισμένες ιστορικές και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες, εκφράζοντας κάθε φορά τις συνθήκες που την γεννούν. Σε πολλές περιπτώσεις προηγείται των συνθηκών, προβλέπει τις καταστάσεις που έρχονται, αλλά δεν τις αποτρέπει. Είναι στο χέρι του ανθρώπου να το κάνει αυτό. Η τέχνη αποτελεί απλώς ένα πανίσχυρο εργαλείο. Και όχι φυσικά ένα εργαλείο χειραγώγησης και προπαγάνδας αλλά ένα εργαλείο ελευθερίας και βαθιάς συνειδητοποίησης.

– Είστε υπεύθυνη του Εικαστικού Εργαστηρίου του Συλλόγου Ζωγραφικής και Αγιογραφίας Λευκάδας, που η δημιουργία του προέκυψε μέσα από την απήχηση που είχαν τα Σεμινάρια της ΝΕΛΕ στα οποία ήσασταν διδάσκουσα. Το Εικαστικό Εργαστήρι έχει αγαπηθεί πολύ και οι μαθητές σας είναι εκατοντάδες. Κάποιοι παρουσιάζουν και ατομικές τους εκθέσεις. Τι συμβολίζει για εσάς η λειτουργία του και πως νιώθετε για την μεγάλη του επιτυχία;

Το Εικαστικό Εργαστήρι μου έχει δώσει μεγάλες χαρές και συγκινήσεις. Πολύς κόσμος, ωραίες και δημιουργικές στιγμές, εκθέσεις, εκδηλώσεις. Μέσα από αυτήν την προσπάθεια βλέπω χειροπιαστά την επίδραση της τέχνης στους ανθρώπους. Πόσο ανακουφιστική μπορεί να είναι για τους “κοπιώντες και πεφορτισμένους”, πόσο μεταμορφωτική για κάποιον που αφιερώνεται σε αυτήν. Μέσα από το Εργαστήρι αναδύεται μια τεράστια δύναμη, που τη μοιραζόμαστε όλοι μεταξύ μας εξίσου αλλά και την διοχετεύουμε προς τα έξω με κάθε τρόπο. Οι φιλανθρωπικές μας εκθέσεις που εμπλέκουν μεγάλο κομμάτι της Λευκαδίτικης κοινωνίας σε μια διαδικασία αλληλεγγύης μέσα από την τέχνη είναι μόνο ένα μικρό παράδειγμα. Αξίζει να αναφερθώ, επίσης, στα τμήματα ατόμων με ειδικές ανάγκες που λειτουργούν δωρεάν, ως προσφορά του Εργαστηρίου και μου έχουν δείξει πώς μπορεί η τέχνη, όταν μεταμορφώνεται σε αγάπη, να κάνει μικρά και μεγάλα θαύματα.

– Παρότι δεν είστε από τη Λευκάδα έχετε επιλέξει να ζείτε και να δραστηριοποιείστε εδώ. Τι αγαπάτε περισσότερο σε αυτόν τον τόπο και τι θα αλλάζατε;

Είμαι περίπου 20 χρόνια στη Λευκάδα, εξ Αθηνών ορμώμενη. Όπως έλεγε κάποιος φίλος μου, τώρα πια έχει αλλάξει το DNA κι έχω πολιτογραφηθεί Λευκαδίτισσα. Έχω γράψει πως είμαι ένας “αναχωρητής και λαθρομετανάστης της ομορφιάς”. Αγαπώ τη Λευκάδα για την ομορφιά της και τους ανθρώπους της. Θα την ήθελα λιγότερο τουριστική και περισσότερο ουσιαστική. Με ενοχλούν οι πισίνες και τα γκαζόν, σε μια περιοχή με τέτοιο φυσικό κάλλος, πολιτισμό και ιστορία. Θα ήθελα μια Λευκάδα για τους Λευκαδίτες κι όχι για τους τουρίστες. Έχω βέβαια επίγνωση ότι αυτή η αντιαισθητική κατάσταση συμβαίνει συχνά και είναι σημείο των καιρών: μας έχουν μετατρέψει από ονειροταξιδευτές σε τουρίστες και καταναλωτές χιλιομέτρων…

– Γίνονται αρκετές συζητήσεις και παρεμβάσεις κατά καιρούς για τα πολιτιστικά δρώμενα της Λευκάδας, ενός τόπου που γέννησε μεγάλες προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών και οι εκδηλώσεις του κάποτε αποτελούσαν πνευματικό γεγονός πανελλαδικής εμβέλειας. Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Ποια είναι η άποψή σας; Θα προτείνατε αλλαγές κι αν ναι προς ποια κατεύθυνση;

Στη σημερινή Λευκάδα ψάχνω με το λυχνάρι να δω που πήγε ο πολιτισμός. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, προχειρότητες παντού. Δεν είναι η έλλειψη χρημάτων αλλά η έλλειψη οράματος και προγραμματισμού. Ανεκτίμητες πολιτισμικές αξίες όπως του Στάμου, του Σικελιανού, του Βαλαωρίτη παρακάμπτονται συστηματικά, ενώ άνθρωποι που δεν έχουν υπόβαθρο και γνώσεις αυτοανακηρύσσονται επιτετραμμένοι του πολιτισμού, παραχαράζοντας συχνά την ιστορία, την παράδοση και την πολιτισμική αλήθεια του τόπου, με τα γνωστά σε όλους μας αποτελέσματα. Θα ήθελα τον πολιτισμό στα πεζοδρόμια, κτήμα των απλών ανθρώπων. Δεν κερδίζει ο πολιτισμός από μια ακριβοπληρωμένη συναυλία και μάλιστα αμφιβόλου ποιότητας. Θα ήθελα την Λευκάδα πρωτοπόρο και πρωταγωνίστρια στα πολιτιστικά δρώμενα, γιατί υπάρχει ένα ισχυρό δυναμικό, που δυστυχώς δεν αξιοποιείται κατάλληλα. Προτείνω να δοθεί προτεραιότητα στην λαϊκή παράδοση, τα σπουδαία λευκαδίτικα μοιρολόγια για παράδειγμα ή τα τραγούδια των ψαράδων, τις “βώγες”. Όταν ο πολιτισμός αποκόβεται από τη βάση που τον παρήγαγε είναι δήθεν και στέκεται στον αέρα…

– Η χώρα μας τα τελευταία χρόνια βιώνει μια βαθιά οικονομική κρίση. Πιστεύετε ότι υπάρχει διέξοδος από αυτόν τον οικονομικό στραγγαλισμό; 

Αυτή η οικονομική κρίση είναι παγκόσμια και μοιάζει προκαθορισμένη. Ίσως είναι η λεγόμενη νέα τάξη πραγμάτων που επιβάλλει μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, η οποία θέλει τους λαούς και τους πολιτικούς τους έρμαια μιας τεράστιας απρόσωπης οικονομικής εξουσίας. Νομίζω ότι η μόνη διέξοδος είναι η αλληλεγγύη. Ένας σοφός ασκητής είχε πολύ παλιότερα προβλέψει ότι ο κυρίαρχος δυτικός πολιτισμός θα καταρρεύσει από τις στρατιές των άνεργων νέων και τις επιδρομές των μεταναστών από τον Τρίτο κόσμο. Αλλά η κρίση έχει πάντα δύο όψεις: εκείνη της καταστροφής και εκείνη της ευκαιρίας, όπως λένε οι Κινέζοι. Η καταστροφή μπορεί να γίνει εποικοδομητική, εάν καταστρέψουμε παλιά λάθη και φθαρμένες τακτικές και στη θέση τους βάλουμε καινούργιες. Αν επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες μας. Αυτό θα είναι και η ευκαιρία μας. Εάν μείνουμε στην κατάθλιψη και την παραίτηση αυτό θα είναι ολική καταστροφή. Ας δούμε την κρίση ως μια ευκαιρία αυτοκριτικής, ανάληψης ευθυνών αλλά και δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων. Αντί να στεναχωριόμαστε για το σκοτάδι, ας ανάψουμε ένα φως!

Ευχαριστώ ολόθερμα την κ. Χαρά Σαΐτη για την παραχώρηση της συνέντευξης και την εμπιστοσύνη της στο πρόσωπό μου.

Τα έργα που πλαισιώνουν την συνέντευξη ανήκουν στην ίδια και το κοινό θα έχει την ευκαιρία να τα θαυμάσει από κοντά στην Αίθουσα Τέχνης του Πνευματικού Κέντρου «Θεόδωρος Στάμος» στην πλατεία Μαρκά από την Δευτέρα 24 Αυγούστου έως το Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου 2015 μεταξύ 11.00-13.00 και 19.00-22.00.

Ακολουθεί το εισαγωγικό σημείωμα της κ. Σαΐτη για την έκθεση «TERRA INCOGNITA I»

Για κάποιον που έκανε τη Λευκάδα πατρίδα της καρδιάς του, προσπαθώντας να ανακαλύψει το μυστήριο που είναι κάθε στιγμή κρυμμένο στα υγρά τοπία, στις δραματικές εναλλαγές του φωτός, στην αλληλουχία των χρωματικών αρμονικών, στις σιωπηλές νοσταλγικές ανάσες και στα σμαράγδια των κυμάτων της, η Λευκάδα αποτέλεσε το εφαλτήριο μιας προσωπικής αναζήτησης σε έναν  ανεξερεύνητο κόσμο.

Ο κόσμος αυτός, αχαρτογράφητος ακόμα, ζει και αναπνέει μέσα σε μνήμες και οράματα, ψάχνει να βρει τον εαυτό του, να γνωρίσει τις επιθυμίες του, να συμφιλιωθεί με τους φόβους του, να αποδεχθεί την αλήθεια του.

Η εικαστική ενότητα TERRA INCOGNITA I ήταν μια προσπάθεια να αποτυπωθεί αυτή η μυστηριακή σχέση του τόπου και του ανθρώπου, όπου γης. Ήταν μια κατάδυση στα άδυτα του εαυτού, που παίρνει την ιδιαίτερη μορφή του από τον τόπο που τον φιλοξενεί, ταπεινό ξένο λαθρομετανάστη κι αναχωρητή της ομορφιάς. Η σύνθεση και η πρόθεση σαφής, ο προσανατολισμός σταθερός, αλλά η πορεία γεμάτη εκπλήξεις κι ανατροπές: εκείνες που επιφυλάσσει πάντα η τεχνική της μονοτυπίας, χωρίς να υπολογίζει τις προθέσεις του καλλιτέχνη, αποτυπώνοντας την δική της αδιαμφισβήτητη αλήθεια.

Χ.Σ. /2015

The post Χαρά Σαΐτη: «Η τέχνη βρίσκεται στην καθημερινή ζωή…» appeared first on My Lefkada.